Μεταναστευτικό: Η Δύσκολη εξίσωση και Τις ωφελείται

Γράφει η Φωτεινή Ν. Σόφτη, Νομικός

Καλοί μου φίλοι, επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας τρεις ιστορίες της τριετίας 2015- 2017.

Ιστορία 1^η: Έτος 2015

Συγγενικό μου πρόσωπο –του πολύ στενού οικογενειακού μου κύκλου- εργάζεται στην Κω σε παραλιακό κατάστημα στο Ψαλίδι, ακριβώς στο σημείο, όπου αποβιβάζονται κατά κύματα πρόσφυγες από τη Συρία. Το εν λόγω συγγενικό μου πρόσωπο βοηθάει -ειδικά τα παιδάκια- να αποβιβαστούν και φροντίζει να έχει μαζί του χυμούς και νερό. Στη συχνή τηλεφωνική μας επικοινωνία μου μιλάει για τα ανήσυχα ερευνητικά μάτια τους και πώς του θυμίζουν τα ανίψια του. Ένα παιδάκι σαν τον  μικρό του ανιψιό, ένα παλικαράκι σαν τον μεγάλο μας, ένα κοριτσάκι σαν την κόρη της εξαδέλφης μας, σε κάθε παιδάκι βλέπει… τα ανίψια του. Ταυτοχρόνως, μου εξηγεί ότι ανά δέκα άτομα τέσσερις περίπου είναι οι Σύριοι, κυρίως οικογένειες, ενώ οι έξι είναι Πακιστανοί και Αφγανοί. Οι διαφορές είναι καταφανείς (παρά τα αντιθέτως αναφερόμενα στα μέσα) και κανείς δεν τους μπερδεύει.  Τρεις μήνες μετά,  τη «στατιστική» αυτή μού την επιβεβαιώνουν δια ζώσης όλοι οι συνάδελφοι του. Μου μιλάνε για Σύριους πρόσφυγες σε μικρό ποσοστό και το χειρότερο… μου μεταφέρουν τις ιστορίες των δύστυχων οικονομικών μεταναστών και του αγώνα τους να ξεπουλήσουν ότι έχουν αυτοί και οι οικογένειες τους και να παραδώσουν αστρονομικά -για τα δεδομένα τους- ποσά στους σύγχρονους δουλεμπόρους. Και δεν φτάνει που αντί για τον εύκολο δρόμο προς τη Δύση βρέθηκαν εγκλωβισμένοι και αντί για την γη της επαγγελίας βρέθηκαν αντιμέτωποι με την οικονομική πραγματικότητα μιας χώρας έτοιμης να κατεβάσει τα ρολά, οι ίδιοι είχαν αναλάβει την οικονομική υποχρέωση προς τις οικογένειές τους και τους συμπατριώτες τους να μαζέψουν τα διπλά λεφτά, από αυτά που συγκεντρώθηκαν για την μετανάστευση τους, και να τα στείλουν πίσω (!!!) ώστε να έρθουν δύο ακόμα συμπατριώτες από το Αφγανιστάν ή το Πακιστάν. Αυτή ήταν η ηθική (και όχι μόνον) υποχρέωση εκάστου!

Ιστορία 2^η: Έτος 2016

Κατασκευαστική εταιρία αραβικών συμφερόντων που εδρεύει στα βόρεια προάστια, με κέντρο της διοίκησης της στην Ελλάδα και κατασκευαστική δραστηριότητα εκτός Ελλάδος, έλαβε την απόφαση να συγκροτήσει επιτροπή από τους υπαλλήλους που το επιθυμούσαν και μιλούσαν καλά αραβικά, ώστε να επισκεφθούν τον χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού με σκοπό να συναντήσουν τους Σύριους πρόσφυγες, να μιλήσουν μαζί τους, να διερευνήσουν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να τους βοηθήσουν περαιτέρω και να προσφέρουν στα παιδιά τους σχολικά υλικά, βιβλία και παραμύθια. Για το σκοπό αυτό μετέβησαν σε πολυκαταστήματα, αγόρασαν τετράδια, γραφική ύλη και συγκέντρωσαν βιβλία και παραμύθια στην αραβική.

Την επόμενη μέρα της επίσκεψης τους, έλαβα τηλεφώνημα από φίλη και πελάτισσα μου, που εργάζεται για πολλά έτη στην εν λόγω εταιρεία,  η οποία μου εξήγησε ότι στο Ελληνικό -προς μεγάλη τους έκπληξη- δεν υπήρχε ούτε ένα Σύριος για να συνομιλήσουν μαζί του. Ούτε ένας. Βεβαίως, μοίρασαν το σχολικό υλικό στα παιδάκια των οικογενειών των οικονομικών μεταναστών και αποχώρησαν χωρίς να κατορθώσουν να συνομιλήσουν ή να βοηθήσουν, με οποιονδήποτε τρόπο ούτε έναν Σύριο πρόσφυγα.

Ιστορία 3^η: Έτος 2017

Σύριος μεσήλιξ με πολλές φιλικές και συγγενικές σχέσεις στην Ελλάδα, εγκατεστημένος προ πολλών ετών στην Ολλανδία, χήρεψε και θέλοντας να εξεύρει νέα σύντροφο έστειλε σχετικό μήνυμα στην Συρία, από όπου και του επέλεξαν την κατάλληλη και νεαρότατη νύφη και την έστειλαν με την λιγοστή της προίκα να ταξιδέψει μέσω Ελλάδος για Ολλανδία. Η νεαρά νύφη, όμως, μπλέχτηκε στα γρανάζια του μεταναστευτικού και δεν ήταν δυνατό να ταξιδέψει. Ο ευκατάστατος γαμπρός από την άλλη, ο οποίος έχει, όπως προείπαμε, εντός Ελλάδος πολλούς φίλους και διασυνδέσεις, κατόρθωσε μέσω ανθηρότατου κυκλώματος πλαστών διαβατηρίων να πληρώσει και να εξεύρει όχι μία αλλά τέσσερις φορές πλαστά διαβατήρια. Το απίστευτο της υποθέσεως είναι ότι στις πρώτες προσπάθειες η συριακής καταγωγής νύφη συνελήφθη και τα χαρτιά τα οποία προσκόμισε θεωρήθηκαν ύποπτα. Επειδή, όμως, η ροή χρημάτων από τον επίδοξο γαμπρό (που αδημονούσε) δε σταμάτησε,  ταξίδεψε τελικά κατά προτεραιότητα στην Ολλανδία με σκανδιναβικό (!!!) -αν είναι ποτέ δυνατόν- διαβατήριο.

Όταν ερωτήθηκαν οι συσχετιζόμενοι με τον ως άνω γαμπρό για το ζήτημα των διαβατηρίων -που θυμίζει ταινία κατασκόπων-, έδωσαν την απάντηση ότι το σχετικό κύκλωμα δημιουργίας πλαστών διαβατηρίων, όχι απλώς ανθεί, αλλά είναι ευκολότατό να βρεθεί με μία απλή βόλτα σε κεντρικές πλατείες της Αθήνας και έχει απλώσει τα πλοκάμια του σε διάφορες υπηρεσίες, φροντίζοντας ακόμα και την επιλογή του αεροπλάνου και τη συγκεκριμένης πτήση, με την οποία θα ταξιδέψουν οι πελάτες του.

Δε συνηθίζω να αντιγράφω ούτε να αναμασώ δηλώσεις τρίτων, πλην, όμως, άκουσα στο ραδιόφωνο από γνωστό δημοσιογράφο την πολύ απλή διαπίστωση ότι: «Το μεταναστευτικό δε λύνεται, πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί» .

Με αυτό το σκεπτικό και υπό το πρίσμα και των τριών ιστοριών, νομίζω ότι είναι χρήσιμο να σκεφτεί κανείς με τη λογική ότι μια πληγή που παραμένει ανοιχτή και ένα πρόβλημα που διαιωνίζεται κρύβει από πίσω και κάποιον με το ανάλογο  κίνητρο.

Εν άλλοις λόγοις, είναι πάντα χρήσιμο να σκέφτεται κανείς και υπό το πρίσμα της αρχής «Τις ωφελείται ;»

1^ον: Τα ιδεολογικά άκρα. Αφού η διαιώνιση του προβλήματος δίνει τροφή στην ρητορική του δήθεν ανθρωπισμού, βοηθάει την διχαστική τους προπαγάνδα και σε ορισμένες περιπτώσεις στηρίζει την αντιπολιτευτική τους γραμμή (η οποία κακά τα ψέματα δεν έχει και πολλά στηρίγματα σήμερα). Άλλωστε ειδικά τα εκ δεξιών άκρα  στηρίζουν κατά κύριο λόγο την ύπαρξη και τη συνέχεια τους στην διαιώνιση του μεταναστευτικού προβλήματος, που ως κοινωνικό πρόβλημα βρίσκεται στις ρίζες αυτής καθεαυτής της γέννησης τους. Αγνόηση της ρητορικής και της προπαγάνδας τους αποτελεί βήμα προς αντιμετώπιση , ο φόβος του πολιτικού κόστους με το οποίο μας απειλούν έχει σαν αποτέλεσμα μεγαλύτερο πολιτικό κόστος .

2^ον: Ένα τεράστιο κύκλωμα σύγχρονων δουλεμπόρων που αποκομίζει αστρονομικά ποσά εδώ και πέντε τουλάχιστον χρόνια, τα οποία φτάνουν για να αποκτήσουν διαύλους και ερείσματα σε πολύ μεγάλο αριθμό δημοσίων υπηρεσιών και κρατικών αξιωματούχων διεθνώς. Αντιμετώπιση σημαίνει αναγνώριση των τεράστιων οικονομικών συμφερόντων και διακοπή των οδών του χρήματος ακόμη και να αυτό σημαίνει ποινική αντιμετώπιση όχι μόνο των «σύγχρονων δουλεμπόρων» αλλά και αρχών και φορέων του δημοσίου και αξιωματούχων .

3^ον: Οι ΜΚΟ που, ενώ αντιλαμβανόμασταν ότι η δράση τους πρέπει να ελεγχθεί, εντούτοις δεν τολμούσε κανείς να μιλήσει εναντίον τους (αφού ανέλαβαν για εμάς τη δύσκολη δουλειά) μέχρι που οι κάτοικοι των νησιών του Αιγαίου άρχισαν να μιλούν ευθέως για υποκινητές των διαμαρτυριών και επεισοδίων από τις ΜΚΟ, για τις οποίες η λύση του προβλήματος αντιστρατεύεται την επιβίωσή τους και η  απορρόφηση των επόμενων κονδυλίων στηρίζεται στην διαιώνιση του προβλήματος .Αντιμετώπιση σημαίνει συγκρουσιακή πολιτική και δράση απέναντι σε κάθε παράγοντα καθυστέρησης και κωλυσιεργίας ακόμη και αν αυτό μας ΄΄εκθέτει΄΄ γιατί πιθανόν να αποκαλύψει την μέχρι σήμερα εθελοτυφλία και αδράνεια μας.

4^ον: Ένα καλοστημένο κύκλωμα δημιουργίας πλαστών διαβατηρίων και εγγράφων εν γένει και διακίνησης προσφύγων και μεταναστών, κατά παράκαμψη κάθε γραφειοκρατίας και κάθε νομοθεσίας για όσους έχουν την οικονομική δύναμη να το «αξιοποιήσουν». Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν γιατί και τα οικονομικά μεγέθη ανεβαίνουν και πάλι όμως αντιμετώπιση σημαίνει σταθερή βούληση να διακοπούν οι δρόμοι του χρήματος και να εξαρθρωθούν κυκλώματα με πολλά ερείσματα και διασυνδέσεις.

5^ον: Η  γειτονική μας χώρα, που μέσα σε μία δίνη προβλημάτων εσωτερικών και εξωτερικών -οικονομικών και πολιτικών- χρησιμοποιεί το μεταναστευτικό ως δώρο εξ ουρανού για να πιέζει και να αποκομίζει οικονομικά κι άλλα οφέλη. Εδώ η αντιμετώπιση απαιτεί από την πολιτική και την διπλωματία μας την χωρίς παύση χωρίς καθυστέρηση και χωρίς αγκιστρώσεις περί πολιτικής ορθότητας , έκθεση της πραγματικότητας και  των γεγονότων προς την διεθνή κοινότητα. Απαιτεί επίσης την συνειδητοποίηση ότι οι δικές μας ενέργειες ουδέποτε επηρέασαν ή άλλαξαν ΄΄επί τα βελτίω δι ημάς ¨ τις αποφάσεις και την στόχευση των γειτόνων μας .

6^ον: Οι  Ευρωπαίοι εταίροι μας, οι οποίοι σήκωσαν και αυτοί σε κάποιο βαθμό το βάρος, απορρόφησαν όσους μπορούσαν  και σήμερα οι κοινωνίες τους και η πολιτική τους ηγεσία, δεν κρύβουν ότι «το δικό τους σπίτι δεν μπορεί να φιλοξενήσει άλλους». Επομένως, με την αμηχανία που δημιουργεί η πραγματικότητα δεν έχουν άλλη λύση από τη διαιώνιση του προβλήματος στο δικό μας σπίτι . Η αντιμετώπιση επιβάλλει να σταματήσουμε να στηριζόμαστε στην βοήθεια τους χωρίς όμως να σταματήσουμε να πιέζουμε γι αυτήν, στο βαθμό που η τήρηση των προσχημάτων έστω ,  επιβάλλει να φαίνονται αλληλέγγυοι .

Τα παραπάνω ούτε λύση ούτε πρόταση συνιστούν. Απλώς, μία προσπάθεια να προσεγγίσουμε το μεταναστευτικό και μέσω μίας άλλης οδού, να σκεφτούμε «τις ωφελείται» κι αν μπορούμε ως κοινωνία και ως συντεταγμένη πολιτεία (και σε ποιο βαθμό) άλλοτε να συγκρουστούμε και άλλοτε να αγνοήσουμε όσους ωφελούνται από τη διαιώνιση του προβλήματος και αυτό να είναι το πρώτο βήμα προς τη σωστή αντιμετώπιση ενός ζητήματος που προφανώς δε λύνεται .

Η πτωχή τω πνεύματι και εν πολλαίς αμαρτίαις, νομικός,  φίλη σας

Φωτεινή Ν. Σόφτη