Είναι τα ιδιωτικά, σχολεία ενός Ανώτατου Θεού;

Γράφει η Αναστασία – Μαρία Δημοπούλου, Νομικός

Η ψήφιση του νέου νόμου για τα ΑΕΙ σε συνδυασμό με την κάτωθεν είδηση ρίχνουν λάδι στο επί πολλά έτη πολωμένο κλίμα σχετικά με τη δημόσια και την  ιδιωτική εκπαίδευση.

Σφοδρή αντίδραση του υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου και της Συνομοσπονδίας των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες προκάλεσαν οι επιφυλάξεις των ιδιοκτητών ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων σε διάταξη νομοσχεδίου που αφορά τις εγγραφές  μαθητών με κινητικά προβλήματα στα σχολεία. Για ακραίες, ολοκληρωτικές λογικές «καθαρότητας», οι οποίες αγγίζουν τα όρια του κοινωνικού ρατσισμού κάνει λόγο η ΟΙΕΛΕ, ενώ σε επιστολή του, προς τους ιδιοκτήτες Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων ο υπουργός Παιδείας, Κώστας Γαβρόγλου, αναφέρεται σε «επικίνδυνες νοοτροπίες», που αναδεικνύουν την έλλειψη αποδοχής του δικαιώματος παροχής ίσων ευκαιριών.

Είναι τελικά τόσο ανάλγητοι οι ιθύνοντες των ιδιωτικών σχολείων οι οποίοι με τον αποκλεισμό των παιδιών με ειδικές ανάγκες παραβιάζουν το αναφαίρετο και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην παιδεία;

Τα ιδιωτικά σχολεία άνευ αμφιβολίας έχουν αποδείξει ότι σέβονται και προστατεύουν το αγαθό της παιδείας προσφέροντας υψηλές εκπαιδευτικές παροχές. Δυστυχώς, στη χώρα μας συνεχίζεται να διαιωνίζεται η δαιμονοποίηση των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων ως σχολείων που απευθύνονται σε παιδιά ενός ανώτερου θεού. Η αντίληψη αυτή θα ενυπάρχει και θα εδραιώνεται αν τα ίδια συμπεριφέρονται με σνομπισμό απέναντι σε συγκεκριμένες κατηγορίες μαθητών που ουσιαστικά καταφεύγουν σε αυτά προκειμένου να αντλήσουν τις άρδην ανώτερες παροχές τους συγκριτικά με τα δημόσια. Ο ρόλος του κάθε σχολείου μετουσιώνεται στον ανθρωποκεντρικό του χαρακτήρα. Επιχειρηματικά και κερδοσκοπικά συμφέροντα οφείλουν να συμμορφώνονται σε αυτό το σκοπό, διαφορετικά η φράση «ιδιωτικό σχολείο» θα πρέπει να αντικατασταθεί με τη φράση «ιδιωτική επιχείρηση». Τα συγκεκριμένα εκπαιδευτήρια οφείλουν σε όλες τις αποφάσεις που λαμβάνουν να έχουν ως εφαλτήριο το ακαδημαϊκό τους ρόλο και να μην παρασύρονται από επαγγελματικά και επιχειρηματικά συμφέροντα. Μόνο με αυτό τον τρόπο υπηρετούν τις δημοκρατικές και ηθικές αξίες που κάθε κοιτίδα γνώσης οφείλει να αναδεικνύει.

Τα συγκεκριμένα εκπαιδευτήρια «διαφημίζουν» συνεχώς ότι- εν συγκρίσει με τα δημόσια σχολεία – προσφέρουν απείρως καλύτερες εγκαταστάσεις και παροχές σεβόμενα τις εκπαιδευτικές και ηλικιακές ανάγκες των μαθητών. Διαθέτουν επίσης επάρκεια σε εξοπλισμό προκειμένου να διευκολύνεται η διαβίωση των παιδιών με ειδικές ανάγκες μέσα στη σχολική κοινότητα. Συνεπώς, είναι τα ιδιωτικά σχολεία μόνο για υγιή παιδιά; Είναι σχολεία που ενδιαφέρονται μόνο για την εικόνα τους; Πάντως το φαίνεσθαι προς τα έξω –η επονομαζόμενη βιτρίνα είναι άριστα.

Αντιθέτως, η πλειονότητα των δημοσίων σχολείων διακρίνονται για τις απαρχαιωμένου τύπου εγκαταστάσεις και εξωτερικά η εικόνα τους μπορεί να απέχει παρασάγγας από το πρότυπο που όλοι έχουμε στο μυαλό μας για ένα σύγχρονο δημοκρατικό σχολείο. Μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα δημόσια μπορεί να μη διαθέτουν καν ανελκυστήρες ή ράμπες, κάτι το οποίο παρακωλύει τη μετακίνηση των ΑΜΕΑ εντός της σχολικής κοινότητας. Άρα, αν κρίνουμε καθαρά από την εξωτερική εικόνα φαίνεται ότι τα ιδιωτικά έχουν τουλάχιστον κατασκευαστεί με μεγαλύτερη ευαισθησία όσον αφορά τις ευαίσθητες αυτές ομάδες παιδιών. Στην ουσία όμως ποια είναι η αλήθεια;

Η ουσία είναι ότι πολλές φορές οι διοικήσεις των ιδιωτικών αμελούν κάπως τον εκπαιδευτικό τους  ρόλο, ξεχνούν ότι ουσιαστικά εκμεταλλεύονται ένα δημόσιο αγαθό όπως είναι η παιδεία και συμπεριφέρονται ως επιχείρηση. Ένα ιδιωτικό σχολείο έχει το «δικαίωμα» να επιλέγει τους μαθητές του, να τους δέχεται ή να  τους διώχνει. Επίσης, μπορεί να φροντίσει για την «καθαρότητα» των μαθητών εγκολπώνοντας μόνο υγιείς μαθητές ευκατάστατων οικογενειών. Προβάλλουν επίσης και  το φιλανθρωπικό τους προφίλ με την παροχή ελάχιστων υποτροφιών σε παιδιά οικονομικά ασθενέστερων οικογενειών. Είναι όμως δυνατόν να κλείνει την πόρτα σε ΑΜΕΑ; Η απάντηση κυρίως αυτών που τείνουν να υπερτονίζουν τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα των ιδιωτικών θα πρέπει να είναι ότι  ίσα -ίσα που για την επιχείρηση-σχολείο θα αποτελέσει εκκωφαντική διαφήμιση για το επίπεδο σπουδών που παρέχουν αν καταφέρουν να εντάξουν αρμονικά τα παιδιά με ειδικές ανάγκες στη σχολική κοινότητα αλλά και να αποτελέσουν τους αρωγούς στην καλλιέργεια και στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους.

Παρόλα αυτά πολλά ερωτήματα γεννώνται για την επιφυλακτική στάση που επιδεικνύουν τα ιδιωτικά απέναντι στα ΑΜΕΑ. Μήπως τα ιδιωτικά δεν έχουν τα ίδια εμπιστοσύνη στο υψηλό μορφωτικό επίπεδο που διαλαλούν ότι προσφέρουν; Μήπως φοβούνται τις προκλήσεις ή μήπως δεν έχουν εμπιστοσύνη σε αυτά τα παιδιά και θεωρούν ότι θα διαβρώσουν τη τέλεια εικόνα που έχουν κατασκευάσει για το σχολείο τους ή λειτουργώντας σκεπτόμενοι χρησιμοθηρικά  ανησυχούν ότι ίσως δυσαρεστηθούν οι γονείς- πελάτες των υπόλοιπων παιδιών;

Θεωρώ ότι τα ιδιωτικά οφείλουν κυρίως απέναντι στο αγαθό της παιδείας όχι μόνο να αποδέχονται ως μαθητές παιδιά ΑΜΕΑ αλλά και να προσλαμβάνουν  εξειδικευμένους δασκάλους ειδικής αγωγής για την καλύτερη με τη συμβολή των οποίων  τα παιδιά αυτά όχι μόνο θα ενσωματώνονται με μεγαλύτερη ευκολία στη σχολική κοινότητα αλλά θα έχουν τη δυνατότητα να φτάσουν στο μέγιστο βαθμό των δυνατοτήτων τους.

Προφανώς και τα δημόσια δεν έχουν τη δυνατότητα να αρνούνται τη πρόσβαση σε όποιο παιδί επιθυμεί να εγγραφεί σε αυτό. Βέβαια, σε περιπτώσεις που το παιδί ΑΜΕΑ είναι απολύτως αδύνατο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σχολείου, παραπέμπεται σε σχολείο ειδικής αγωγής, δημόσιο ή ιδιωτικό. Συνεπώς, το μόνο που εξετάζει το δημόσιο σχολείο είναι το είδος και ο βαθμός αναπηρίας του παιδιού –προς όφελος του ίδιου του παιδιού- ενώ κατά τα άλλα αγκαλιάζει χωρίς να μεμψιμοιρεί όλα τα παιδιά απαλείφοντας οποιαδήποτε διάκριση (κοινωνική, φυλετική , υγείας κλπ.).

Προφανώς αυτή η ανομοιογένεια που παρατηρείται στα δημόσια σχολεία μπορεί να δυσχεραίνει  το έργο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Σίγουρα όμως τα παιδιά που φοιτούν εκεί συνειδητοποιούν από μικρά μια από τις βασικότερες πτυχές της υπόστασης του σχολείου, δηλαδή ότι αυτό είναι όντως μια μικρογραφία της κοινωνίας.

Στόχος λοιπόν του κράτους πρέπει να είναι η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων των δημόσιων σχολείων ώστε να διευκολύνεται η διαβίωση εντός της σχολικής κοινότητας των παιδιών με ειδικές ανάγκες και να μην υποβαθμίζεται η αξία τους εν συγκρίσει με τα ιδιωτικά. Επίσης, θεμιτό είναι σε κάθε δημόσιο σχολείο να υπάρχουν εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί και κοινωνικοί λειτουργοί προκειμένου να έχουν κάποιο επιπλέον υποστηριχτικό ρόλο.

Αντιθέτως, η διοίκηση των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων οφείλει να αξιοποιήσει στο έπακρο τόσο το πλεονέκτημά τους όσον αφορά τις εγκαταστάσεις όσο και τη δυνατότητα ταχείας πρόσληψης προσωπικού και να αποδέχονται την πρόκληση να μαθητεύσουν σε αυτά παιδιά ΑΜΕΑ αναχαιτίζοντας και εξαλείφοντας οποιαδήποτε ρατσιστική και σνομπ στάση. Μόνο τότε θα επιτελούν το έργο τους ως εκπαιδευτήρια και όχι ως κερδοσκοπική επιχείρηση.

Η εκπαίδευση οφείλει να εξαλείφει τις διακρίσεις και κάθε είδους ρατσιστικές συμπεριφορές. Οι πύλες του σχολείου πρέπει να είναι ανοιχτές σε όποιον ενδιαφέρεται να επωφεληθεί από το ύψιστο αγαθό της εκπαίδευσης. Η παιδεία πρέπει να είναι τόσο ψηλά ώστε οι ευκαιρίες που χαρίζει να μη δέχονται εκπτώσεις και να μην εξαγοράζονται από κανέναν αλλά να ανήκουν σε όλους.

Αναστασία-Μαρία Δημοπούλου