Διαδικτυακός Εκφοβισμός
“Όταν έκλεινε την πόρτα του σπιτιού, ο εφιάλτης σταματούσε. Έστω προσωρινά. Μέχρι την επόμενη μέρα που θα τους έβλεπε αναγκαστικά στο σχολείο ή κάπου στην γειτονιά. Πλέον όμως ο εφιάλτης της συνεχίζεται κάθε ώρα και στιγμή. Δεκάδες μηνύματα που περιλαμβάνουν απειλές και αισχρολογίες φτάνουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάνοντάς την να σιχαίνεται τον ίδιο της τον εαυτό.”
Σχολικός Εκφοβισμός
Ο σχολικός εκφοβισμός καθίσταται ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα παγκοσμίως, αλλά και στην χώρα μας, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η θέση σε 41 κράτη στην Ευρώπη με ποσοστό 32%. Δεν είναι άλλωστε λίγα και τα αποτρόπαια εγκλήματα ως απόρροια του bullying που συγκλόνισαν το πανελλήνιο , με χαρακτηριστικότερη την υπόθεση του Άλεξ που δολοφονήθηκε το 2006 από συμμαθητές του στην Βέροια.
Δυστυχώς οι μειονότητες και οι άνθρωποι με σωματικές αναπηρίες ή πνευματικές υστερήσεις είναι αυτοί που πέφτουν συχνά θύματα επανειλημμένου bullying, απομόνωσης και άλλων κακοποιήσεων.
Διαδικτυακός Εκφοβισμός
Τα ποσοστά εκφοβισμού αντί να μειώνονται, συνεχώς αυξάνονται και αυτό οφείλεται στην πολύ έντονη πλέον παρουσία του διαδικτυακού εκφοβισμού. Το μαρτύριο των παιδιών δεν σταματάει όταν γυρνάνε στο σπίτι. Ούτε εκεί είναι πλέον ασφαλείς. Η χώρα μας έχει καταφέρει να κατακτήσει την 2η θέση με ποσοστό 26,8% όσον αφορά το Cyberbullying, ενώ πρώτη στην λίστα φαίνεται να είναι η Ρουμανία με 37,3%. Ο μέσος όρος ηλικίας φέρεται να είναι μικρότερος απ’ ότι αυτός των θυμάτων σχολικού εκφοβισμού, από 12 εώς 16 ετών και τα κορίτσια να εμπλέκονται περισσότερο απ’ ότι τα αγόρια.
Τι είναι;
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός αφορά τον εκφοβισμό, την απειλή, την ταπείνωση ή παρενόχληση παιδιών και εφήβων, που δεν είναι σε θέση να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, μέσω της χρήσης του διαδικτύου. Ο εκφοβισμός μπορεί να αφορά την αδιάκοπη αποστολή μηνυμάτων ή e-mail, παρά την έκκληση του ατόμου να διακοπεί η οποιαδήποτε επικοινωνία. Μπορεί όμως να αφορά και επαναλαμβανόμενες απειλές, υποτιμητικές, χυδαίες ή σεξουαλικές παρατηρήσεις, δυσφημιστικές ή ψευδείς κατηγορίες, βανδαλισμό μιας ιστοσελίδας ή ενός λογαριασμού ενός ατόμου με σκοπό την ταπείνωσή του.
Το 8% των παιδιών δηλώνει ότι οι απειλές που δέχτηκαν αφορούσαν τον εκφοβισμό για δημοσιοποίηση πολύ προσωπικών φωτογραφιών τους σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Σύμφωνα με έρευνες, ο διαδικτυακός εκφοβισμός παρατηρείται κατά 80% στο Facebook, 20% στο Instagram, 15-18% στο Twitter, 10% στο SnapChat.
Το Cyberbullying μπορεί να μοιάζει ακίνδυνο συγκριτικά με τον φυσικό εκφοβισμό, καθώς απουσιάζει η σωματική βία, αλλά δεν είναι. Οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών είναι τρομακτικές.
Στο 30% των περιπτώσεων παρατηρήθηκε επιδείνωση στις σχολικές επιδόσεις των θυμάτων, ενώ το 28% εμφάνισαν συμπτώματα κατάθλιψης. Το 37% των παιδιών παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και το 20% ανορεξία. Το 25% των γονιών δηλώνει ότι τα παιδιά τους χάνουν τον ύπνο τους από εφιάλτες, ενώ το 26% παρατήρησε πως αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές με συνομηλίκους. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που τα θύματα οδηγούνται στην χρήση ουσιών και ακόμα χειρότερα στην αυτοκτονία, θεωρώντας την ως την μοναδική λύση.
Αντιμετώπιση
Τα ποσοστά που καταγράφονται είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικά και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.
Είναι ευθύνη των γονιών να καλλιεργούν στα παιδιά τους την ενσυναίσθηση, να τα ενθαρρύνουν να κατανοούν τα αισθήματα των άλλων βάζοντας τον εαυτό τους στην θέση τους. “Πώς θα ένιωθες εσύ αν ήσουν στην θέση της; Θα σου άρεσε να σε αποκαλούν συνέχεια χοντρή και να κοινοποιούν τις φωτογραφίες σου γράφοντας προσβλητικά σχόλια;”
Όταν ένα παιδί αναπτύσσει την κατανόηση και μαθαίνει να αγαπάει τους συνανθρώπους του και όποια τυχόν διαφορετικότητα αυτών, δεν θα προβεί στην διαδικασία του να προσβάλλει, υποτιμήσει, στοχοποιήσει κάποιον άλλον.
Είναι απαραίτητο το παιδί να αντιληφθεί ότι δεν πρέπει να προωθεί μηνύματα ή εικόνες και φωτογραφίες που θα μπορούσαν να πληγώσουν τα συναισθήματα κάποιου.
Να συνειδητοποιήσει ότι εάν κάποιος του στείλει ένα μήνυμα και το προωθήσει ή γελάσει με αυτό, στην ουσία γίνεται και το ίδιο μέρος του εκφοβισμού.
Επίσης οι γονείς μπορούν να λειτουργούν ως μοντέλα ενσυναίσθησης. Να εκφράζουν δηλαδή έντονα, μπροστά στο παιδί την δυσαρέσκειά τους σχετικά με ένα γεγονός διαδικτυακού εκφοβισμού. Πόσο άσχημα αισθάνεται ο γονιός για το άτομο που βιώνει μία τόσο απάνθρωπη μεταχείριση.
Τα παιδιά που ωθούνται σε τέτοια συμπεριφορά συνήθως αντιμετωπίζουν κάποια ψυχική διαταραχή ή ανασφάλεια και ασκώντας εκφοβισμό σε πιο αδύναμα άτομα βρίσκουν διέξοδο.
Ο γονιός οφείλει να αντιμετωπίσει το αίτιο αυτής της μη αποδεκτής κοινωνικής συμπεριφοράς και να βοηθήσει το παιδί του.
Όσον αφορά τα παιδιά- θύματα, είναι μείζονος σημασίας να κατανοήσουν πως δεν ευθύνονται αυτά γι’ αυτό που τους συμβαίνει. Τα περισσότερα παιδιά σύμφωνα με ψυχολόγους, αναπτύσσουν αισθήματα ενοχής και φόβου με αποτέλεσμα να μην μιλούν και να κλείνονται στον εαυτό τους.
Οι γονείς, αφού πρώτα οι ίδιοι εξοικειωθούν με το διαδίκτυο και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν οι ίδιοι να προστατεύσουν το παιδί τους, μέσω της χρήσης λογισμικού γονικού ελέγχου, οφείλουν να το ενημερώσουν για τις κινήσεις στις οποίες πρέπει να προβεί εάν δεχτεί διαδικτυακό εκφοβισμό.
Σύμφωνα με το SaferInternet4Kids, το παιδί-θύμα:
-Δεν πρέπει να απαντάει στα εκφοβιστικά μηνύματα.
-Πρέπει να μπλοκάρει την πρόσβαση του αποστολέα.
-Να κρατήσει και να αποθηκεύσει τα μηνύματα ή τις συνομιλίες. Αυτό θα είναι χρήσιμο, εάν χρειαστεί να το καταγγελθεί το συμβάν.
-Να αναφέρει το πρόβλημα στους γονείς ή σε άλλους ενήλικους που εμπιστεύεται.
Υπάρχουν μάλιστα και γραμμές υποστήριξης που ένα παιδί μπορεί να απευθυνθεί σε εξειδικευμένους γιατρούς ή ψυχολόγους ώστε να ζητήσουν συμβουλές ή ψυχολογική υποστήριξη, όπως η συμβουλευτική γραμμή βοήθεια Help-Line (210-6007686/ www.help-line.gr).
Είναι σαφές πως ο εκφοβισμός δεν περιορίζεται μόνο στα παιδιά μικρότερης ηλικίας, αλλά και στην ενήλικη ζωή, σε διάφορες κοινωνικές ομάδες, όπως σε φοιτητές, μέχρι και στους χώρους εργασίας και πολλές φορές μέσα στην ίδια την οικογένεια.
Κάθε ένας από εμάς έχει δικαίωμα στην ελευθερία, στις προσωπικές επιλογές και στην διαφορετικότητα.
Είναι αδιανόητο οποιοσδήποτε συνάνθρωπός μας να υφίσταται την απομόνωση, τον εξευτελισμό, την ταπείνωση, την βία και τις απειλές και εμείς να μένουμε απλοί παρατηρητές.
Με την αδράνεια το μόνο που επιτυγχάνεται είναι η διαιώνιση του εκφοβισμού, με αποτέλεσμα τα θύματα – και με την κυριολεκτική έννοια της λέξης δυστυχώς- να πολλαπλασιάζονται.
Είναι υποχρέωση όλων μας να συνεισφέρουμε με κάθε δυνατό μέσο στην εξάλειψη τόσο του σχολικού όσο και του διαδικτυακού και οποιουδήποτε άλλου είδους εκφοβισμού και να καταγγέλλουμε τυχόν περιστατικά.
