Δουλειά μυρμηγκιού στην Αριστερά για τη νέα της ηγεμονία

Γράφει ο Γιάννης Πήλιουρας, Διεθνολόγος

Η παρακολούθηση των εσωτερικών διεργασιών στο ΣΥΡΙΖΑ από ένα μη αριστερό  έχει την αξία της, καθώς το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης επεξεργάζεται τη θέση του σε ένα νέο πολιτικό τοπίο, έτσι όπως αυτό σχηματίστηκε μετά την επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας στις πρόσφατες εκλογές.

Η αριστερή μελαγχολία και ο δρόμος προς τη νέα εποχή

Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις πρόσφατες εκλογές στοίχισε τρομερά στον κόσμο της Αριστεράς. Ήταν το επιστέγασμα της ιδεολογικής ήττας και των υποχωρήσεων που αναγκάστηκε να κάνει το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα, δημιουργώντας ένα ηθικό πρόβλημα στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και μια αριστερή μελαγχολία ανάλογη με παλαιότερες ιδεολογικές και πολιτικές ήττες. Βέβαια, αυτή η μελαγχολία είναι άμεσα συνυφασμένη με τις ιστορικές μνήμες της Αριστεράς και σε εθνικό και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο δρόμος άλλωστε προς τον σοσιαλισμό είναι στρωμένος με ήττες κατά τον Τραβέρσο στο ομώνυμο βιβλίο περί αριστερής μελαγχολίας.

Διαβάζοντας τις τοποθετήσεις των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ για το δρόμο που οφείλει να χαράξει την επόμενη μέρα, διακρίνουμε το σχηματισμό δυο πόλων, τουλάχιστον σε διαλεκτικό επίπεδο, αντίστοιχων με τις φιλοσοφίες που επικρατούν μετά την κυβερνητική θητεία του κόμματος. Από τη μια μεριά παρουσιάζεται η προεδρική οπτική, την οποία εκφράζει με συνέπεια ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, για ένα ενιαίο κόμμα που θα περιλαμβάνει ευρύτερα συμμαχικά σχήματα, με νέα μέλη από την σοσιαλδημοκρατία και τις προοδευτικές δυνάμεις του Κέντρου, διατεινόμενος ότι  «Η πρόκληση δεν είναι να πάμε την Αριστερά πιο κοντά στην Σοσιαλδημοκρατία, αλλά να φέρουμε την Σοσιαλδημοκρατία πιο κοντά στην Αριστερά». Σε αντίστοιχη τοποθέτηση του ο Γιώργος Τσίπρας μιλά για την «επανίδρυση μιας Νέας Αριστεράς» και για το χώρο που δημιουργείται για τη συνεύρεση και ώσμωση πολιτικών ρευμάτων που παλιότερα ήταν αντίπαλα, ξεπερνώντας το παλιό δίπολο Αριστερά-Δεξιά.

Η φιλοσοφία του άλλου πόλου, διαφοροποιείται ως προς την ποσότητα και την ποιότητα της ευελιξίας που επέδειξε η παρούσα ηγεσία του κόμματος, παραχωρώντας σε πολιτικούς άλλων πολιτικών χώρων θέσεις εξουσίας και λόγο για το μέλλον του κόμματος. Ο φόβος, να μην καταλήξει ο Σύριζα, κακή αντιγραφή της Ιταλικής Αριστεράς που αποδέχτηκε τη «σοσιαλφιλελεύθερη συναίνεση» όπως θεωρεί ο Μπίρμπας, αλλά και η υποτίμηση της ιστορικότητας του κόμματος είναι μερικές από τις διαφοροποιήσεις που ακούγονται σθεναρά από μερίδα του κόμματος. Σε αυτή τη συζήτηση μπαίνουν και θέματα που άπτονται της ψηφιακής συμμετοχής και του τρόπου με τον οποίο τα νέα μέλη που δεν προέρχονται από την Ριζοσπαστική Αριστερά, θα συμμετέχουν στις διαδικασίες του κόμματος.

Η ηγεμονία των ιδεών και η δουλειά μυρμηγκιού

Τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στις πρόσφατες τοποθετήσεις τους, μίλησαν για την γκραμσιανή ηγεμονία των ιδεών. Ο μεν Τσίπρας χρησιμοποίησε το δίδαγμα ότι «εάν χάσουμε την ηγεμονία των ιδεών θα χάσουμε και τις πολιτικές κρίσιμες μάχες που έχουμε μπροστά μας» ο δε Τσακαλώτος διατύπωσε την άποψη ότι ο Σύριζα παρουσιάζει ένα κενό σε σχέση με τον πολιτισμό καθώς «ο πολιτισμός επηρεάζει το πως σκέφτονται οι άνθρωποι τον εαυτό τους και τις σχέσεις τους με τους άλλους». Χωρίς άποψη γι’ αυτό δεν νοείται, κατά τον Τσακαλώτο, ηγεμονία.

Η φράση «δουλειά μυρμηγκιού» την οποία εύστοχα χρησιμοποίησε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ως αναγκαίο παράγοντα για την επαναφορά του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία είναι και η συνταγή της επιτυχίας που ακολουθήθηκε μετά το 1989 από τα κινήματα της Αριστεράς μέχρι να φτάσουν στην εξώθυρα του Μεγάρου Μαξίμου.

Ο φόβος περιχαράκωσης και η αμυντική στάση της Αριστεράς που δίνει μάχη για να διατηρηθούν τα κεκτημένα, χωρίς να παρουσιάζει μια συνολική εναλλακτική πρόταση, στην σημερινή εποχή της φιλελεύθερης παντοδυναμίας, είναι το αδιέξοδο που καλείται να υπερβεί με νέα θεώρηση και νέα ατζέντα.

Ως βασικές προτεραιότητες της νέας σελίδας του κόμματος, φαίνεται πως είναι το θέμα του κράτους στο σύγχρονο κόσμο, η αντιμετώπιση της οικολογικής κρίσης και η εκπροσώπηση από τον ΣΥΡΙΖΑ του μεγαλύτερου μέρους των μεσαίων τάξεων ή αυτών που θεωρούν ότι είναι μεσαία τάξη. Η μετονομασία του ΣΥΡΙΖΑ σε «ΣΥΡΙΖΑ-Πράσινη Αριστερά» ή «ΣΥΡΙΖΑ-Πράσινη Συμμαχία» δεν είναι τυχαία καθώς ο Αλέξης Τσίπρας παρακολουθεί τις κινηματικές εξελίξεις στο οικολογικό κίνημα και προωθεί μια «πράσινη ατζέντα» για να ανέβει στο κύμα της εποχής.

Το επόμενο διάστημα θα φανεί ξεκάθαρα αν η επιλογή Τσίπρα θα ευοδωθεί και θα παρουσιάσει ένα νέο πρόσωπο, ικανό να πείσει τον ελληνικό λαό ή θα δημιουργηθεί μια νέα εσωτερικού τύπου αντιπαράθεση στους κόλπους της Αριστεράς.

Πηγές:

Enzo Traverso, Αριστερή Μελαγχολία, Εκδ. Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2017
Δημήτρης Μπίρμπας, Θεωρίες χρήσης οικοδομικών υλικών και Αριστερά, ΕφΣυν, 29.08.2019
Αντώνης Κοτσακάς, Η μεγάλη πρόκληση του Συνεδρίου, ΕφΣυν, 29.08.2019
Γιώργος Τσίπρας, Για μια νέα αυτοπεποίθηση της κοινωνικής πλειοψηφίας, ΕφΣυν, 24.08.2019
Αργύρης Παναγόπουλος, Α.Τσίπρας στο Φεστιβάλ του «Άρθρου1»: Ο νέος ΣΥΡΙΖΑ πρόκληση για αριστερές απαντήσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, Αυγή, 20.09.2019
Ευκλείδης Τσακαλώτος, Ο ΣΥΡΙΖΑ του 31,5%: Έμπνευση και δουλειά μυρμηγκιού, Αυγή, 23.09.2019
Φωτεινή Βακή, Διεύρυνση δεν σημαίνει Κεντροαριστερά, ΕφΣυν, 28.08.2019
Νικόλ Λειβαδάρη, Ευκλείδης Τσακαλώτος: Δεν υπήρχε λόγος διαπραγμάτευσης για μείωση των πλεονασμάτων, tvxs.gr, 16.09.2019
To νέο κόμμα του Τσίπρα: «ΣΥΡΙΖΑ-Πράσινη Αριστερά» ή «ΣΥΡΙΖΑ-Πράσινη Συμμαχία»;, protagon.gr, 23.09.2019
Βασίλης Ρόγγας, Ψηφιακές και ενσώματες εκδοχές κομματικής δημοκρατίας, 16.09.2019
Πάνος Τριγάζης, Αριστερά του 21ου αιώνα, ΕφΣυν, 14.08.2019
Σωτήριος Κ. Χήνας, Η ταυτότητα του Σύριζα και τα ψέματα της Ν.Δ., ΕφΣυν, 19.09.2019