Στρατηγική Ατζέντα 2024-2029 της ΕΕ: Σαφείς προτεραιότητες, αβέβαιο περιβάλλον

Του Βαγγέλη Τσούρη, πολιτικού επιστήμονα

Στα τέλη του Ιουνίου, ύστερα από τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου, οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθέτησαν τη νέα Στρατηγική Ατζέντα της ΕΕ για τη πενταετία 2024-2029. Η Στρατηγική Ατζέντα αποτελεί θεσμικό κείμενο, εντός του οποίου καταγράφονται οι πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ και αναδεικνύονται οι τομείς στους οποίους θα εστιάσει η Ένωση και τα κράτη-μέλη της.

Η νέα Στρατηγική Ατζέντα υιοθετείται σε μια περίοδο διαρκούς γεωπολιτικής αστάθειας με την ταυτόχρονη διεξαγωγή δύο πολέμων σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή, τη διαταραχή στις ροές του παγκόσμιου εμπορίου, την όξυνση του ανταγωνισμού Δύσης-Ανατολής, το έκρυθμο προεκλογικό τοπίο στις ΗΠΑ και -φυσικά- τη γενική άνοδο των δεξιών και ακροδεξιών κομμάτων στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Δίπλα σε αυτούς τους παράγοντες έρχονται να προστεθούν η ακρίβεια, η λαθρομετανάστευση, η κρίση ταυτότητας της Ευρώπης, η αποβιομηχανοποίηση, η κλιματική κρίση και η ενεργειακή μεταβαση.

Η νέα Στρατηγική Ατζέντα διαρθρώνεται σε τρεις πυλώνες και αποτυπώνει τις προτεραιότητες της ΕΕ από το πεδίο των ανθρωπινών δικαιωμάτων και της προάσπισης της δημοκρατίας μέχρι την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, τη διαφοροποίηση και προστασία των αλυσίδων εφοδιασμού, την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και τη ψηφιακή και πράσινη μετάβαση. Συγκεκριμένα, οι πυλώνες διαρθώνονται ως εξής:

  1. Ελεύθερη και Δημοκρατική Ευρώπη

Ο πρώτος πυλώνας της Στρατηγικής Ατζέντας αναφέρεται στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου και εισάγει την έννοια της “δημοκρατικής ανθεκτικότητας” (democratic resilience), δηλαδή την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών και την καταπολέμηση της μισαλλοδοξίας και των έξωθεν παρεμβάσεων. Παράλληλα, η ΕΕ θέτει και ως προτεραιότητα την προώθηση της διεθνούς ειρήνης και την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.

  1. Δυνατή και Ασφαλής Ευρώπη

Ο δεύτερος πυλώνας αναφέρεται στις αμυντικές ικανότητες της ΕΕ και την ετοιμότητά της να αντιμετωπίσει εσωτερικές και εξωτερικές απειλές. Πιο συγκεκριμένα, προβλέπεται αύξηση των δαπανών για την άμυνα, μείωση των στρατηγικών εξαρτήσεων της ΕΕ και ενδυνάμωση της αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης. Ιδιαίτερα σημαντική αναφορά είναι αυτή στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω της δημιουργίας μιας καλύτερα ενοποιημένης ευρωπαϊκής αμυντικής αγοράς. Εν συνεχεία, δίνεται έμφαση στην εσωτερική ασφάλεια και στην αντιμετώπιση του ριζοσπαστισμού και της τρομοκρατίας, στην ασφάλεια των κρίσιμων υποδομών και στην αντιμετώπιση των υβριδικών απειλών και των κυβερνοεπιθέσεων, ενώ γίνεται και υιοθέτηση της έννοιας της “κοινωνικής ανθεκτικότητας” (societal resilience).

  1. Ευημερούσα και Ανταγωνιστική Ευρώπη

Ο τρίτος και καταληκτικός πυλώνας της Στρατηγικής Ατζέντας εμπεριέχει τις προτεραιότητες της ΕΕ στο πεδίο του ανταγωνισμού, της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας. Βασική προτεραιότητα εδώ αποτελεί η μετατροπή της Ευρώπης σε τεχνολογικό και βιομηχανικό powerhouse. Σημαντικές επίσης είναι οι αναφορές στην εμβάθυνση της Κοινής Αγοράς στους τομείς της ενέργειας, των οικονομικών και των τηλεπικοινωνιών. Η ΕΕ θέτει ως ύψιστη προτεραιότητα την οικονομική της ασφάλεια με τη διαφοροποίηση και την προστασία των αλυσίδων εφοδιασμού, που μπορεί να επιτευχθεί και μέσω της ενίσχυσης της ναυτικής ασφάλειας. Ο συγκεκριμένος πυλώνας αναφέρεται και στην οικοδόμηση των δυνατοτήτων της Ένωσης σε μια σειρά στρατηγικών τομέων όπως η άμυνα, το διάστημα, οι ημιαγωγοί και τα δίκτυα 5G/6G. Μεγάλη έμφαση δίνεται επίσης στη ψηφιακή και πράσινη μετάβαση. Ειδικά ως προς την τελευταία, απώτερος στόχος της ΕΕ είναι η δημιουργία μιας “ένωσης ενέργειας” που θα διασφαλίζει άφθονη, φθηνή και καθαρή ενέργεια. Τέλος, εντός των προτεραιοτήτων της ΕΕ είναι η οικοδόμηση ενός φιλικού προς τις επιχειρήσεις περιβάλλοντος, με την ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης, τη μείωση των γραφειοκρατικών και ρυθμιστικών εμποδίων και την απλοποίηση και ψηφιοποίηση των διοικητικών διαδικασιών.

 

Εν κατακλείδι, η νέα Στρατηγική Ατζέντα εμφορείται από ένα πνεύμα εξωστρέφειας, καθώς διατυπώνει ξεκάθαρα τη θέση της ΕΕ προς τον κόσμο και στο όραμα της διεθνούς ειρήνης και συνεργασίας που πρεσβεύει. Παράλληλα, όμως, διατυπώνει σαφώς την ανάγκη απεξάρτησης της Ένωσης από στρατηγικές εξαρτήσεις (ημιαγωγοί, ενέργεια κ.ο.κ.) και την ενίσχυση της αμυντικής υποδομής της. Για την πενταετία 2024-2029 η Στρατηγική Ατζέντα θα καθοδηγεί τα βήματα της ΕΕ στο αβέβαιο διεθνές περιβάλλον, το οποίο είναι πλέον δαιδαλώδες και αρκετά πιο περίπλοκο από όσο γνωρίζαμε ως σήμερα. 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.