Η πρόκληση για τη Γαλλική Δεξιά, το μάθημα για την Ευρώπη

Γράφει ο Γιάννης Πήλιουρας, Διεθνολόγος

Η νίκη Μακρόν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές δεν ήταν τυχαία. Ένα χρόνο μετά, οι αλλαγές που επέφερε στο γαλλικό πολιτικό σύστημα είναι σαφείς. Η “μακρονική” περίοδος δημιουργεί ένα προηγούμενο για επίδοξους Μακρόν ανά την Ευρώπη, καθώς ταρακούνησε τα πολιτικά στεγανά της χώρας του και απέδειξε ότι οι παραδοσιακές συμμαχίες και τάσεις δεν μπορούν να επηρεάσουν το ίδιο δυναμικά το λαό σε σχέση με το παρελθόν. Μεταξύ των χαμένων και το παραδοσιακό κόμμα της Γαλλικής Δεξιάς, “οι Ρεπουμπλικάνοι” (Les Republicains) που συνεχίζουν να βρίσκονται εκτός εξουσίας παρά τα στραβοπατήματα των πολιτικών τους αντιπάλων. Τα προβλήματα εντοπίζονται σε τρεις κυρίως τομείς: διαφθορά πολιτικού προσωπικού, κρίση ταυτότητας, παγκοσμιοποίηση της πολιτικής αντίδρασης.

Η παλαιά διεφθαρμένη πολιτική ελίτ

Η ιδιοσυγκρασία των κεντροδεξιών Γάλλων πολιτικών είναι άμεσα συνυφασμένη με το γαλλικό μοντέλο εξουσίας και τις ισορροπίες του. Όπως είχαμε αναφέρει και μετά το τέλος του πρώτου γύρου των Γαλλικών εκλογών (“Τα διαχρονικά λάθη της Γαλλικής Κεντροδεξιάς”) η αποστράτευση παλαιών πολιτικών που έφεραν για πολλά χρόνια στις πλάτες τους το βάρος της πολιτικής του κόμματος, όπως ο Σιράκ, ο Σαρκοζύ κι αργότερα ο Φιγιόν, έγινε με όρους αποκαλύψεων για σκάνδαλα που πλήγωσαν την ηθική υπόσταση της κεντροδεξιάς παράταξης, η οποία προσπάθησε πολλές φορές να ανανήψει και να αντιδράσει δημιουργικά. Σε αυτή την προσπάθεια ανανέωσης εντάσσεται και η σπουδή του Ν. Σαρκοζύ για αλλαγή ονόματος και φυσιογνωμίας στο κυρίαρχο κεντροδεξιό κόμμα με απώτερο σκοπό την επανεμφάνισή του. Το αποτέλεσμα, γνωστό.

Η νέα γενιά πολιτικών, εμποτισμένη με την παράδοση των παλαιοτέρων, κυρίως του Σαρκοζύ και του Ζουπέ, δεν φαίνεται μέχρι στιγμής, να μπορεί να ανταποκριθεί στα σημεία των καιρών. Η απουσία ηγετικής φυσιογνωμίας διχάζει τους επίδοξους μνηστήρες και προκαλεί προβλήματα στην παρουσία του κόμματος στις εκλογές, όπως η πρόσφατη πανωλεθρία μετά τη διαμάχη Φιγιόν-Ζουπέ.

Κρίση Ταυτότητας

Τι είμαστε και τι πιστεύουμε; Η παρουσία του Μακρόν και της Λεπέν στην πολιτική σκηνή επισκιάζει τον αδύναμο Βοκιέ αφού οι δυο αντίπαλοι στο δεύτερο γύρο των γαλλικών εκλογών λεηλάτησαν την εκλογική βάση των Ρεπουμπλικάνων. Οι κεντρογενείς ψηφοφόροι έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στο νυν Γάλλο πρόεδρο, ο οποίος με το τεχνοκρατικό του προφίλ και τις δεσμεύσεις του, έδωσε αέρα φρεσκάδας και σιγουριάς για το μέλλον, σε σχέση με την αντίπαλο του. Από την άλλη μεριά, οι συντηρητικότεροι που στον α’ γύρο επέδειξαν κομματικό πατριωτισμό, προτίμησαν τη Λεπέν και τις απόψεις της για τον ισλαμικό κίνδυνο και την αμφισβήτηση της Ε.Ε.

Ο Βοκιέ, που για πολλούς θεωρείται ακραίος μέσα στο κόμμα του, αφού εμφανίζεται αρκετά σκληρός σε θέματα όπως το μεταναστευτικό, το προσφυγικό, το Ισλάμ στη Γαλλία, τη τρομοκρατία κ.α., έχει αναλάβει το δύσκολο ρόλο να επανακαθορίσει διακριτές γραμμές σε σχέση τόσο προς τα δεξιά όσο και προς τα αριστερά του κόμματος του.

Από τη μια μεριά, καλείται να αντιμετωπίσει τον μακρονισμό που στηρίζεται σε τεχνοκράτες, πολιτικούς με διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες (Φιλελεύθεροι και Κεντροαριστεροί πολιτικοί έχουν βρει καταφύγιο στο νέο κόμμα Μακρόν), ενώ δέχεται ισχυρές πιέσεις από την δυναμική επανεμφάνιση του λεπενισμού και της γαλλικής ακροδεξιάς.

Αυτή η κρίση ταυτότητας παρουσιάζεται χαρακτηριστικά και στις προτάσεις που κατά καιρούς διάφοροι πολιτικοί του κόμματος και προσωπικότητες της δεξιάς έχουν θέσει στο τραπέζι των συζητήσεων για το μέλλον του χώρου τους. Συγκεκριμένα, έχει προταθεί ανοιχτά πλέον η συμπόρευση του Front National της Λεπέν με τους Ρεπουμπλικάνους με ορίζοντα τις επόμενες εκλογές. H αντι-μακρονική συμμαχία, μέσω της συνεργασίας όλων των δεξιών σχηματισμών, μπορεί να καταδικάζεται από την ηγεσία των Ρεπουμπλικάνων, παρόλα αυτά παραμένει στο τραπέζι εφόσον οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τη σταθερή αδυναμία του κόμματος να πρωταγωνιστήσει στις εξελίξεις στο μέλλον.

Η παγκοσμιοποίηση της πολιτικής αντίδρασης

Το φαινόμενο Τραμπ, το Brexit, η ισχυρή παρουσία της Λεπέν, η συγκυβέρνηση δεξιών και ακροδεξιών στην Αυστρία, τα εκλογικά αποτελέσματα σε Ιταλία, Ισπανία και Γερμανία, δείχνουν μια τάση που σίγουρα δεν είναι ασήμαντη. Οι λαοί αντιδρούν, όσο η παγκοσμιοποίηση τους γυρνά την πλάτη και το χρήμα οδεύει σε άλλες πολιτείες. Η εργαλειοποίηση της εικόνας, η δύναμη των νέων μέσων και η αμφισβήτηση των παραδοσιακών κομμάτων, αφού καταδίκασε τη Σοσιαλδημοκρατία, απειλεί ανοικτά και την Κεντροδεξιά.

Μπορεί ακόμα το ρεύμα της αντίδρασης να αναβάλλεται με παροδικές νίκες συστημικών κομμάτων, αλλά η σαφέστατη αύξηση των ποσοστών των αντι-συστημικών και η απουσία σαφούς χρονοδιαγράμματος πολιτικής απάντησης από την Ε.Ε. και τις χώρες-ηγέτες όπως η Γαλλία και η Γερμανία για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, φέρνουν πιο κοντά το μοιραίο.

Πηγές:

Laurent Wauquiez : «Je refuse de rester silencieux quand je vois la France se détricoter» lefigaro.fr 24.4.2018
Thierry Mariani, ex-ministre de Sarkozy et si près du FN, leparisien.fr 31.3.2018
Les Républicains. Cinq membres pro-Macron exclus des rangs du parti, ouest-france.fr 31.10.2017
Macron perd 20 points, le PS pleure Paris, LREM s’en prend aux HLM, nouvelobs.com 4.5.2018