Και ο νικητής είναι…

Γράφει ο Οδυσσέας Ματζιούνης 

Όπως είναι γνωστό στις 8 Ιουνίου το Ηνωμένο Βασίλειο είχε πρόωρες εκλογές και τα αποτελέσματα έφεραν πρώτο το Συντηρητικό Κόμμα με 317 έδρες με το Εργατικό να το ακολουθεί με 262 έδρες. Ακολούθησαν οι Σκοτσέζοι Εθνικιστές με 35, οι Φιλελεύθεροι με 12 ,το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα με 10, το Σινν Φέιν με 7 και οι Πράσινοι με 1 έδρα, ενώ εκλέχθηκαν και 4 Ουαλοί Εθνικιστές και 1 ανεξάρτητος. Τρεις εβδομάδες από το αποτέλεσμα οριστικοποιήθηκε η επανεκλογή της Κυβέρνησης Μέι μέσω της συμφωνίας με τους Ενωτικούς. Ας τα πάρουμε όλα από την αρχή:

Ήταν αυτές εκλογές για το Brexit; : Στην αρχή ίσως. Πράγματι η Πρωθυπουργός προκήρρυξε αυτές τις εκλογές για να ενισχύσει την πλειοψηφία της και να μπορέσει να διαπραγματευτεί μία καλύτερη συμφωνία με την ΕΕ. Όμως, καθώς προχωρούσε η εκστρατία τα παρακάτω γεγονότα οδήγησαν στην αναδιάρθρωση του επίκεντρου αυτής από το Brexit στις δημόσιες υπηρεσίες και στις κοινωνικές παροχές.

• Συντηρητικό Κόμμα: είναι το κυβερνών κόμμα και πριν τις εκλογές είχε την πλειοψηφία με 330 βουλευτές. Μετά την προκήρυξη των εκλογών οι αναλυτές προέβλεπαν σαρωτική νίκη ακόμα και με 450 βουλευτές, ενώ οι δημοσκοπήσεις το έδειχναν κοντά στο 50%. Επίσης, προάγγελος επικείμενης νίκης αποτέλεσε και ο θρίαμβος των Συντηρητικών στις δημοτικές εκλογές του Μαΐου. Οι πολίτες είχαν συνδέσει το κόμμα με ισχυρή διακυβέρνηση, και με ένα σκληρό Brexit. Και όλα πήγαιναν καλά, μέχρι που οι συντηρητικοί δημοσίευσαν το πρόγραμμά τους. Καταρχήν συντάχτηκε από τον κλειστό κύκλο της Μέι, χωρίς να συμβουλευτεί την πλειοψηφία των βουλευτών της. Παρόλο που περιείχε προτάσεις με τις οποίες συμφωνούσε μεγάλο μέρος των Βρετανών, υπήρξαν τρεις προτάσεις που οδήγησαν στην κατακόρυφη πτώση των ποσοστών του κόμματος. Η πρώτη ήταν η άρση της απαγόρευσης του κυνηγιού αλεπούς με σκυλιά, κάτι που φάνηκε βάρβαρο στο Βρετανικό κοινό που είναι ιδιαίτερα φιλόζωο. Η δεύτερη είναι η κατάργηση του δωρεάν σχολικού γεύματος για παιδιά από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος και η τρίτη είναι η υποθήκευση των σπιτιών των ηλικιωμένων που έχουν άνοια, εφόσον τα παιδιά τους δεν έχουν την δυνατότητα να πληρώσουν την συνδρομή για τις θεραπείες. Τα δύο τελευταία προκάλεσαν την μεγαλύτερη ζημιά, καθώς το δεύτερο ανέκοψε την ανερχόμενη δημοτικότητα των συντηρητικών στην εργατική τάξη λόγω της σκληρής τους στάσης στην μετανάστευση και στο Brexit, ενώ το τρίτο αποθάρρυνε σημαντικά την παραδοσιακή βάση των συντηρητικών που είναι οι μεγάλες ηλικίες λόγω της οικονομικής σταθερότητας και ανάπτυξης που συνήθως συνοδεύει μια συντηρητική κυβέρνηση. Επιπλέον, δεν βοήθησε το γεγονός, ότι η προεκλογική εκστρατεία διεξήχθη χωρίς ιδιαίτερη οργάνωση, λόγω της βεβαιότητας περί σίγουρης νίκης, αλλά και της έλλειψης πίστης στις παραπάνω πολιτικές. Θα δώσω ένα παράδειγμα: η τοπική του κόμματος έστελνε μηνύματα σε μέλη για να μοιράσουν φυλλάδια σε μία περιφέρεια ενός Υφυπουργού 100 χιλιόμετρα μακριά, ενώ υπήρχε κίνδυνος ήττας στην δικιά μας περιφέρεια. Στο τέλος και ο βουλευτής αλλά και ο υφυπουργός έχασαν τις θέσεις τους στην Βουλή. Μία ακόμα λάθος επιλογή των συντηρητικών, είναι να μην κάνουν σημαία την οικονομία, όπου έχουν αρκετά καλό βιογραφικό. Αυτό γιατί πλέον και το εργατικό κόμμα ήταν υπέρ του Brexit, οπότε δεν υπήρχε ιδιαίτερη διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων σε αυτό το θέμα. Όλα τα παραπάνω, μαζί με το γεγονός του ότι η Τερέζα Μέι απαντούσε τις ερωτήσεις που της έθεταν μηχανικά και δεν εμφανιζόταν σε τηλεμαχίες, οδήγησαν στους συντηρητικούς να χάσουν την πλειοψηφία τους στην Βουλή, και στην απώλεια κύρους στο πρόσωπο της Μέι.
• Εργατικό Κόμμα: Ξεκίνησε την εκστρατεία με τον αρχηγό του, Τζέρεμι Κόρμπυν να έχει εσωκομματική αμφισβήτηση, καθώς υπήρξαν βουλευτές του οι οποίοι προτίμησαν να αποσυρθούν από την πολιτική παρά να κατέβουν με την παρούσα ηγεσία. Ο τομεάρχης οικονομικών του κόμματος Τζον Μακντόναλντ αυτοπροσδιορίζεται ως Μαρξιστής και έχει εμφανιστεί ως ομιλητής σε πορείες του Κομουνιστικού Κόμματος της Μεγάλης Βρετανίας ενώ η τομεάρχης εσωτερικών Ντάιαν Άμποτ είναι της άποψης ότι ο Μάο έκανε περισσότερο καλό παρά κακό. Επιπλέον, ξέσπασαν έντονες φήμες ‘ότι υπάρχουν αντιισραηλινά συναισθήματα στην αριστερή πτέρυγα του κόμματος, που ανήκει και ο Κόρμπυν. Επίσης ακολούθησε ένας καταποντισμός των Εργατικών στις δημοτικές εκλογές του Μαΐου. Παρόλα αυτά κατάφερε να συσπειρωθεί για τους ακόλουθους λόγους: Ο Κόρμπυν δήλωσε επανηλειμμένα ότι αν εκλεγεί Πρωθυπουργός θα προχωρήσει με το Brexit, κάτι που καθησύχασε τους παλαιούς του ψηφοφόρους που τώρα έψαχναν μια επιλογή μετά την μεταπήδηση από το Κόμμα Ανεξαρτησίας, είτε να επιστρέψουν ή να ψηφίσουν Συντηρητικό. Την ίδια στιγμή, αυτό δεν αναστάτωσε την προευρωπαική του βάση, καθώς μετά το δημοψήφισμα υπάρχει μία κοινή αποδοχή του αποτελέσματος. Επίσης, ο Κόρμπυν και ο Μακντόναλντ, συνέταξαν ένα πρόγραμμα το οποίο, αν και οποιαδήποτε προσπάθεια εφαρμογής λόγω της ανακριβούς κοστολόγησης του θα οδηγούσε σε οικονομική καταστροφή, είχε πολλά σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά. Αυτό προσέγγισε νέους ψηφοφόρους, ή και ανθρώπους οι οποίοι θέλανε αλλαγή της παρούσας κυβέρνησης λόγω της πολιτικής λιτότητας των τελευταίων ετών. Παράλληλα έκανε μία εκστρατεία με επίκεντρο τις κοινωνικές παροχές και τις δημόσιες υπηρεσίες, τομείς στους οποίους οι συντηρητικοί δεν έχουν δημοφιλείς θέσεις. Τους βοήθησε περισσότερο από όλα όμως το γεγονός ότι οι Συντηρητικοί δεν είχαν ξεκάθαρο μήνυμα σχετικά με τα παραπάνω θέματα και ορισμένες από τις πολιτικές των συντηρητικών είχαν ως αποτέλεσμα να φανούν ως «κακοί» στα μάτια πολλών ψηφοφόρων, και αυτό έκανε αυτομάτως τους εργατικούς τους «καλούς» της υπόθεσης. Το αποτέλεσμα μιλάει από μόνο του: ενώ οι εργατικοί περιμένανε να καταποντιστούν και οι υποστηρικτές του Κόρμπυν ετοιμάζονταν για εσωκομματικές εκλογές, καταφέρανε , μέσω μιας οργανωμένης εκστρατευτικής μηχανής, να αυξάνουν τις θέσεις τους στο κοινοβούλιο.

 

• Εθνικό Κόμμα Σκωτίας: ξεκίνησε την εκστρατεία με 56 από τους 59 Σκωτσέζους βουλευτές. Οι προτάσεις του περιστρέφονταν κυρίως γύρω από ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, γιατί σύμφωνα με το κόμμα, οι πολίτες δεν είχαν λάβει υπόψην το Brexit στο προηγούμενο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία. Αυτό αποδείχθηκε αντιδημοφιλές, και σε συνδυασμό με μία όχι και τόσο πετυχημένη διακυβέρνηση της Σκωτίας, αποτέλεσε περισσότερο δυσφήμιση παρά διαφήμιση. Επίσης, η νέα χαρισματική αρχηγός των Σκωτσέζων Συντηρητικών Ρουθ Ντέιβιντσον κατάφερε να αποσπάσει πολλούς ψήφους από τους εθνικιστές με το να ταυτίσει το Συντηρητικό με τον Ενωτισμό. Το αποτέλεσμα ήταν οι εθνικιστές να χάσουν 21 από τις 56 θέσεις τους, και οι πιθανότητες ενός δεύτερου δημοψηφίσματος να μειωθούν σημαντικά.

 

• Φιλελεύθεροι Δημοκράτες: η καμπάνια τους επικεντρώθηκε στην εκπροσώπηση αυτών που ψήφισαν την παραμονή στην Ευρωπαική Ένωση. Η κύρια τους πρόταση ήταν η επανάληψη του δημοψηφίσματος μόλις ολοκληρωθεί η συμφωνία για το Brexit. Πέρα από αυτό δεν είχαν δικές τους αυθεντικές προτάσεις για την οικονομία, δεδομένου οτι πολλά σημεία του προγράμματός τους ήταν μία επεξεργασμένη αντιγραφή, είτε παλαιών είτε καινούριων πολιτικών του Εργατικού Κόμματος. Αύξησε τις έδρες του από 8 σε 12 παρά το γεγονός ότι έχασε 50000 ψήφους. Παρόλα αυτά ο αρχηγός τους Τιμ Φάρρον αναγκάστηκε να παραιτηθεί, επειδή σε μία συνέντευξη πριν τις εκλογές δεν είπε ξεκάθαρα το ότι δεν θεωρεί την ομοφυλοφιλία αμάρτημα. Ίσως να ακούγεται παράξενο ότι ένας αρχηγός που ψήφισε υπέρ των ομοφυλοφυλικών γάμων θα αναγκαζόταν σε παραίτηση για ομοφοβία. Όμως, καθώς το φιλελεύθερο κόμμα δεν έχει καμία ιδιαίτερη οικονομική ιδεολογία ή πρόγραμμα, στα εσωκομματικά ζητήματα η προσοχή πέφτει σχεδόν ολοκληρωτικά στις κοινωνικές θέσεις των στελεχών, τα οποία πρέπει να αποδεικνύουν διαρκώς την αφοσίωσή τους σε αυτή την αντζέντα. Σε αυτό συμβάλλει και το γεγονός ότι ο μέσος φιλελεύθερος ψηφοφόρος είναι ένας οικονομικά εξασφαλισμένος μεσοαστός χωρίς ιδιαίτερα οικονομικά προβλήματα και ανησηυχίες.

 

• Κόμμα Ανεξαρτησίας: το γεγονός ότι η κύρια αντζέντα του, δηλαδή το Brexit, επιτεύχθηκε σε συνδυασμό με την παραίτηση του αμφιλεγόμενου, μα χαρισματικού αρχηγού του Νάιτζελ Φάρατζ οδήγησε στην απώλεια λόγου ύπαρξης για το κόμμα. Αυτό οδήγησε σε εσωκομματικές ταραχές και σε μία ανοργάνωτη εκστρατεία με συνέπεια καταποντισμό του κόμματος στις εκλογές. Αν και δεν είχαν θέσεις για να χάσουν, καθώς ο μόνος τους βουλευτής παραιτήθηκε από το κόμμα, ο αρχηγός τους παραιτήθηκε. Ίσως όμως αυτό να μην σημαίνει ακόμα το τέλος τους. Αμέσως μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος ο Φαράτζ δε απέκλεισε το ενδεχόμενο της επιστροφής του στην πολιτική. Αυτό ίσως να ακούγεται ανήκουστο, αλλά ο πρώην ηγέτης του κόμματος έχει μια μακρά ιστορία παραίτησης και επανάληψης της ηγεσίας του ευρωσκεπτικιστικού κόμματος. Παρόλα αυτά, αν το κόμμα ανεξαρτησίας είναι να επιβιώσει πολιτικά θα χρειαστεί και έναν καινούριο λόγο ύπαρξης. Πάντως, ακόμα και στην ήττα το κόμμα αυτό καταφέρνει να έχει μεγάλη επίδραση στην Βρετανική πολιτική σκηνή, καθώς δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πρώην ψηφοφόροι του έκριναν τα αποτελέσματα αυτών των εκλογών.

 

• Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα: αν θα επέλεγα έναν καθαρό νικητή σε αυτές τις εκλογες, θα ήταν αυτό το μικρό και γραφικό κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας. Αυτό γιατί πληρεί όλες τις προυποθέσεις: αύξησε και τα ποσοστά του και τις έδρες του στην Βουλή (από 8 σε 10). Θα συμμετέχει στην κυβέρνηση, ίσως χωρίς υπουργούς, όμως η κρισιμότητα των βουλευτών τους για την κυβερνητική πλειοψηφία θα σημαίνει ότι πολλά νομοσχέδια θα πρέπει να εγκριθούν από αυτούς. Και το σημαντικότερο, στην συμφωνία με τους συντηρητικούς συμπεριλαμβάνονται η εφαρμογή πολλών προεκλογικών υποσχέσεων του κόμματος, μαζί με μία γεναιόδωρη αύξηση της χρηματοδότησης της Βόρειο Ιρλανδικής κυβέρνησης (από περίπου 8 δις λίρες θα λάβουν 9.5 δις). Έτσι παρόλο που είναι ένα από το μικρότερα κόμματα έχει καταφέρει να έχει μεγάλη επιρροή στα πολιτικά πράγματα.

 

Συμπεράσματα: οι εκλογές αυτές δεν κρίθηκαν από το Brexit, ούτε έβλαψαν τις πιθανότητες εφαρμογής του καθώς το 84% των πολιτών ψήφισαν κόμματα υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, οπότε δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει αλλαγή άποψης της κοινής γνώμης σε αυτό το ζήτημα. Αυτό που ίσως να έγινε είναι η μείωση της πιθανότητας ενός σκληρού Brexit, λόγω της αποδυνάμωσης της Τερέζα Μέι και της συμμαχίας με τους Ενωτικούς οι οποίοι παρόλο που είναι ευρωσκεπτικιστές είναι υπέρ μιας πιο ήπιας εξόδου. Επίσης θα υπάρξει μια υποχώρηση των πολιτικών λιτότητας, τόσο λόγω του κινδύνου μιας Εργατικής νίκης όσο και λόγω της συμμαχίας με τους Ενωτικούς οι οποίοι αν και έχουν πάρα πολλά ιδεολογικά κοινά με τους Συντηρητικούς είναι κατά της λιτότητας. Οι επόμενες εκλογές πιθανότατα να κερδηθούν από τους Εργατικούς, καθώς, όπως έχει η κατάσταση η Τερέζα Μέι βρίσκεται στην θέση του Κόρμπυν πριν τις εκλογές, ενώ ο Κόρμπυν είναι πλέον αδιαμφισβήτητος αρχηγός των Εργατικών.

Λαμβάνοντας υπόψιν ότι κανένα κόμμα δεν μένει στην εξουσία για πάντα, μία πρωθυπουργία Κόρμπυν είναι αναπόφευκτη και αυτό γιατί ακόμα και να χάσει τις επόμενες εκλογές, τα περισσότερα από τα καινούρια μέλη του κόμματός του, που είναι η πλειοψηφία των μελών, είναι στο κόμμα μόνο και μόνο για να ψηφίζουν τον Κόρμπυν. Κάτι που σε συνδυασμό με την πολιτική εξουδετέρωση της εσωκομματικής αντιπολίτευσης δίνει στον Κόρμπυν τον πλήρη έλεγχο του κόμματός του.