Διεθνείς πρακτικές εκλογής Προέδρων κομμάτων – οδοδείκτης για τα ελληνικά
Γράφει ο Μιχάλης Αράπης
Κατόπιν της ολοκλήρωσης των εσωκομματικών εκλογικών διαδικασιών στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. και τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. για την ανάδειξη νέων Προέδρων είναι πολύ χρήσιμο να εξεταστούν οι αντίστοιχες διαδικασίες που εφαρμόζονται από μεγάλα και κατοχυρωμένα κόμματα προηγμένων δυτικών χωρών όπως το Ηνωμένο Βασίλειο (Η.Β.). Στην συγκεκριμένη περίπτωση θα εξεταστεί ο σύγχρονος και αποτελεσματικός τρόπος ανάδειξης της νέας ηγεσίας του Συντηρητικού κόμματος του Η.Β..
Αρχικά, η διαδικασία πρότυπο που ακολουθήθηκε έχει σχεδιαστεί σε ανύποπτο χρόνο και εφαρμόζεται επί πολλά έτη. Η θεσμική αυτή μνήμη και ο σεβασμός στις διαδικασίες που εφαρμόζονται απαρέγκλιτα, ανεξάρτητα από το ποια άτομα είναι υποψήφια κάθε φορά, διασφαλίζει την σταθερότητα και την ενότητα του κόμματος αλλά και τη σοβαρότητα, την εγκυρότητα και την αξιοπιστία της διαδικασίας. Πρέπει να τονιστεί ότι η μορφή της διαδικασίας και το πλήρες χρονοδιάγραμμα που περιγράφεται αναλυτικά, είχε κοινοποιηθεί στα Μ.Μ.Ε. και είχε αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του κόμματος λίγες μόνο μέρες μετά το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών. Επομένως, όλα τα στάδια, οι πληροφορίες και όλα τα πιθανά ερωτήματα γύρω από τις προϋποθέσεις για κάθε υποψηφιότητα αλλά και για το ποια άτομα θα είχαν δικαίωμα να ψηφίσουν ήταν δεδομένα και δημοσιοποιημένα αρκετές ημέρες πριν την έναρξη της διαδικασίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα παραπάνω συνέβησαν ενώ ίσχυαν τα ακόλουθα ζητήματα που σε άλλες χώρες θα αποτελούσαν δικαιολογία για επιβράδυνση εκκίνησης των διαδικασιών. Αφενός, οι εκλογές έγιναν πρόωρα και εν μέσω καλοκαιριού, την Πέμπτη 04/07. Αφετέρου, το κόμμα υπέστη εκλογική συντριβή, εξέλεξε μόνο 121 από 365 βουλευτές (που είχε εκλέξει το 2019) και έχασε την εξουσία μετά από 14 συναπτά έτη. Ωστόσο, ο Πρωθυπουργός κ. Rishi Sunak (Ρίσι Σούνακ) δεν καθυστέρησε καθόλου αλλά ανακοίνωσε άμεσα ότι θα παραμείνει ως υπηρεσιακός ηγέτης του κόμματος μέχρι να εκλεγεί διάδοχος και δεν θα είναι εκ νέου υποψήφιος. Με τα παραπάνω ο Αρχηγός του κόμματος ξεκαθάρισε ότι όχι μόνο δεν θα έχει άμεση συμμετοχή στις επερχόμενες διαδικασίες ως υποψήφιος αλλά ούτε και έμμεση αφού δεν θα έπαιρνε θέση υπέρ κάποιου υποψηφίου. Επιπλέον, παραμένοντας στη θέση του δεν άφησε το κόμμα το κόμμα της Αξιωματικής αντιπολίτευσης ακέφαλο. Είναι επίσης αξιοπρόσεκτο ότι ενώ το κόμμα του παρέδωσε την εξουσία την Παρασκευή 05/07, όλα οργανώθηκαν με αστραπιαίο ρυθμό αφού οι υποψηφιότητες άνοιξαν την Τετάρτη, 24/07 (στις 19:00) και έκλεισαν τη Δευτέρα, 29/07 (στις 14:30).
Κριτήρια υποψηφιοτήτων
Υπογραμμίζεται, ότι σε όλα τα κόμματα του Η.Β. είναι αυτονόητο ότι μόνο βουλευτές μπορούν να είναι υποψήφιοι για την προεδρία. Οι υποψήφιοι χρειαζόταν να προταθούν από δυο συναδέλφους τους και να έχουν την στήριξη άλλων 8 υπογραφόντων. Άρα, κάθε υποψηφιότητα για να εγκριθεί έπρεπε να υποστηρίζεται εγγράφως τουλάχιστον από 10 βουλευτές. Τελικά υπήρχαν 6 υποψηφιότητες. Τον Αύγουστο οι υποψήφιοι περιόδευαν και έχτιζαν την καμπάνια τους. Με την έναρξη της κοινοβουλευτικής περιόδου τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας είχαν δυο διαδοχικές ψηφοφορίες 04/09 και 10/09 κατά τις οποίες αποχωρούσε από την κούρσα ο υποψήφιος με τις λιγότερες ψήφους. Οι τέσσερις εναπομείναντες υποψήφιοι παρουσίασαν το πρόγραμμα και τις θέσεις τους στα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος κατά τη διάρκεια του συνέδριου τους στις 29/09 – 02/10. Λίγες μέρες μετά, στις 08/09 και 09/09, ακολούθησαν άλλες δυο ψηφοφορίες από τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας ώστε να παραμείνουν στο τέλος μόνο δυο υποψήφιοι.
Ηλεκτρονική ψήφος μελών
Μετά την ανάδειξη των δυο υποψηφίων και την ολοκλήρωση της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, ακολούθησε η εκλογή της νέας ηγεσίας από τα μέλη του κόμματος. Η ψηφοφορία των μελών διεξήχθη εύκολα, γρήγορα και χωρίς έξοδα και ταλαιπωρία μέσω ασφαλούς ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Η διαδικασία ξεκίνησε μετά την ανάδειξη των δυο υποψηφίων και ολοκληρώθηκε την Πέμπτη, 31/10 στις 17:00. Το αποτέλεσμα ανακοινώθηκε το Σάββατο, 02/11.
Ποια άτομα είχαν δικαίωμα ψήφου;
Για να μπορούσε να ψηφίσει κάποια/κάποιος θα έπρεπε να είναι μέλος του κόμματος τουλάχιστον 90 ημέρες ή περισσότερες πριν από την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας (31/10). Επίσης, θα έπρεπε να είναι ήδη εγγεγραμμένο μέλος κατά την ημέρα της έναρξης της διαδικασίας (24/07). Οι ασφαλιστικές αυτές δικλείδες πρέπει να εξεταστούν υπό ένα ιδιαίτερο πλαίσιο. Ο πληθυσμός του Η.Β. υπερβαίνει τα 68 εκατομμύρια. Παρά την ήττα, στις 04/07, το κόμμα έλαβε 6,828,925 ψήφους (23.7%). Ωστόσο, το κόμμα που ιδρύθηκε το 1834 και αποτελεί μετεξέλιξη άλλου κόμματος (Τόρις (Torries)) δεν θεωρείται τυχαία ως ο πιο επιτυχημένος πολιτικός οργανισμός στην ιστορία αφού διαχρονικά μονοπωλεί την πολιτική ζωή του Η.Β.. Επομένως, αντί για εκατομμύρια, τα εγγεγραμμένα μέλη με δικαίωμα ψήφου ήταν μόλις 131,680 εκ των οποίων ψήφισαν μόνο 95,194. Για την ιστορία, η νέα Αρχηγός κα Kemi Badenoch (Κέμι Μπάντενοχ) (έλαβε 53,806 ψήφους (56.5%) ενώ ο ανθυποψήφιος της και νέος Σκιώδης Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Robert Jenrick (Ρόμπερτ Τζένρικ) έλαβε 41,388 ψήφους (43.5%).
Συμπερασματικά, οι πολύ ορθές αυτές προϋποθέσεις διασφαλίζουν ότι οι ψηφοφόροι είναι εκεί για το κόμμα και δεν μπορούν απλά να εμφανιστούν ξαφνικά και να ψηφίσουν λόγω προτίμησης σε κάποια υποψηφιότητα που θα προέκυπτε. Κυρίως όμως, εξασφαλίζουν ότι μόνο άτομα που ενδιαφέρονται πραγματικά και αποδεδειγμένα για το κόμμα, είναι ενεργά μέλη του ένα χρονικό διάστημα πριν τις εκλογές και πληρώνουν τις συνδρομές τους, μπορούν και δικαιούνται να έχουν λόγο για το μέλλον του.
” Ο Μιχάλης Αράπης (LLB, LLM, MA) είναι νομικός με μεταπτυχιακά στο «Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο» και στον τομέα του «Κυβερνοεγκλήματος και της Τρομοκρατίας».
Είναι Ιδρυτής και Πρόεδρος της Ε.Κ.Ο. Επιστημόνων Ηνωμένου Βασιλείου (H.B.)
