Το φιλότιμο θωράκισε την ελληνική κοινωνία κατά της πανδημίας

Γράφει ο Γιώργος Γιαννούσης,  Ψυχοθεραπευτής, Οικογενειακός θεραπευτής

Η Ελλάδα ακολούθησε ένα μοντέλο διαχείρισης της κρίσης της πανδημίας που κατά γενική ομολογία είναι επιτυχημένο και εξαίρεται από τον υπόλοιπο πλανήτη. Οι παράμετροι αυτής της επιτυχίας είναι πολλές κι εντοπίζονται στη στάση τόσο των θεσμικών οργάνων της πολιτείας όσο και σ’ αυτή των πολιτών. Αμφότερες οι πλευρές ανταποκρίθηκαν άμεσα και με συνέπεια στην τήρηση του μοναδικού μέτρου αποσόβησης του κινδύνου, την κοινωνική αποστασιοποίηση, οι μεν θέτοντας έγκαιρα, με αξιοπιστία και δίχως εξαιρέσεις τα προληπτικά μέτρα και οι δε τηρώντας τα στο μέτρο του δυνατού.  Οι Έλληνες λειτούργησαν στην πλειονότητά τους με συνέπεια, σεβασμό και αλληλεγγύη, κάτι που ίσως μας ξάφνιασε διότι τα τελευταία χρόνια δεν είχαμε συνηθίσει να λειτουργούμε ενωμένοι αλλά και με πειθαρχία.

Η αλήθεια είναι πως έτσι κινούνται οι Έλληνες και πως το εθνικό μας αφήγημα είναι γραμμένο σε πολλές σελίδες γεμάτες από διχασμούς αλλά και ομοψυχίες. Από τη μία έχουμε γράψει με τα πιο μελανά χρώματα ιστορίες εμφυλίων πολέμων και διχασμών και από την άλλη ένδοξες στιγμές όπου ενωμένοι αντιμετωπίζουμε έναν κοινό εχθρό. Όσο καταστροφικές είναι οι εμφύλιες διαμάχες και οι διχασμοί άλλο τόσο η ομοψυχία των Ελλήνων γέννησε μεγάλα επιτεύγματα ορισμένα από τα οποία αποκτούν μεταφυσικές διαστάσεις, ξεπερνούν δηλαδή τα όρια και τις ανθρώπινες αντοχές κι έχουν αφήσει ως τώρα συγκλονιστικά ιστορικά αποτυπώματα. Είναι φαίνεται γραμμένο στο DNA μας να σμίγουμε τις ψυχές μας όταν χρειάζεται να υπερασπιστούμε τη χώρα, τις ιδέες, τα ιδανικά, τις οικογένειες και τους εαυτούς μας και να μπαίνουμε σε εμφύλιους σπαραγμούς όταν φεύγει ο εξωτερικός κίνδυνος.

Ένα βασικό στοιχείο αυτής της ταυτότητας που συνηγορεί στα θετικά επιτεύγματα είναι το φιλότιμο, η αίσθηση του να θέλει κανείς να προσφέρει με γενναιοδωρία και αυτοθυσία στην οικογένειά του και την κοινωνία, χωρίς να αναμένει τίποτα ως αντάλλαγμα.

Φαίνεται πως η πανδημία επαναφέρει το φιλότιμο στην ουσία της υπόστασής μας συμφιλιώνοντας τους Έλληνες και τοποθετώντας το εμείς μπροστά από το εγώ. Φιλότιμο και συλλογική ευθύνη πάνε χέρι χέρι την εποχή της πανδημίας και πως θα μπορούσε να γίνει αλλιώς εφόσον το φιλότιμο των Ελλήνων ενεργοποιείτε κατά βάση με άξονα ένα εμπειρικό Εγώ (κυρίως ως αναδυόμενο στοιχείο της συνεχόμενης προσπάθειας επιβίωσης) κι όχι τόσο με εδραιωμένες θεσμικά συμφωνημένες αξίες (ο Έλληνας δείχνει συχνά μια καχυποψία σε ό,τι θεσμικό). Στην περίπτωση βέβαια της πανδημίας τα θεσμικά όργανα της πολιτείας καταφέραν να λειτουργήσουν ως ένα οικείο πλαίσιο αναφοράς, ως ένας κάθετος, σκληρός μα συνετός πατέρας που επιχειρεί να προστατεύσει τους πολίτες. Είναι ως εκ τούτου από τις λίγες φορές που ο ελληνικός λαός κατάφερε να εμπεριέξει το κράτος στον κύκλο των δικών του ανθρώπων και να επανατοποθετήσει την εμπιστοσύνη του τους θεσμούς.
Η αποφασιστικότητα των θεσμών του κράτους, κυρίως αυτή των επιστημόνων της υγείας, έδωσε νέα ώθηση στο φιλότιμο του Έλληνα ο οποίος υπάκουσε στην «προσταγή» της εφαρμογής των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης. Και αναφέρω τη λέξη «προσταγή» γιατί εμείς δεν είμαστε Σουηδοί όπου η προτροπή λογίζεται ως απαγόρευση, αλλά λειτουργούμε περισσότερο αποτελεσματικά όταν κάτι μας επιβάλλεται (και βεβαίως κατανοούμε την χρησιμότητά του) παρά όταν μας αφήνουν το περιθώριο να το εξατομικεύσουμε.

Ο κίνδυνος ενεργοποίησε το φιλότιμο κι αυτό την αίσθηση της συλλογικής ευθύνης σε μια κοινωνική διεργασία που εξυμνεί τους Έλληνες σε όλο τον κόσμο. Ευχής έργο θα είναι αν αυτή τη συλλογική πορεία τη συνεχίσουμε κι αφότου παύσει ο κίνδυνος…

LarissaPress

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.