Κοινωνική ασφάλιση και περικοπές συντάξεων – νομολογιακά δεδομένα

Γράφει ο Γεώργιος Παύλος Σταματόπουλος, Απόφοιτος Νομικής Αθήνας

Μέσα σε έξι χρόνια οι συνταξιούχοι έχουν δει τη σύνταξή τους να μειώνεται 12 φορές μέσα από συνεχείς ειδικές ή άλλες πρόσθετες εισφορές – περικοπές. Τελευταία μείωση έχει την υπογραφή ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με το 3ο μνημόνιο βάσει του Ν4336|2015 με παράλληλη μείωση σε κύριες και επικουρικές.

Το ζήτημα απασχόλησε και το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της χώρας στην απόφαση 2037|2015, με το ΣΤΕ να τονίζει πως

1.Η παροχή κοινωνικής ασφάλισης από το κράτος καθίσταται υποχρεωτική, αλλά δε κατοχυρώνεται συνταγματικά πλήρης αντιστοιχία μεταξύ εισφορών και παροχών. Σε κάθε περίπτωση όμως η παροχή πρέπει να είναι ικανή να εξασφαλίσει ένα ικανοποιητικό και αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.

2.Η κρατική μέριμνα δεν εξαντλείται στην ίδρυση των φορέων, αλλά περιλαμβάνει και τη μέριμνα για τη προστασία του ασφαλιστικού κεφαλαίου ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητά αυτού, του οργανισμού για τις ανάγκες και των επόμενων γενεών.

3.Σε περιπτώσεις εξαιρετικά δυσμενών δημοσιονομικών συνθηκών δεν αποκλείεται η επέμβαση του νομοθέτη στο δικαίωμα συνταξιοδότησης και η μείωση των απονεμόμενων συντάξεων.

Η δυνατότητα δεν είναι απεριόριστη, αλλά οριοθετείται από βασικές συνταγματικές αρχές , χωρίς να θίγεται το δικαίωμα στο πυρήνα του.

Το κράτος προτού προβεί στη λήψη νέου μέτρου και μάλιστα στις ίδιες κατηγορίες πολιτών, έπρεπε να εκπονήσει ειδική, εμπεριστατωμένη και επιστημονική μελέτη καθώς μέχρι τώρα τα μέτρα που πάρθηκαν είχαν ως αποτέλεσμα την εκ νέου θέσπιση νομοθετημάτων με το ίδιο περιεχόμενο.

Καταλήγουμε λοιπόν σε παραβίαση της αρχής της κοινωνικής αλληλεγγύης, της ισότητας στα δημόσια βάρη και της αρχής της αναλογικότητας καθώς τα μέτρα δεν ήταν ούτε πρόσφορα, ούτε αποτελεσματικά για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού. Παράλληλα κλονίζεται η ισορροπία μεταξύ γενικού συμφέροντος και περιουσιακών δικαιωμάτων των συνταξιούχων.

Μέχρι το σημείο αυτό ο δικαστής έκανε το καθήκον του. Τόνισε την αντισυνταγματικότητα ως όφειλε. Όμως υπό το βάρος κατάρρευσης της οικονομίας της χώρας αν η απόφαση είχε αναδρομικώς εφαρμογή, το ΣΤΕ εφαρμόζοντας ένα άρθρο του κώδικα, τόνισε πως τα αποτελέσματα της απόφασης επέρχονται για το μέλλον, δε μπορεί δηλαδή κάποιος να ζητήσει αναδρομικά τις περικοπές και πως όποιος μελλοντικά δικαστής κληθεί να αποφασίσει για παρόμοια ζητήματα, δε μπορεί να επιδικάσει αποζημίωση για παρελθόντα χρονικά διαστήματα.