Μάρκος Σεφερλής: Ο κακοποιητικός λόγος και η επικίνδυνη σάτιρα
Ο Μάρκος Σεφερλής, τα θύματα, η δύναμη του όχλου και η σάτιρα του μέλλοντος.
Γράφει ο Μιχάλης Οικονομάκος
Ο Μάρκος Σεφερλής ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων μετά την πρεμιέρα της νέας, κωμικής, σειράς του στον ΑΝΤΙ, «Super Mammy». Τα αστεία περί βιασμού ήταν το αποκορύφωμα που έκανε αρκετούς χρήστες του Twitter να καταδικάσουν τέτοιες σκηνές και τέτοια κείμενα.
Προφανώς και δεν πιστεύω πως ο συγκεκριμένος κωμικός έκανε επίτηδες το εν λόγω “αστείο”. Προφανώς και δεν θα τον βάλουμε επ’ ουδενί στο ίδιο τσουβάλι με παιδεραστές, βιαστές, δολοφόνους. Σίγουρα δεν πρέπει να κανιβαλίζουμε έναν κωμικό και να λειτουργούμε με τη λογική της αγέλης “κατασπαράζοντας” κάποιον για τη δουλειά του. Όπως φυσικά αρκετός κόσμος καταδίκασε τις σκηνές έξω από το σπίτι της φερόμενης δολοφόνου των παιδιών της, Ρούλας Πισπιρίγκου. Αν είναι δυνατόν να συγκρίνουμε έναν κωμικό για το χιούμορ, με εγκληματίες και να πέφτουν “κατάρες”!
Σαφέστατα όμως έχουμε κάθε δικαίωμα να κρίνουμε και να κατακρίνουμε στο πλαίσιο σχολιασμού και γνώμης τη δουλειά κάποιου. Φυσικά είναι λογικό να καταδικάζονται τέτοιου είδους “αστειάκια”. Όχι γιατί είναι χαμηλής αισθητής, αλλά γιατί στερούνται ηθικής και, ναι, χρησιμοποιούν κακοποιητικό λόγο!
Όταν γνωρίζουμε όλοι πως νιώθει ένας άνθρωπος που έχει υπάρξει θύμα βιασμού, κι ας μην μπορούμε να μπούμε στη θέση του, είναι λογικό τέτοια σάτιρα να ενεργοποιεί τα συναισθηματικά αντανακλαστικά μας και να σπεύσουμε να υπερασπιστούμε τα θύματα βιασμών.
Το σοκ και το τραύμα στην ψυχή από έναν βιασμό ή έστω ακόμα και από μια απόπειρα βιασμού ίσως να μην φεύγει ποτέ από τη ζωή και τη μνήμη των θυμάτων. Την εποχή που σύσσωμη η κοινωνία προσπαθεί να αποβάλλει “παλαιολιθικές” και “πρωτόγονες” απόψεις και πρακτικές, ειδικά σε τέτοια ζητήματα, έρχεται ένας επιτυχημένος, δημοφιλής, ηθοποιός σε ένα γνωστό κανάλι δημόσιας εμβέλειας να προβάλλει ένα πρότυπο που, ίσως, να αφήνει ξεκάθαρο υπαινιγμό πως το θύμα ενδέχεται να μην είναι και τόσο θύμα τελικά.
Να αναζητά το σεξ ακόμα και στην κακοποίηση, επειδή δεν μπορεί να το βρει με άλλο τρόπο. Επειδή ίσως μεγάλωσε ή έχει αυξηθεί το βάρος του. Να μην τρέχει μακριά για να γλιτώσει το σώμα και την ψυχή του από τη βία ενός εγκληματία, να μην τρέχει να τον καταγγείλει, αλλά να τρέχει πίσω του παρακαλώντας τον να διαπράξει πάνω του τις αρρωστημένες ορέξεις του. Δηλαδή το σεξ χωρίς συναίνεση, το σεξ με αντίσταση, με βιαιοπραγία χωρίς συγκατάθεση.
Πόσοι ακόμα βιασμοί, ξυλοδαρμοί και φόνοι πρέπει να γίνουν για να μπει ένα τέρμα, ένα τεράστιο STOP σε λόγο που αναπαράγει τέτοιες πρακτικές; Δεν μιλάμε για υποκουλτούρα και περιορισμένης ευφυΐας σάτιρα, αυτό εξάλλου δεν είναι κακό. Μιλάμε για επικίνδυνη σάτιρα. Για κακό παράδειγμα προς τα μικρά παιδιά και αλάτι στην πληγή των ψυχικών και σωματικών τραυμάτων των θυμάτων.
Η σάτιρα είναι εποικοδομητική, χρήσιμη και αναγκαία θα έλεγα όταν σχολιάζει και κρίνει κάποιος τους/τις δυνατούς/δυνατές. Δηλαδή όσους/όσες έχουν εξουσία και λαμβάνουν αποφάσεις που επηρεάζουν τον κόσμο. Όπως παραδείγματος χάρη οι βουλευτές και οι μεγαλοεπιχειρηματίες που επηρεάζουν οικονομικώς, κοινωνικά και σε άλλα επίπεδα τις ζωές μας καθημερινά.
Η σάτιρα που “χτυπάει” τον αδύναμο, τον ευάλωτο, το θύμα θα πρέπει να εξαφανισθεί, ειδικά στη δημόσια σφαίρα. Ο Μάρκος Σεφερλής έχει κάθε χρόνο τη δυνατότητα να κάνει επιθεώρηση σε γνωστά θέατρα, έχει εκπομπές σε γνωστούς τηλεοπτικούς σταθμούς και τη δυνατότητα να δείχνει τη δουλειά του σε πολύ κόσμο. Και φυσικά έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει.
Κωμικοί όμως όπως ο Χριστόφορος Ζαραλικός που σχολιάζει την πολιτική επικαιρότητα έχει περιοριστεί σε ένα κανάλι στο YouTube που βασίζεται στο “ό,τι έχετε ευχαρίστηση” του κοινού, δέχεται ανηλεή πόλεμο στο διαδίκτυο και παρ’ ότι ακόμα (ευτυχώς) τού δίνεται η δυνατότητα να κάνει παραστάσεις στα θέατρα, δέχθηκε πρόσφατα “ντου” από γνωστή, πρώην, τηλεπερσόνα με “μπράβους”, επειδή έκανε σάτιρα, όχι βέβαια για θύματα βιασμών, φυσικά, αλλά για εύπορα πρόσωπα της επικαιρότητας που παίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομική κατάσταση της χώρας.
Κωμικοί όπως ο Αριστοτέλης Ρήγας ή ο Διονύσης Ατζαράκης, θεωρώ πως είναι το μέλλον της ελληνικής σάτιρας. Ευτυχώς, ορισμένα αστεία του κάθε Σεφερλή, ανήκουν πλέον στο παρελθόν κι ο κόσμος στέκεται απέναντι σε όσους αστειεύονται με τα θύματα, τα οποία σπεύδει να προστατεύσει το πλήθος.
Αυτά τα ολίγα κι εύχομαι ο Μάρκος Σεφερλής να φροντίσει να έχει πιο ωραία κείμενα στο μέλλον.