Φιλελεύθερο ή σοσιαλιστικό Airbnb;

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας

Ο διαμοιρασμός είναι ένα φαινόμενο της εποχής. Από την λογική της καλύτερης διαχείρισης των διαθέσιμων πόρων σε ένα στενό, τοπικό επίπεδο, μετατράπηκε σε μια παγκοσμιοποιημένη ιδέα εναλλακτικής προσφοράς υπαρχόντων υπηρεσιών. Χαρακτηριστικότερα παράδειγμα η Uber και η Airbnb. 

Παρά τις μεγάλες διαφορές στη δομή και τη λειτουργία κάθε πλατφόρμας, μοιράζονται μια βασική κεντρική ιδέα. Την οπτική που θεωρεί θεμιτή την διαφοροποιημένη δραστηριοποίηση του ιδιώτη σε ένα δεδομένο πλαίσιο επιχειρηματικής λειτουργίας. Ποια είναι τα ουσιαστικά ζητήματα που θα έπρεπε να μας απασχολούν σε σχέση με τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται και πώς διαχωρίζονται οι απαντήσεις που δίνουμε σε φιλελεύθερες ή σοσιαλιστικές;

Το πρώτο ζητούμενο είναι το πλαίσιο ελέγχου. Η Uber, εν αντιθέσει με πλατφόρμες τύπου Beat, αποδείχτηκε και πρακτικά ότι από τη στιγμή που δεν προσομοιάζουν αλλά αντιγράφουν πλήρως την δουλειά των ταξί, οφείλουν να υπόκεινται σε παρόμοιους κανόνες ελέγχου της οδηγικής επάρκειας των οδηγών αλλά και την εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου ασφαλείας πιστοποιώντας με σχετική ακρίβεια την αξιοπιστία όσων συμμετέχουν. 

Από την άλλη, η Airbnb αποτελεί μια εναλλακτική παραθεριστική, κυρίως, οικιστική πρόταση. Δεν μπορεί να αντιγράψει πλήρως το ξενοδοχειακό προϊόν αφού μια σειρά από υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας δεν είναι δυνατόν να προσφερθούν από ιδιώτες. Ουσιαστικός έλεγχος είναι η αξιολόγηση όσων την επιλέγουν, αφού οι κριτικές αναβαθμίζουν ή υποβαθμίζουν, από τα προτεινόμενα, ένα προσφερόμενο ακίνητο. Και τα όποια θέματα ασφαλείας όπως η φύλαξη ή οι συνέπειες μιας φυσικής καταστροφής είναι τα ίδια με αυτά που μας απασχολούν και στο σπίτι μας.

Δεύτερο ζητούμενο η φορολόγηση. Αλλά για να δοθεί μια απάντηση στο ύψος της θα πρέπει να αποφασίσουμε τι θεωρούμε επαγγελματική δραστηριότητα και τι πρόσκαιρη αξιοποίηση ακινήτου; Αυτό που επίσης πολλοί προτείνουν εδώ και καιρό είναι η συνεννόηση των κρατών με την πλατφόρμα ώστε να καταβάλλεται ο φόρος στην πηγή κι έτσι να μηδενίζεται επί της ουσίας η φοροδιαφυγή. 

Η χρησιμοποίηση ενός και μόνο ακινήτου για Airbnb δεν νοείται να συγχέεται με τον οποιοδήποτε συγκροτημένο επαγγελματισμό, ανεξαρτήτως του εισπραχθέντος ποσού. Επίσης είναι ανεπίτρεπτο κάτι τέτοιο νσ και ορίζεται ανάλογα με τον αριθμό των ημερών χρήσης ή το μέγεθος του χώρου. Τέτοια κριτήρια είναι ασαφή και τίθενται με βάση τις ορέξεις της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. Αυτό αποτελεί την επιτομή του σοσιαλισμού!

Βέβαια υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η εκμετάλλευση αφορά πολλά ακίνητα. Κάποιες φορές και ολόκληρα κτίρια χρησιμοποιούνται δήθεν για διαμοιρασμό, ενώ ατύπως προσφέρεται και μέρος ξενοδοχειακών παροχών, όπως ημιδιατροφή κλπ. Για όσους διαστρεβλώνουν σε αυτό το βαθμό το αρχικό σκεπτικό του Airbnb, δεν μπορεί παρά να απαιτηθεί η αντιμετώπιση τους ως επαγγελματίες ώστε να εμπίπτουν στους φορολογικούς, υγειονονομικούς και άλλους κανόνες που διέπουν τα ενοικιαζόμενα δωμάτια. 

Υ.Γ. Είναι συνήθης η επίκληση των οικιστικών προβλημάτων που προκύπτουν σε περιοχές με μεγάλη ζήτηση, ως επιχείρημα για σκληρούς περιοριστικούς κανόνες στο Airbnb. Δυσκολεύομαι να ακολουθήσω το νοητικό νήμα που ενώνει την υποτιθέμενη φιλελεύθερη σκέψη με την ανάγκη ουσιαστικά κρατικής επιβολής της διατήρησης των τιμών σε συγκεκριμένες περιοχές. 

Δεν γίνεται να υπάρχουν αποδεκτοί και μη αποδεκτοί λόγοι αύξησης των τιμών. Το ίδιο αποτέλεσμα έχουμε κι όταν το κράτος αναβαθμίζει περιοχές με νέες υποδομές αλλά κανείς δεν σκέφτηκε να το αποτρέψει σκεπτόμενος το μέλλον των οικογενειών που δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά στα νέα δεδομένα καο θα χρειαστεί να μετακομίσουν.

Ψυχραιμία λοιπόν κι όχι δυο μέτρα και δυο σταθμά και επιλεκτικές ευαισθησίες για να ικανοποιήσουμε ιδεολογικές εμμονές.