Η διχοτόμηση ως… “πεπρωμένο φυγείν αδύνατον όσο κρατάμε παθητική στάση
Γράφει η Κρινιώ Καλογερίδου
Θα περίμενε κανείς ότι 50 χρόνια κοντά από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και 75 από την έναρξη συζητήσεων για το Κυπριακό επί Αγγλοκρατίας, θα μας έδιναν σε Ελλάδα και Κύπρο τη σοφία της επώδυνης εμπειρίας από την βρετανική και τουρκική κατοχή του νησιού για να πάψουμε να εκδηλώνουμε ανώριμες συμπεριφορές στην Εξωτερική πολιτική μας.
Να πάψουμε να εκδηλώνουμε εφησυχασμό, ερασιτεχνισμό, αμέλεια, αδυναμία (που ”μεταφράζονται” ως διπλωματική ανικανότητα), υπερτίμηση των αμυντικών κυπριακών ικανοτήτων και υποτίμηση των αντίστοιχων τουρκικών, σε συνδυασμό με τα βαριά αντανακλαστικά μας για την εκμετάλλευση ευκαιριών λύσης του Κυπριακού ή ανάσχεσης των σχεδίων της Άγκυρας για διχοτόμηση της Κύπρου.
Φευ! Τίποτα από αυτά δεν άλλαξε. Αντίθετα, στα ως άνω αρνητικά χαρακτηριστικά προστέθηκαν νέα που επιβάρυναν περαιτέρω την προοπτική για δίκαιη λύση του Κυπριακού με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ από το ’74 και εντεύθεν.
Και τα νέα είναι ο αποχρωματισμός του ελληνικού χαρακτήρα στο Κυπριακό, η υιοθέτηση ασκαρδαμυκτί της πρότασης του ΟΗΕ για ΔΔΟ με υποβολέα τη Βρετανία και η εγκατάλειψή του εκτός ατζέντας ελληνοτουρκικών σχέσεων, προάγγελος της οποίας ήταν η απαθής στάση μας στην απόφαση του ΝΑΤΟ για μετατροπή της Κύπρου στους χάρτες του από χώρα σε χώρο συντεταγμένων.
Όπερ συνεπάγεται την εφαρμογή του ”πατριωτισμού της αλήθειας” (την οποία διακήρυττε απ’ το ’16 ο Κυριάκος Μητσοτάκης) ως ”ρεαλιστικής” οπτικής στην κρυφή ατζέντα που είχε κατά νου για λύση εξπρές στο Κυπριακό.
Τα αποτελέσματα βέβαια αυτής της πολιτικής (που είναι στη βάση της μυστική από το ’20 — βλ. τριμερή συνάντηση Βερολίνου — και παράγει ζημιογόνες για τον Ελληνισμό αποφάσεις δια χειρός Σουρανή-Καλίν) είναι εξελισσόμενα.
Εξελισσόμενα αρνητικά τόσο για το Αιγαίο, στην περίπτωση που — μετά τη ”Διακήρυξη των Αθηνών — τα ελληνικά φτερά δεν θα μπορούν να πετούν οπλισμένα πάνω από τα νησιά μας, όσο και για την Κύπρο. Διακήρυξη που εναρμονίζεται πλήρως με το σχέδιο ΗΠΑ-ΕΕ για μετατροπή του Αιγαίου και της ΝΑ Μεσογείου σε ουδέτερη στρατιωτική ζώνη λόγω ενέργειας και πολέμου στην Ουκρανία…
Ο αντίκτυπος όλων αυτών των μυστικών διεργασιών, που επισημοποιήθηκαν με τη ”Διακήρυξη των Αθηνών” (7/12/’23), άλλαξε άρδην τα αρχικά σχέδιά μας για τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Κι αυτό γιατί, στην πρώτη περίπτωση — αντί της διεθνοποίησης των ελληνοτουρκικών, που είχαμε αποφασίσει — κάναμε τις ελληνοτουρκικές διαφορές διακρατική υπόθεση, όπως επιθυμούσε η Τουρκία. Ενώ στη δεύτερη, βγάλαμε το Κυπριακό από την ελληνοτουρκική ατζέντα και αφήσαμε τους Κύπριους να βγάλουν μόνοι τους τα κάστανα από τη φωτιά…
Με άλλα λόγια, υπογράψαμε με τον Τούρκο Πρόεδρο 15 συμφωνίες-μνημόνια μη γεωπολιτικής σημασίας χωρίς καμιά αναφορά στην Κύπρο. Με τα δεδομένα αυτά, όμως (των οποίων προηγήθηκαν ο από διετίας εποικισμός των Βαρωσίων/Αμμοχώστου, η εγκατάσταση τουρκικών βάσεων στα Κατεχόμενα, η δήλωση Μπαχτσελί για αντικατάσταση της ονομασίας ”ΤΔΒΚ” με την ονομασία ”κράτος της Κύπρου”, η παγίδα του Χακάν Φιντάν για συνεργασία του ψευδοκράτους με την Κυπριακή Δημοκρατία στην αξιοποίηση του φυσικού πλούτου και τα γεγονότα στην Πύλα και τον Άγιο Δομέτιο με στόχο την άρση του status quo στην ”νεκρή ζώνη”), γιγάντωσε η αποφασιστικότητα των Τούρκων για διχοτόμηση του νησιού.
Αποφασιστικότητα που εκδηλώθηκε περαιτέρω με την προσπάθεια του τουρκικού στρατού κατοχής να διαμορφώσει τετελεσμένα στη Δερύνεια (οχυρωματικά έργα στην κατεχόμενη στρατιωτική περιοχή από το οδόφραγμα μέχρι την παραλία του Κάππαρη).
Νέα κίνηση τουρκικής επιθετικότητας που επιβεβαιώνει το έγκλημα της ”νεκρής ζώνης” στην Κύπρο, η οποία την αποκόπτει από τη Λευκωσία και την ελεύθερη Αμμόχωστο, αφού οι δυνάμεις κατοχής αλωνίζουν στη ζώνη αυτή θεωρώντας ότι δεν ανήκει στην ”Κυπριακή Δημοκρατία”.
Κι αυτό προς διάψευση της εθελοτυφλούσας κυπριακής κυβέρνησης που ευελπιστούσε ότι μετά την κρίση στην Πύλα (Αύγουστος ’23) υπήρχε ”συναντίληψη” με τις κατοχικές ”Αρχές” και τα Ην. Εθνη, ”για την αποκατάσταση του παραβιασθέντος από τους Αττίλες καθεστώτος”
Όλα αυτά, φυσικά — δεδομένης της ατιμωρησίας της Τουρκίας — ενισχύουν την εμμονή της για διχοτόμηση της Κύπρου και διαψεύδουν το ”moto” του ΟΗΕ (κατά την τελευταία πενταετία) που προβάλλει για λύση του Κυπριακού τη Διζωνική και Δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα βασισμένη στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Λύση που υιοθέτησαν… αγόγγυστα Ελλάδα και Κύπρος απ’ το ’19 ευελπιστώντας ότι ο διορισμός από τον Γενικό Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες της κυρίας Τζέην Χολ Λουτ ως Ειδικής Συμβούλου (με στόχο την επανέναρξη διαδικασίας συνομιλιών) θα ευοδωθεί.
Μάταια όλα, γιατί — τόσο ο σχεδιασμός του ΟΗΕ για επανέναρξη της διαδικασίας απευθείας συνομιλιών των δύο πλευρών (Ε/κ-Τ/κ) όσο και η αταλάντευτη θέση της Κύπρου για την ΔΔΟ έπεσαν στον τοίχο της μη εποικοδομητικής στάσης της Τουρκίας, η οποία επέμενε και επιμένει στη δημιουργία δύο ανεξάρτητων κρατών.
Οι Τούρκοι, ουσιαστικά, με τους Έλληνες αμέτοχους και την ελληνοκυπριακή πλευρά εξασθενημένη λόγω των σκανδάλων διαφθοράς που προηγήθηκαν επί Προεδρίας Αναστασιάδη, ”παίζουν μπάλα” μόνοι τους στο γήπεδο του ελληνοκυπριακού status quο.
Και είναι σε τέτοιο βαθμό αχαλίνωτοι, που φαντάζει η διχοτόμηση ως… ”πεπρωμένο φυγείν αδύνατον” όσο κρατάμε (Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι) παθητική στάση, αφού — στη θέση της δικιάς μας αδράνειας — οι Τούρκοι επέλεξαν την κινητικότητα με στόχο τη διαμόρφωση τετελεσμένων.
”Ήρεμα νερά” εμείς, πρόσω ολοταχώς προς τη διχοτόμηση εκείνοι, οι οποίοι — σε μια προσπάθεια να βραχυκυκλώσουν την ειρηνευτική διαδικασία, αν δεν γίνουν δεκτοί οι όροι τους περί δύο κρατών — δυναμιτίζουν πρόωρα τις συνομιλίες θέτοντας προαπαιτούμενα στην νέα απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ Μαρία Άγκελα Χολγκουίν Κουεγιάρ, πριν να φτάσει στην Κύπρο για εύρεση κοινού εδάφους συνομιλιών μεταξύ των δύο μερών.
Στην ουσία οι Τούρκοι — με το φερέφωνό τους στα Κατεχόμενα Ερσίν Τατάρ, που συναντήθηκε με τον Νίκο Χριστοδουλίδη τελευταία στο Λήδρα Παλάς ως καλεσμένος στη δεξίωση του ειδικού αντιπροσώπου του ΟΗΕ Κόλιν Στιούαρτ (η αποστολή του οποίου στην Κύπρο είναι εξάμηνη) — διαμηνύουν στην ελληνοκυπριακή πλευρά και τον ΟΗΕ (η Ελλάδα μετά και τη ”Διακήρυξη των Αθηνών” είναι ανύπαρκτη) ότι για να καθίσουν στο Τραπέζι των διαπραγματεύσεων, πρέπει να δεχθούν εκ των προτέρων ως βάση λύσης αυτήν των δύο κρατών (βλ. διχοτόμηση Κύπρου).
Σημειωτέον ότι κάτι ανάλογο με τη στάση των Τούρκων στο Κυπριακό, αναμένεται να κάνει προ Χάγης και με την Ελλάδα ο Ταγίπ Ερντογάν θέτοντας προϋποθέσεις διαλόγου εθνικά ασύμφορες (βλ. άνοιγμα της βεντάλιας όλων των διεκδικήσεων της Τουρκίας στα θέματα ελληνικής κυριαρχίας, προάγγελος των οποίων ήταν η πρόσφατη δέσμευση πέντε ζωνών στο Αιγαίο — με πρόσχημα τις ασκήσεις έρευνας και διάσωσης — από τις οποίες η μια φτάνει ως την Εύβοια…).
Για να επανέλθουμε στα της Κύπρου, η απάντηση της Κυπριακής Προεδρίας στην πρόκληση Τατάρ για ”συνεργασία δύο κρατών στην Κύπρο” δόθηκε σε χαμηλούς τόνους — όπως αναμενόταν — επηρεασμένη από το πνεύμα της ”ελληνοτουρκικής συμφιλίωσης”: ”Οι όροι εντολής της απεσταλμένης του ΟΗΕ για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό δεν καθορίζονται από την ελληνοκυπριακή πλευρά, αλλά από το Συμβούλιο Ασφαλείας”.
Εν κατακλείδι, η σύγκλιση των δύο πλευρών είναι πολύ δύσκολη στην Κύπρο, γιατί κάθε μια βλέπει τη λύση από διαφορετική βάση. Οι Τ/κ με βάση τη διχοτόμηση και τα δύο κράτη στην Κύπρο και οι Ε/κ με βάση την πρόταση του ΟΗΕ (αναπαλαίωση της βρετανικής του ’57) για Διζωνική Δικοινοτική με πολιτική ισονομία.
Κατά την εκτίμησή μου, μάλιστα, η ”Διακήρυξη Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας” την οποία υπέγραψαν οι Μητσοτάκης-Ερντογάν στην Αθήνα (με φόντο τις τεμενάδες Γεραπετρίτη) δίνει περισσότερο αέρα στην Τουρκία για πιέσεις — μέσω Τατάρ — στην ελληνοκυπριακή πλευρά, μέχρι να υποχωρήσει αυτή στις τουρκικές απαιτήσεις για διχοτόμηση της Κύπρου από τη στιγμή που έχει αποστασιοποιηθεί η ελληνική πλευρά (βολικός αλλά ανέντιμος, εν προκειμένω, ο ρόλος του Πόντιου Πιλάτου) αφήνοντας έρμαιο στην τουρκική βουλιμία την Κύπρο…