Ηνωμένο Βασίλειο – Βασικά και ενδιαφέροντα στοιχεία

Γράφει ο Μιχάλης Αράπης *

Λόγω των δραματικών πολιτικών εξελίξεων και των καταστροφικών επιπτώσεων από το επερχόμενο Brexit τα φώτα της δημοσιότητας είναι στραμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ). Σε αυτή ακριβώς τη δύσκολη χρονική στιγμή είναι χρήσιμο να παρατεθούν ορισμένα βασικά στοιχεία για αυτή την πολύ σημαντική χώρα.

Ονομασία, διοίκηση, οικονομία

Το πλήρες όνομα του κράτους (από το 1922) είναι Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Βορείου Ιρλανδίας που εν συντομία αναφέρεται ως Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ). Η χώρα αυτή έχει νομικά ημιομόσπονδο καθεστώς και αποτελείται απο 4 μεγάλα κρατίδια. Την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία (που μαζί αποτελούν την Μεγάλη Βρετανία) και τη Βόρεια Ιρλανδία. Συνολικά διαιρείται σε 12 διοικητικές περιφέρειες και έχει περίπου 65.5 εκατομμύρια κατοίκους. Η επίσημη γλώσσα είναι τα Αγγλικά αλλά υπάρχουν διαφορετικές τοπικές γλώσσες και στα τρία κρατίδια που αναγνωρίζονται αντιστοίχως στις περιοχές αυτές. (Σκωτσέζικα, Ουαλικά, Ιρλανδικά).

Το μεγαλύτερο κρατίδιο είναι η Αγγλία, με πρωτεύουσα το Λονδίνο και πληθυσμό 55 εκ. κατοίκων. Παρά την αυξημένη αυτονομία των κρατιδίων, υπάρχει κεντρική κυβέρνηση με έδρα το Λονδίνο. Το δεύτερο κρατίδιο, η Σκωτία έχει πληθυσμό 5.3 εκ. και στην πρωτεύουσα του το Εδιμβούργο εδρεύει το Σκωτσέζικο Κοινοβούλιο. Ακολουθεί η Ουαλία με πληθυσμό 3 εκ. και πρωτεύουσα το Κάρντιφ στο οποίο εδρεύει η Ουαλική Εθνοσυνέλευση. Το τέταρτο και μικρότερο κρατίδιο είναι η Βόρειος Ιρλανδία με πληθυσμό 1.8 εκ.. Στην πρωτεύουσα του το Μπέλφαστ, εδρεύει η τοπική Εθνοσυνέλευση.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΔΝΤ για το 2018, είναι η 5η μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως με αξία $2.94 τρις (δολάρια ΗΠΑ). Το νόμισμα του είναι η στερλίνα και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρωπαική Ένωση (Ε.Ε.) μετά τη Γερμανία ενώ ξεπερνάει ελάχιστα τη Γαλλία. Είναι πυρηνική δύναμη (με 215 πυρηνικές κεφαλές) και ένα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το λεγόμενο Σίτυ του Λονδίνου έχει ειδικό καθεστώς αυτοδιοίκησης και είναι ένα από τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά και ναυτιλιακά κέντρα παγκοσμίως.

Πολίτευμα και διακυβέρνηση

Το ΗΒ είναι μια από τις τρείς χώρες παγκοσμίως που δεν έχει ενιαίο γραπτό κωδικοποιημένο Σύνταγμα. Οι άλλες δύο είναι η Νέα Ζηλανδία και το Ισραήλ. Το πολίτευμα είναι Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Η σημερινή μονάρχης Ελισάβετ Β’, ανακηρύχτηκε Bασίλισσα το 1952. Είναι 93 ετών (γεννήθηκε στις 21/04/1926) και είναι η μακροβιότερη μονάρχης στην ιστορία της χώρας αλλά και η μακροβιότερη Bασίλισσα στην παγκόσμια ιστορία, βάσει του χρόνου παραμονής στο βασιλικό θρόνο. Ο εκάστοτε μονάρχης είναι Αρχηγός του Κράτους αλλά και της Αγγλικανικής Εκκλησίας που είναι η επικρατούσα-κρατική Εκκλησία. Είναι επίσης η Αρχηγός της Κοινοπολιτείας που είναι η ένωση 52 ανεξαρτήτων κρατών (συμπεριλαμβονομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας) που είναι πρώην αποικίες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. 

Η νομοθετική εξουσία ασκείται από το Κοινοβούλιο, που εδρεύει στο γνωστό σε όλους Παλάτι του Γουέστμινστερ με το εμβληματικο ρολόι του Μπίγκ Μπέν. Αποτελείται από δύο σώματα, τη Βουλή των Λόρδων με διορισμένα μέλη και τη Βουλή των Κοινοτήτων που είναι αιρετό σώμα και έχει μεγαλύτερη ισχύ. Η χώρα χωρίζεται σε 650 μονοεδρικές περιφέρειες και οι βουλευτές εκλέγονται με τη μέθοδο της απλής πλειοψηφίας. Η θητεία του Κοινοβουλίου είναι πενταετής εκτός αν υπάρξουν πρόωρες εκλογές όπως έγινε το 2017. O σημερινός Πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον ανέλαβε τον Ιούλιο του 2019 και ηγείται της κυβέρνησης μειοψηφίας του Συντηρητικού κόμματος που συνεργάζεται κατά περίσταση με το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) της Βορείου Ιρλανδίας. Το ΗΒ είναι μέλος της Ε.Ε απο την 1/1/1973 και ο αριθμός πολιτών από τα άλλα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε. που ζουν και προσφέρουν (στο ΗΒ) υπολογίζεται σε 3.5 – 3.8 εκατομμύρια. Η Ελληνική παροικία στο ΗΒ εκτιμάται ότι ανέρχεται στις 100.000 – 120.000 Ελλήνων πολιτών. 

(Επικαιροποιημένη έκδοση άρθρου που είχε δημοσιευθεί στην εφημερίδα Ελευθερία του Λονδίνου)

Μιχάλης Αράπης* – LLB, LLM – Νομικός

Πρόεδρος της Ειδικής Κομματικής Οργάνωσης της Νέας Δημοκρατίας – 

Ε.Κ.Ο. Επιστημόνων Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) 

Υπεύθυνος Ουαλίας του φιλοευρωπαικού οργανισμού New Europeans

*Νομικός με μεταπτυχιακό στο Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο και ερευνητής στον τομέα του ηλεκτρονικού εγκλήματος και της τρομοκρατιάς στον Κυβερνοχώρο.