Το απόλυτο του θανάτου
Γράφει ο Άγγελος Πετρουλάκης, Συγγραφέας, ποιητής, πρώην δημοσιογράφος
Επιστρέφω σε ημέρες παλαιότερες. Στην 26η Ιουλίου τού 2018. Τρεις ημέρες μετά τον όλεθρο στο Μάτι. Τότε, που ξέραμε ελάχιστα. Οι νεκροί που είχαν καταμετρηθεί ήταν 81. Ακόμα… Γιατί μετά προστέθηκαν και άλλοι.
Τότε ακόμα γνωρίζαμε ελάχιστα. Και σύμφωνα με αυτά που γνωρίζαμε έγραψα και δημοσίευσα το κείμενο με τον τίτλο: «Θάνατος και αποκαΐδια». Ως πρόλογο είχα χρησιμοποιήσει το πασίγνωστο επίγραμμα του Δ. Σολωμού:
«Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
περπατώντας η Δόξα μονάχη
μελετά τα λαμπρά παλληκάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί
γινωμένο από λίγα χορτάρια
πούχαν μείνει στην έρημη γη».
«Στων ‘‘Ψαρών την ράχη’’ ήταν οι Τούρκοι, που σκόρπισαν τον θάνατο.
Στης Ηλείας ‘‘τη ράχη’’ ποιος;
Και ποιος στης Αττικής;
Και ποιος σε κάποια άλλη ‘‘ράχη’’, αύριο;
Εικόνες εφιαλτικές. Η πραγματικότητα ακόμα πιο εφιαλτική. Κάποιες ευμεγέθεις κίτρινες σακούλες. Όλες με μια ζωή σταματημένη. Απανθρακωμένα πτώματα στη σειρά. Αριθμοί που ανεβαίνουν.
Εφιαλτικό και το γύρω σκηνικό.
Τα μαύρα κλαριά των καμένων δέντρων, χέρια τεντωμένα προς τον ουρανό που εκλιπαρούν για βοήθεια.
Τα πυρπολημένα σπίτια καπνίζουν ακόμα. Τα αυτοκίνητα – καμένες λαμαρίνες. Απουσία φωνής, απουσία ζωής. Μόνο αριθμοί νεκρών. Και μια διάχυτη αγωνία για τους αγνοούμενους.
Στην Ελλάδα τού 2018. Όπως και η Μάντρα, στην Ελλάδα τού 2017, με τους είκοσι δυο πνιγμένους.
Εκεί έχτιζαν μέσα στα ρέματα. Εδώ έχτιζαν μέσα στα δάση.
Η βροχή έπνιξε τα ρέματα, τα ρέματα τους ανθρώπους.
Η φωτιά των εμπρηστών έκαψε τα δάση. Τα φλεγόμενα δάση τούς ανθρώπους. Τίποτα πιο απλό, αλλά και τίποτα πιο σύνθετο.
» ‘‘Μάλλον γαρ πεφόβημαι τα οικείας ημών αμαρτίας ή τας των εναντίων’’ (Περισσότερο φοβούμαι τα ιδικά μας σφάλματα, παρά τα σχέδια των εχθρών μας), εξακολουθεί να λέει ο Περικλής (Θουκυδίδου Α144), αλλά ποιος έμαθε να ακούει σ’ αυτόν τον τόπο, όπου όλοι αγορεύουν σαν παπαγάλοι
…
»Αυτήν την φορά οι φωτιές είχαν νεκρούς, πολλούς. Όχι δυο – τρεις βοσκούς, αλλά δεκάδες ιδιοκτήτες σπιτιών ή παραθεριστές. Μέχρι την ώρα αυτή οι διαπιστωμένοι νεκροί φτάνουν τους ογδόντα έναν. Ίσως φτάσουν τους εκατό, ίσως και τους διακόσιους, αφού όλο και περισσότερο αυξάνονται οι αγνοούμενοι. Στην Ηλεία το 2007 είχαν μετρηθεί εξήντα πέντε. Στην Εύβοια έξι, τη Λακωνία έξι και την Αχαΐα τρεις.
»Οι διαπιστώσεις σχεδόν όμοιες. Δεν κινήθηκε έγκαιρα ο μηχανισμός, έγιναν παραλείψεις στην εφαρμογή του σχεδιασμού, κρουνοί δεν υπήρχαν ή δεν λειτούργησαν…
»Οι ευθύνες μπαλάκι, μια από εδώ, μια από εκεί…»
Έγραφα, τότε, σύμφωνα μ’ αυτά που ξέραμε όλοι. Τι ξέραμε;
Αν ανακαλέσουμε την μνήμη μας θα θυμηθούμε ότι λίγο πριν τα μεσάνυχτα εκείνης της ημέρας είδαμε μια σύσκεψη με τον πρωθυπουργό, τους αρμόδιους υπουργούς και τους αρχηγούς του Πυροσβεστικού Σώματος και της Αστυνομίας, να είναι καθησυχαστικοί, να μην αναφέρουν θύματα, να μιλούν για κατάσταση αντιμετωπίσιμη.
Ξέραμε, επίσης, αφού από την επομένη άρχισαν να καταμετρώνται οι νεκροί, πως όλα πήγαν καλά από την πλευρά της πολιτείας και μάλιστα ο υπουργός Τόσκας βεβαίωνε πως αν συνέβαινε κάτι τέτοιο ξανά, παρόμοια θα ενεργούσαν.
Όμως, όσο περνούσαν οι ημέρες, όλο και κάτι έβγαινε που βεβαίωνε πως τίποτα δεν πήγε καλά. Πρώτα βγήκαν κάποιοι διάλογοι πυροσβεστών, οι οποίοι, περίπου από τις οχτώ το απόγευμα, μιλούσαν για νεκρούς, πολλούς νεκρούς.
Αναρωτήθηκα τότε: Είναι δυνατόν να ψεύδεται πρωθυπουργός;
Την απορία την διαδέχτηκε η οργή. Ήταν δυνατόν εκείνο το ανθρωπάριο, που παρίστανε τον υπουργό, να κρύβει τις αλήθειες; Τι είχαν να χάσουν αν έλεγαν την αλήθεια; Άλλοι ήταν επιφορτισμένοι να καταστείλουν την φωτιά. Γιατί να καλύπτουν λάθη ή παραλείψεις; Ποιους και γιατί ήθελαν να προστατεύσουν;
Δυο χρόνια μετά, η μια αποκάλυψη ακολουθεί την άλλη. Ο τότε πρωθυπουργός, αποφεύγει να μιλήσει για το αν ήξερε για νεκρούς. Αποφεύγει να καταλογίσει ευθύνες για τον αν του έκρυψαν την αλήθεια. Γίνεται συνένοχος του πλέον κραυγαλέου ψέματος.
Ούτε οι άλλοι δέχονται την αλήθεια. Ποιους ήθελαν να καλύψουν και γιατί;
Ο υπουργός Πολάκης είχε πει πως «οι δήθεν νεκροί είναι δημιούργημα των βοθροκάναλων». Η απόλυτη ερμηνεία τής δήλωσής του, σημαίνει πως δεν υπήρξαν νεκροί.
Ο υπουργός Καμένος είχε πάει στην Ραφήνα και τα έβαλε με αυτούς που είχαν χτίσει παράνομα.
Και πρόσφατα η τέως υπουργός Γεροβασίλη επιτίθεται κατά δημοσιογράφων και εφημερίδας που αποκαλύπτει ηχογραφημένη συνομιλία, η οποία αναφέρει παρέμβασή της στον τέως αρχηγό τής Πυροσβεστικής, για κουκούλωμα των ερευνών. Και ενώ είναι λαλίστατη κατά των δημοσιογράφων, περιορίζεται στο να δηλώσει πως θα κάνει μηνύσεις. Δεν δηλώνει πως ψεύδεται ο τέως αρχηγός, δεν τον καταγγέλλει· όταν θα φτάσει μετά από χρόνια η μήνυση στο ακροατήριο, θα μάθουμε για ποιο πράγμα τον κατηγορεί.
Κάπου εδώ αρχίζει και με πνίγει η αηδία. Τους ενοχλούν οι ηχογραφήσεις, όχι αυτά που λέγονται στις ηχογραφήσεις. Τι φοβάται και δεν αποκαλεί ψεύτη αυτόν που ακούγεται να λέει: «Η υπουργός αυτό μου είπε. Κάλεσέ τον και πες του μη γράψει για ευθύνες ανωτέρων και μη γράψει ότι ευθύνεται ο δήμαρχος, η Δούρου ή κάποια υπηρεσία ή το Δασαρχείο»;
Δυο χρόνια μετά, το δράμα συνεχίζεται. Μια μαυρίλα σκεπάζει κάποιες σκληρές αλήθειες. Είναι κρίμα η ηθική να είναι πιο νεκρή και από τα θύματα στο Μάτι.