Μην πυροβολείτε τα Χριστούγεννα
Μέσα στην καταιγίδα της πανδημίας πέρασαν -σχεδόν- απαρατήρητες οι αστραπές του Μαργαρίτη Σχοινά: «Καλησπέρα σας, κυρίες και κύριοι. Ελπίζω ότι μπορούμε ακόμα να λέμε “κυρίες και κύριοι” εντός της Κομισιόν». Μα τι είχε συμβεί που έκανε τον αντιπρόεδρο της Ε.Ε. και επίτροπο του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής να αναρωτηθεί ρητορικά αν ισχύουν ακόμα οι παραδοσιακές εκφωνήσεις; Είχε προηγηθεί ένα κείμενο το οποίο ανέβαζε την έννοια της πολιτικής ορθότητας σε άλλο επίπεδο.
Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη
«ΔΕΝ ΙΣΧΥΟΥΝ για όλους οι χριστιανικές γιορτές ούτε όλοι οι χριστιανοί τις γιορτάζουν τις ίδιες ημερομηνίες», αναφερόταν σε εσωτερικό έγγραφο με οδηγίες προς τους αξιωματούχους και το προσωπικό της Ενωσης, εξ ου και τα παραδείγματα που ακολουθούσαν: Αντί για την έκφραση «Τα Χριστούγεννα μπορούν να προκαλέσουν πολύ στρες», να προτιμάται το «Οι γιορτές μπορούν να προκαλέσουν πολύ στρες». Αντί για «κυρίες και κύριοι», θα ήταν προτιμότερο «αγαπητοί συνάδελφοι». Η συμπεριληπτική γλώσσα, η 25η «επίσημη» γλώσσα της Ε.Ε., είναι γεγονός.
ΚΑΙ ΕΝΩ ΚΑΝΕΙΣ δεν έχει αντίρρηση για την υιοθέτηση μιας γλώσσας που είναι ουδέτερη ως προς το φύλο και αντιμετωπίζει με σεβασμό τις ευαισθησίες ατόμων που ανήκουν σε συγκεκριμένες κοινωνικές, εθνοτικές, φυλετικές ή άλλες ομάδες, ωστόσο προκαλεί το λιγότερο προβληματισμό η υπερβολή στις απαιτήσεις. Διότι υπάρχει ο κίνδυνος από την πολλή προσπάθεια να «σβήσουν» οι υπάρχουσες διακρίσεις, να δημιουργηθούν νέες.
ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ, για παράδειγμα, το κίνημα της υπερβολικής πολιτικής ορθότητας οδηγεί ακόμα και στην εξαφάνιση από τον δημόσιο χώρο αγαλμάτων που μαρτυρούν το ρατσιστικό παρελθόν της. Μήπως όμως έτσι εξαφανίζεται ένα κομμάτι της Ιστορίας της; Μήπως αν κάποιος παλεύει απεγνωσμένα να κρύψει πως ήταν ρατσιστής, στο τέλος ξεχάσει πως ήταν; Και αν δεν θυμάται, πώς θα επανορθώσει; Σε μια διαφορετική εκδοχή του φαινομένου, που όμως ξεκινά από την ίδια βάση, δεν χρειάζεται κάποιος να κρύβει πως είναι χριστιανός για να δείξει πως σέβεται έναν μουσουλμάνο. Το ένα δεν ακυρώνει το άλλο, αντιθέτως σε μια μήτρα πολιτισμών, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση, η συνύπαρξη της διαφορετικότητας είναι δύναμη.
ΑΥΤΟ, ΑΛΛΩΣΤΕ, είναι και η ουσία του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής. Το δικαίωμα του κάθε πολίτη να ζει όπως θέλει, να σκέφτεται και να αισθάνεται ελεύθερα, να πιστεύει στη θρησκεία που διάλεξε, να αγαπά ως άντρας, γυναίκα ή ως ΛΟΑΤΚΙ, να είναι μοντέρνος ή παλαιομοδίτης, φιλελεύθερος ή συντηρητικός. Αρκεί να σέβεται τη διαφορετικότητα του άλλου και ο άλλος τη δική του. Είναι δύσκολη εξίσωση να προσπαθείς να ταιριάξεις ουσιαστικά, προσωπικές αντωνυμίες και γραμματικά γένη σε ένα πολυγλωσσικό περιβάλλον, όμως είναι ακόμα δυσκολότερη να μεταφέρεις την ισότητα και τον σεβασμό στον άλλον στην καθημερινή ζωή 500 εκατομμυρίων πολιτών.
ΣΤΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΙ, μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν, ανάμεσά τους και Ελλήνων ευρωβουλευτών, όπως της Αννας-Μισέλ Ασημακοπούλου, η αρμόδια επίτροπος, Χελένα Ντάλι, έκανε ένα βήμα πίσω. Ετσι, ο οδηγός 30 σελίδων θα αναθεωρηθεί, πριν διανεμηθεί εκ νέου. Είναι όμως αυτό το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης; Ισως, να μην είναι καν το μεγαλύτερο πρόβλημα του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής. Με την πανδημία να μαίνεται και το μεταναστευτικό να αιωρείται στην κόψη του ξυραφιού του Ερντογάν, το 2022 θα είναι ένα κρίσιμο έτος. Διότι, αν η προσφυγική κρίση και η οικονομική ύφεση ανέδειξαν το χάσμα μεταξύ του πλούσιου Βορρά και του φτωχού Νότου, ο υγειονομικός εφιάλτης της νόσου Covid-19 μετατοπίζει τον άξονα του διχασμού μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Αλλά για αυτά ενώθηκε η Ευρώπη, για τα δύσκολα. Και όπως λέει ο Μαργαρίτης Σχοινάς, «δεν είμαστε ένα ενιαίο κράτος, είμαστε 27 Δημοκρατίες».