Υπέρ πίστεως και πατρίδος
Γράφει ο Γιάννης Κίτσος, Οικονομολόγος – Σύμβουλος χρηματοοικονομικού και στρατηγικού σχεδιασμού
Με αφορμή την νέα επικοινωνιακή προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης για τα Γλυπτά του Παρθενώνα αυτή την φορά, μπήκα σε κάποιες σκέψεις και προβληματισμούς σχετικά με την Ελλάδα των αρχών του 19ου και 20ου αιώνα και την Ελλάδα των αρχών του 21ου αιώνα.
Για να καταλάβετε πόσο έχουν μικρύνει την πατρίδα μας, σκεφτείτε την Ελλάδα που ξεκίνησε μετά την επανάσταση του 21’ με την «Μεγάλη Ιδέα» που εισήγαγε ο Ιωάννης Κωλέττης, εμπνεύστηκε ο ποιητής Αλέξανδρος Σούτσος και εξέφρασε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, για να καταλήξουμε στην Ελλάδα που παλεύει για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα που εισήγαγε ο Αλέξανδρος Ραγκαβής το 1842 και εκφράστηκε από την Μελίνα Μερκούρη και το παλιό ορθόδοξο ΠΑΣΟΚ το 1982.
Η σημερινή νοσταλγία για τα ερείπια και μαρτυρίες ενός μακρινού παρελθόντος ως ροπή εκδηλώθηκε στην εποχή του Πετράρχη με τη συλλογή αρχαιοτήτων, χειρογράφων, νομισμάτων, με τις ανασκαφές και τις φιλολογικές μελέτες. Στη Δυτική Ευρώπη, κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, αναπτύχθηκε έντονο δημόσιο ενδιαφέρον για την ιστορία, το οποίο προωθούνταν από μεγάλο αριθμό εθελοντικών συσσωματώσεων, συλλογών και κάθε είδους οργανώσεων.
Μια και πολυπόθητη επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα συνδέεται με την αρχαία Ελλάδα, πότε θα μπορούσε ένας αρχαίος Έλληνας να διανοηθεί ότι θα έπρεπε να ενδιαφερθεί για τα ερείπια στην Κνωσσό και τις Μυκήνες; Τίποτε δεν ήταν πιο ξένο γι΄αυτόν από αυτό το δέος και τον σεβασμό προς τις ερειπωμένες από τον καιρό μαρτυρίες μιας αλλοτινής εποχής. Οι αρχαίοι απομάκρυναν από το οπτικό πεδίο τους ό,τι δεν μιλούσε για το παρόν. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα, όταν ιστορικά οι Πέρσες κατέστρεψαν την Αθήνα, οι Αθηναίοι έριχναν κάτω από το βράχο της Ακρόπολης κίονες, αγάλματα, ανάγλυφα, κατεστραμμένα και μη, για να ξαναρχίσουν από την αρχή, και αυτός ο σωρός χαλασμάτων έγινα η πιο πλούσια πηγή μας για την τέχνη του 6ου αιώνα.
Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν πεπεισμένοι ότι η υφήλιος χρειαζόταν τον πολιτισμό τους, καθότι οικουμενικός. Οι αρχαίες ελληνικές ιδέες περί πολιτικής μεταλαμπαδεύτηκαν αναπόφευκτα στις αποικίες μέσω της φιλοσοφίας, της θρησκείας, της οικονομίας και της ποίησης. Η αρχαία Ελλάδα υπήρξε ο χώρος των ηρώων, που ήταν έτοιμοι να θυσιαστούν για ανώτερα ιδανικά. «Τι σχέση μπορεί να έχουν όλα αυτά με την σημερινή εξ ορισμού αντιηρωική και συνεπώς, ιταμή, μετριότατη και διεφθαρμένη εποχή!», θα αναρωτιόνταν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι.
Αφού θάψαμε την «Μεγάλη Ιδέα», λοιπόν, και τον Ε. Βενιζέλο τον κάναμε διεθνές αεροδρόμιο, θέλουμε να αποκαθηλώσουμε και τον ανδριάντα του Κολοκοτρώνη που τοποθετήθηκε έξω από την παλιά Βουλή, στην οδό Σταδίου, και με προσανατολισμό τέτοιον ώστε ο Κολοκοτρώνης να δείχνει προς της Ανατολή, για να μην θυμίζει καθημερινά εκπροσώπους του έθνους και στους απλούς διαβάτες τη Μεγάλη Ιδέα και το «διαρκές χρέος» τους. Η εθνική μας «λεβεντιά» και όραμα συνεχίζει από το 1982 να είναι μέχρι και σήμερα η επιστροφή των γλυπτών και η Μ. Μερκούρη.
Πρόθεση μου δεν είναι φυσικά να μειώσω την σημασία της επιστροφής των γλυπτών, εάν και εφόσον υπάρξει, ούτε βεβαίως να αγνοήσω την καταστροφή του ελληνισμού της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης, μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες που υπέστη το ελληνικό έθνος στη μακρόχρονη ιστορία του. Αν και πολύ σύνθετο εγχείρημα που βασίζεται περισσότερο σε επικοινωνιακή πολιτική παρά σε γεγονότα, εύχομαι από καρδιάς να καταφέρει η σημερινή κυβέρνηση την πολυπόθητη επιστροφή που εκφράστηκε από την Μελίνα Μερκούρη και το παλιό ορθόδοξο ΠΑΣΟΚ το 1982. Αρκεί σε όφελος της επιστροφής η Ελλάδα να μην αναγκαστεί να κάνει άλλους σημαντικότερους εθνικούς συμβιβασμούς – δες γείτονες.
Πρόθεση μου είναι να δείξω πόσο έχει απαξιωθεί το «υπέρ πίστεως και πατρίδος», το επαναστατικό σύνθημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Πρόθεση μου είναι να δείξω ότι δεν κάνουν οι πολιτικοί την εποχή αλλά η εποχή κάνει τους πολιτικούς. Και με την πλειοψηφία αυτών που βλέπω και ακούω σήμερα, φοβάμαι για το τι έχουμε να δούμε ακόμα, αν δεν αλλάξει η εποχή… κρυφή μου ελπίδα ότι μπορεί και θα αλλάξει, δεν φαίνεται πλέον να υπάρχει άλλη επιλογή.
