Παγκράτι: Μια ιστορική συνοικία στο κέντρο της Αθήνας

Γράφει η Αναστασία-Μαρία Δημοπούλου, Νομικός

Δε θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη μέρα της φοιτητικής μου ζωής στην Αθήνα. Όπως ήταν αναμενόμενο η χαρά κι ο ενθουσιασμός για τον καινούργιο κόσμο που ανοιγόταν μπροστά μου παραμέριζε κάθε άλλο συναίσθημα φόβου ή αγωνίας για το άγνωστο. Η μετάβαση από μια επαρχιακή πόλη στην Αθήνα και μάλιστα στο Παγκράτι μια συνοικία στην καρδιά της πρωτεύουσας απ’ τη μια με γέμιζε μια ακατανίκητη επιθυμία να το γνωρίσω αν γινόταν μέσα σε μια ημέρα, απ’ την άλλη όμως ένιωθα και ανασφάλεια για το αν θα μπορέσω να προσαρμοστώ. Τελικά επικράτησε το πρώτο συναίσθημα και όχι μόνο προσαρμόστηκα γρήγορα αλλά διαπίστωσα ότι το Παγκράτι παρόλο που είναι μια από τις πιο κεντρικές και πολυπληθείς συνοικίες της Αττικής, με ένα μαγικό τρόπο σου δίνει την αίσθηση της γειτονιάς.

Αν γνωρίσεις καλά το Παγκράτι θα διαπιστώσεις ότι δεν είναι καθόλου απρόσωπο, αλλά αντίθετα έχει την ικανότητα να μπλέκει με επιδεξιότητα τον μεγαλοαστικό τρόπο ζωής με τον λαϊκό, την καγκουριά με την πνευματικότητα και την κουλτούρα, τους μεγάλους κεντρικούς δρόμους με τα υπέροχα γραφικά δρομάκια, τις μουντές πολυκατοικίες της δεκαετίας του 50 με τα εξαιρετικά νεοκλασικά διώροφα, την τσιμεντούπολη με τα άλση και τα πάρκα. Αρμονικά το Παγκράτι συμπλέκει όλα τα παραπάνω αντιθετικά ζεύγη και καταφέρνει να διατηρήσει μέχρι σήμερα την αίγλη του παρά τη γενικότερη υποβάθμιση των περιοχών του κέντρου.

Ας το γνωρίσουμε το όμως καλύτερα….

To Παγκράτι πήρε το όνομά του από τον Παγκράτιο Ηρακλή ή τον θεό Παγκράτη ενώ υπάρχει και μια λιγότερο πειστική εκδοχή που αναφέρει ότι το όνομα προέρχεται από κάποιον μοναχό Παγκράτιο που έζησε εκεί κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Κάποτε στα χρόνια πριν την ακραία τσιμεντοποίηση έρεε εκεί ο ποταμός Ελάσσων. Ο παραπόταμος αυτός έχει την αρχή του σε ένα κοίλωμα πλησίον του Ναού του Προφήτη Ηλία. Είχε ως πορεία τις οδούς Φρύνης, Αρχελάου, Σπ. Μερκούρη, παρά το άλσος Παγκρατίου, Αμύντα και συνέβαλε με τον Ποταμό Ιλισό στη λεωφόρο Βασ. Κωνσταντίνου. Η ονομασία Ελλάσων ή Αλλάσωνας, ίσως προέρχεται από το παραθετικό επίθετο “ελλάσσων”, λόγω παραφθοράς.

Η συνοικία αυτή διαθέτει μερικά από το πιο σπουδαία αξιοθέατα:

⦁ Παναθηναϊκό Στάδιο( Καλλιμάρμαρο): Αποτελεί ένα τόπο με μεγάλη ιστορική σημασία αφού στην αρχαιότητα χρησιμοποιούταν για την τέλεση μέρους των Παναθηναίων προς τιμή της θεάς Αθηνάς ενώ σήμερα είναι ένα από τα βασικότερα δείγματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, τουριστικό αξιοθέατο, αθλητικός και συναυλιακός χώρος.

⦁ Άλσος Παγκρατίου: Μια πραγματική όαση οξυγόνου και πρασίνου στο κέντρο της Αθήνας. Ιδανικό για βόλτα –και κατά προτίμηση τις απογευματινές ώρες- , για τους αθλητικούς τύπους είναι ιδανικό για τζόκινγκ. Αποτελεί όμως και ιδανική επιλογή για γονείς με μικρά παιδιά, αφού διαθέτει παιδική χαρά και είναι ένα από τα πιο ασφαλή πάρκα του κέντρου. Βέβαια, αν δεν είστε ιδιαίτερα ζωόφιλοι, ίσως δυσανασχετήσετε με τα άπειρα σκυλάκια που θα βολτάρουν και θα τρέχουν δίπλα σας.

⦁ Κινηματογράφος Παλλάς: Όπως λέει και η πινακίδα στην είσοδο «Από το 1925, ψυχαγωγεί και τέρπει». τις αίθουσές του, μια κλειστή και μια θερινή στην ταράτσα, έχουν προβληθεί χιλιάδες ταινίες. Τις δεκαετίες 1950 και 1960 γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή του και έκοβε περίπου 5000 εισιτήρια την ημέρα, ειδικά τα καλοκαίρια που λειτουργούσαν και οι δύο αίθουσες! Οι επιδόσεις αυτές είναι εξωπραγματικές για τους σημερινούς κινηματογράφους, ακόμα και γι αυτούς που λειτουργούν μέσα σε πολυπληθή εμπορικά κέντρα με χώρους μαζικής εστίασης..

Και τώρα θα σας διηγηθώ μια γνωστή ιστορία που διαδραματίστηκε στο συγκεκριμένο σινεμά από τον ιδιοκτήτη του: “ “Ήταν το 1944 στην κατοχή όταν οι Γερμανοί στρατιώτες εισέβαλαν σε τούτο εδώ το χώρο. Συνέλαβαν τον ξάδερφο μου, μα εγώ ήξερα πως δεν είχε γίνει τυχαία. Μας είχε “δώσει” ο διερμηνέας τους, γιατί κάποτε ήθελε να μπει στον κινηματογράφο, αλλά ο ξάδερφος μου δεν τον άφησε γιατί δεν είχε εισιτήριο. Μας τη φύλαγε φαίνεται. Εγώ σηκώθηκα να υπερασπιστώ το συγγενή μου. Με συνέλαβε και εμένα. Μας οδήγησαν σε κάποιες φυλακές στην οδό Βουλιαγμένης. Ήμασταν ίσα με 300-400 νέοι. Εμένα με άφησαν γιατί ήμουν μικρός. Ο ξάδερφος μου γύρισε έπειτα από 3 με 4 χρόνια και γρήγορα πέθανε. Βλέπεις είχε προσβληθεί από φυματίωση. Αυτά δεν τα λογαριάζεις…”… Σήμερα, μπορούμε να απολαύσουμε ταινίες παντός τύπου ακόμα και παλιού κινηματογράφου σε εξαιρετικές τιμές. (Υμηττού 109)

⦁ Προφήτης Ηλίας: Αποτελεί ένα θρησκευτικό κόσμημα στο κέντρο της Αθήνας και φυσικά αξίζει να τον επισκεφτείς όταν έχει πανηγύρι.

⦁ Α Νεκροταφείο Αθηνών: Προς Θεού μακριά από εμάς, αλλά από μεριά μου θα ήταν μεγάλη παράλειψη αν δεν το ανέφερα. Στο κοιμητήριο αυτό αναπαύονται πολλοί επώνυμοι Έλληνες καθώς διαθέτει και μεγάλη ιστορική και καλλιτεχνική αξία χάρη στα ιδιαίτερα γλυπτά που στολίζουν το χώρο.

⦁ Εμπορικό κέντρο Παγκρατίου: Το Παγκράτι διαθέτει ένα ιδανικό εμπορικό προορισμό, αφού στις δύο πιο κεντρικές της οδούς συναντάς ποικιλία καταστημάτων που ικανοποιούν και τους πιο απαιτητικούς καταναλωτές. Οι τιμές ιδανικές και οι βιτρίνες πραγματικά σε μαγνητίζουν. Ακόμα κι αν δεν έχεις όρεξη να ψωνίσεις, σίγουρα θα απολαύσεις τη βόλτα σου χωρίς να έχεις τη βαβούρα της Ερμού. Στη χείριστη, σταματάς για καφεδάκι σε μια απ’ τις μοντέρνες καφετέριες της Υμηττού. Φύγαμε λοιπόν για Υμηττού και Φιλολάου.

⦁ Πλατείες Παγκρατίου: Οι πιο σημαντικές πλατείες είναι η πλατεία Βαρνάβα, η πλατεία Πλαστήρα και η πλατεία Προσκόπων. Οι πλατείες αυτές καθημερινά σφύζουν από ζωή αφού ικανοποιούν τα γούστα όλων των ηλικιών. Διαθέτουν ποικιλία από μαγαζιά για καφέ και για φαγητό προσφέροντας ένα εναλλακτικό Παγκράτι.

⦁ Village Παγκρατίου: Οφείλω να παραδεχτώ ότι δεν είναι και τα καλύτερα village μιας και είναι ιδιαιτέρως μικρά. Παρόλα αυτά διαθέτει ένα εξαιρετικό προσωπικό ενώ μπορείς να παρακολουθήσεις ταινία χωρίς να χρειάζεται να αναμένεις άπειρες ώρες σε ουρά και να υφίστασαι τη βαβούρα. Επίσης, στο χώρο όπου βρίσκονται τα Village, λαμβάνει χώρα και ένα από τα εμπορικά κέντρα του Παγκρατίου. Ιδανικό κυρίως για νέους αφού υπάρχουν αίθουσες με ηλεκτρονικά παιχνίδια. Βρίσκεται επί της Υμηττού.

⦁ Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω ότι στο Παγκράτι διέμεναν και διαμένουν σπουδαίες προσωπικότητες του καλλιτεχνικού και του πολιτικού κόσμου. Το Παγκράτι αποτέλεσε τη γειτονιά του Σεφέρη, του Χατζιδάκι και του Βάρναλη.

Το σπίτι όπου έζησε ο Γιώργος Σεφέρης στο Παγκράτι στην οδό Άγρας 20, πίσω από το Καλλιμάρμαρο.
Σε αυτήν την πολυκατοικία έζησε ο Κώστας Βάρναλης στην οδό Σπύρου Μερκούρη 27 και Τιμάρχου, τα τελευταία 17 χρόνια της ζωής του.
Το σπίτι όπου έζησε ο Μάνος Χατζιδάκις από το 1936 έως το 1962, στην οδό Κωνσταντίνου Μάνου στον αριθμό 3 στο Παγκράτι.

Αυτό είναι το Παγκράτι μέσα από τα δικά μου μάτια. Αυτά κι άλλα πολλά θα μπορούσα να σας γράψω, αλλά δεν έχει νόημα να σας τα πω εγώ. Σημασία έχει να τα γνωρίσετε εσείς οι ίδιοι και να σχηματίσετε εσείς εικόνα. Σας εύχομαι να «χαθείτε» κι εσείς μια νύχτα στο Παγκράτι όπως λέει και το τραγούδι. Ναι, να «χαθείτε» και είμαι σίγουρη ότι δε θα χάσετε!

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.