O ντετερμινισμός του Hobbes η ελεύθερη βούληση και η ελευθερία
Γράφει ο Βαγγέλης Αντωνιάδης
Οι μηχανιστικές αντιλήψεις στο έργο του Χόμπς πλαισιώνεται με μία ντετερμινιστική αντίληψη της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Αυτό το κομβικό φιλοσοφικό σημείο είναι κρίσιμο για την αντίληψη περί ελευθερίας που πολύ πετυχημένα προσπάθησε να εισάγει ο Χομπς στον φιλοσοφικό διάλογο.
Ο Βρετανός φιλόσοφος ως συνεπής ντετερμινιστής διαφοροποιεί την έννοια της ελεύθερης βούλησης από την έννοια της ελευθερίας. Σύμφωνα με τον Χομπς η ελευθερία δεν αποτελεί ιδιότητα η κατάσταση της βούλησης. Επομένως η βούληση δεν είναι ελεύθερη καθώς καθορίζεται αιτιακά από μία αλυσίδα ψυχικών γεγονότων, δηλαδή κινήτρων. Η ελευθερία αποτελεί έννοια που περιγράφει την κατάσταση του ανθρώπου και κάθε έμψυχου όντος, όταν αυτή δεν παρεμποδίζεται, από εξωτερική αιτία να κάνει αυτό που επιθυμεί να κάνει, παρωθούμενος από την αιτιακά προκαθορισμένη του βούληση. Η ελευθερία, λοιπόν είναι ιδιότητα του ανθρώπου στις σχέσεις του με τον εξωτερικό κόσμο
Σύμφωνα με τον Χομπς και ευρύτερα με την φιλοσοφική παράδοση, δεν υπάρχει αντίφαση ντετερμινιστική φιλοσοφική παράδοση, δεν υπάρχει αντίφαση ανάμεσα στον αιτιακό καθορισμό της βούλησης και ελευθερίας του ανθρώπου γιατί το αντίθετο του αιτιακού καθορισμού είναι η αυθορμησία ( spontaneity), κάτω από την έννοια της απροσδιοριστίας και όχι η ελευθερία ( liberty) ενώ το αντίθετο της ελευθερίας είναι ο εξωτερικός καταναγκασμός.
