Κωνσταντίνος Μητσοτάκης: Ο οραματιστής της συνεργασίας Ελλάδος-Ισραήλ

Οι προκλήσεις της αναγνώρισης

Η σημερινή θέση της χώρας μας στα σαλόνια των ισχυρών πριν λίγες δεκαετίες (δυστυχώς και πρόσφατα) δεν ήταν δεδομένη. Από την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, με την υπογραφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή μέχρι τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και στις μεγάλες συμμαχικές δομές του Δυτικού Κόσμου, ο πολιτικός κόσμος της χώρας σε καμία περίπτωση δεν εμφανίστηκε ενωμένος. Η de jure αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ δεν αποτελεί εξαίρεση.

Συγκεκριμένα, η επικράτηση του ΠΑΣΟΚ, που πρωταγωνίστησε στην αντίθεση του για την είσοδο της Ελλάδος στην ΕΟΚ και την συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ, επέβαλε μια εναλλακτική για τις προτεραιότητες της χώρας στην εξωτερική πολιτική, Η πολιτική αυτή ευθυγραμμιζόταν με τη γενικότερη αντίληψη του Παπανδρέου που παρέκκλινε αρκετά από τη Δυτική Ευρώπη. Η Ελλάδα του Ανδρέα Παπανδρέου συνομιλούσε ανοικτά με τον Γιασέρ Αραφάτ και την Παλαιστινιακή Αρχή, με τον Λίβυο ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι και άλλους ολοκληρωτικούς ηγέτες (Άσαντ, Σαντάμ Χουσεϊν).

Η φιλοαραβική πολιτική του Παπανδρέου συμβάδιζε με την έντονη αντι-αμερικανική στάση της κοινής γνώμης η οποία συνδυαζόταν με την καταδίκη των ενεργειών του κράτους του Ισραήλ εναντίον των Παλαιστινίων. Η προσωπική επικοινωνιακή πολιτική του Παπανδρέου εκείνης της περιόδου είναι ενδεικτική για τη στάση της χώρας μας, η οποία παρά τα περί αντιθέτου λεγόμενα, δεν είχε στέρεες βάσεις. Η Ελλάδα έγινε μαγνήτης τρομοκρατικών δικτύων και πεδίο αντιπαράθεσης μυστικών υπηρεσιών, μοιάζοντας περισσότερο με χώρα της Μέσης Ανατολής παρά με  μέλος της ΕΟΚ.

Στο έντονο αυτό κλίμα, η πολωτική εξωτερική πολιτική της τότε κυβέρνησης Παπανδρέου μπλόκαρε την ειλικρινή προσέγγιση με το κράτος του Ισραήλ το οποίο είχε αναγνωριστεί de jure από τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών του Δυτικού Κόσμου.

Ο Μητσοτάκης λύνει το γόρδιο δεσμό

Η πρωθυπουργική εξαγγελία στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβερνήσεως Μητσοτάκη το 1990, για αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ, δεν έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. Ήδη ως αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε επισκεφτεί το Ισραήλ και δεσμευτεί για την de jure αναγνώριση του από την Ελλάδα, από την πρώτη μέρα που θα αναλάμβανε καθήκοντα πρωθυπουργού.

Οι φόβοι για πιθανά αντίποινα από αραβικές χώρες σε ευαίσθητα ζητήματα όπως αυτό του Κυπριακού έπεσαν στο κενό ενώ και η Παλαιστινιακή Αρχή παρά την αντίθεση της στην ελληνική κίνηση δεν άλλαξε τη στάση της απέναντι στην χώρα μας. Οι συμβουλές που δίνονταν στον Μητσοτάκη ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή, δεν εισακούστηκαν.

Το αυτονόητο στα μάτια του Μητσοτάκη, μια κίνηση που καθυστερούσε επί δεκαετίες, έγινε πράξη σε λίγες μόνο μέρες (21 Μαΐου 1990), με την ενεργητικότητα του νέου τότε Υπουργού Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά, ανοίγοντας για τη χώρα ένα τεράστιο παράθυρο ευκαιρίας που σήμερα αξιοποιείται.

Φυσικά πέρασε καιρός μέχρι να επέλθει η πλήρης ομαλοποίηση των σχέσεων των δυο χωρών και η στενή συνεργασία δυο δεκαετίες αργότερα. Αξίζει όμως πάντοτε να μνημονεύουμε πως τον θεμέλιο λίθο εμπιστοσύνης και αναγνώρισης του Ισραήλ και των δυνατοτήτων που η χώρα αυτή δίνει σήμερα στην Ελλάδα (υποστήριξη για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, υποστήριξη ισραηλινού λόμπι υπέρ των ελληνικών θέσεων, εξισορρόπηση Τουρκίας, υποστήριξη Κύπρου), οφείλεται στον Κων/νο Μητσοτάκη.