Αντικίνημα 13ης Δεκεμβρίου 1967: Μια άγνωστη ιστορία

Γράφει ο Νικόλας Γιάννου, Φοιτητής Θεολογίας

Παρακολουθήσαμε πριν λίγες ημέρες, την περίοδο των εορτασμών για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, για άλλη μια φορά να ακούγονται οι γνωστές ακρότητες και υπερβολές που ακούγονται επί δεκαετίες στην Ελλάδα.

Χειρότερη αυτών είναι η ανοησία που ακούγεται κάθε χρόνο «το πολυτεχνείο ήταν η μοναδική πράξη αντίστασης στην δικτατορία». Η τοποθέτηση αυτή είναι άθλια όχι για κάποιον άλλον λόγο αλλά επειδή είναι πλήρως ανιστόρητη.

Συμπαθεί / δεν συμπαθεί κανείς τον Κωνσταντίνο, θέλει / δεν θέλει κανείς να υπάρχει Βασιλευόμενη Δημοκρατία στην Ελλάδα, αυτές είναι απόψεις που ο καθένας δικαιούται να έχει και να εκφράζει σε ένα δημοκρατικό καθεστώς. Η ιστορία όμως είναι αυτή που είναι, τα γεγονότα δεν χαρακτηρίζονται, ή μάλλον δεν πρέπει να χαρακτηρίζονται μπλέ πράσινα ή κόκκινα. Είναι αυτά που είναι.

Στις 21 Απριλίου του 1967 μια ομάδα συνταγματαρχών καταλαμβάνει πραξικοπηματικά την εξουσία και επιβάλλει δικτατορία. Ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος, πολύ νέος στην ηλικία για να διαχειριστεί τέτοια κατάσταση, μένει αδρανής. Δεν είχε την δύναμη να κάνει κάτι εκείνη την στιγμή, και δεν αντέδρασε. Διακατέχεται όμως από δημοκρατικά αισθήματα, δεν είχαν διστάσει αρκετοί να του κολλήσουν και την ταμπέλα του…Κομμουνιστή, επειδή ήθελε να νομιμοποιηθεί το κομμουνιστικό κόμμα, πράγμα που έκανε πράξη αργότερα ο Καραμανλής.

Έναν μήνα μετά την επιβολή της Χούντας ο Κωνσταντίνος αρχίζει τις επαφές για την ανατροπή της δικτατορίας. Πρώτους πήρε μαζί του τον πρώην αρχηγό του ΓΕΣ Στρατηγό Ι.Γεννηματά και τον πρώην Α/ΤΑ πτέραρχο Π. Μητσάκο.

Κατά κύριο λόγο την ευθύνη του συντονισμού της επιχείρησης είχε ο αντιστράτηγος Γιώργος Περίδης ο οποίος είχε υπό τον έλεγχο του το Γ’ σώμα στρατού, που εκείνη την περίοδο βρισκόταν στην ελληνοτουρκική μεθόριο λόγω μιας κρίσης με την Τουρκία.

Το σχέδιο ήταν η προέλαση του Γ σώματος στρατού από την Κομοτηνή προς την Θεσσαλονίκη όπου θα εδραίωνε ο Κωνσταντίνος το αντικίνημα και θα μεταδιδόταν διάγγελμα του Βασιλιά μέσω ραδιοφώνων προς τον ελληνικό λαό κατά της χούντας. Ύστερα θα συνέχιζε η προέλαση προς την Αθήνα μαζί με την ΧΧ μεραρχία τεθωρακισμένων, και η χούντα Καλώς εχόντων των πραγμάτων θα κατέρρεε. Ανάλογες βοηθητικές επιχειρήσεις θα δινεργούνταν από αεροπορία και ναυτικό, που ήλεγχε ο Κωνσταντίνος. Ο λόγος που η επιχείρηση θα ξεκινούσε από Βορρά και όχι απευθείας στην Αθήνα ήταν πως οι  συνταγματάρχες ήλεγχαν τα πάντα στο Λεκανοπέδιο.

Η τροπή των πραγμάτων όμως άλλαξε. Οι συνταγματάρχες επρόκειτο να μεταφέρουν το Γ σώμα στρατού από την μεθόριο καθώς η κρίση με την Τουρκία είχε ηρεμήσει. Η κατάσταση λοιπόν είχε φτάσει σε ένα σημείο που ή θα άρχιζε άμεσα το αντικίνημα ή θα πήγαινε πίσω πολλούς μήνες, με αβέβαιο αν θα υπήρχε τελικά η δυνατότητα να γίνει.

Ο Βασιλιάς προτίμησε το πρώτο. Πήρε την απόφαση να γίνει το αντικίνημα στις 13 Δεκεμβρίου έστω και λιγότερο οργανωμένο για να προλάβουν τις εξελίξεις. Η έλλειψη οργάνωσης όμως απέβη τελικά μοιραία.

Χαρακτηριστικό είναι το σκηνικό της προηγούμενης, όταν ο υπασπιστής του Βασιλέως Π. Τσαρμπόπουλου πήγε το βράδυ στο Τατόι και ακολούθησε ο εξής διάλογος:

-Μεγαλειότατε, βρισκόμαστε στο δώδεκα παρά πέντε της επιχείρησης αλλά οφείλω να σας πω ότι το Αντικίνημα είναι καταδικασμένο να αποτύχει

-Γιατί;

-Γιατί έχετε να κάνετε με ανίκανους στρατηγούς. Δεν έχουν ιδέα πώς να κάνουν ένα κίνημα.

-Κύριε Τσαρμπόπουλε, βρισκόμαστε όντως στο δώδεκα παρά πέντε…Δεν μπορώ να το ματαιώσω, δεν υπάρχει χρόνος. Η επιχείρηση έχει πλέον ξεκινήσει.

Σε αυτόν τον διάλογο συνοψίζεται ουσιαστικά η όλη ιστορία του αντικινήματος της 13^ης Δεκεμβρίου του 1967. Η ανικανότητα εκ μέρους των υπεύθυνων είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο να μην καταληφθεί η Θεσσαλονίκη (αν και μεγάλος αριθμός αξιωματικών εκεί ήταν υπέρ του Βασιλιά) αλλά αντιθέτως να συλληφθούν όσοι συμμετείχαν στην επιχείρηση και το διάγγελμα να ακουστεί μόνον σε τοπικους σταθμούς της Λαρισας…

Αεροπορία και ναυτικό έδρασαν κατά το σχέδιο αλλά χωρίς τον στρατό ξηράς δεν υπάρχει προοπτική επιτυχίας σε τέτοια επιχείρηση. Το κίνημα απέτυχε και ο Βασιλιάς με την οικογένεια του έφυγε στο εξωτερικό.

Λεπτομέρειες δεν χρειάζεται να αναφέρουμε και να κουράσουμε καθώς μπορεί ο αναγνώστης να τις διαβάσει αναλυτικά με τον γλαφυρό τρόπο που περιγράφει πως έζησε τα γεγονότα ο ίδιος ο Κωνσταντίνος στο βιβλίο του «Χωρίς Τίτλο»

Έχει ευθύνη ο Κωνσταντίνος για την αποτυχία του αντικινήματος; Φυσικά και έχει. Έριξε την χούντα αυτή του η κίνηση; Φυσικά και όχι.

Εδώ είναι όμως που έρχεται ο ιστορικός «προβοκάτορας» να κάνει το κρίσιμο ερώτημα: «Γιατί; Μήπως έριξε την χούντα το Πολυτεχνείο;».

Φυσικά και ούτε το πολυτεχνείο έριξε την χούντα. Αλλά το μεν πολυτεχνείο το εορτάζουμε κάθε χρόνο ως μια εορτή σχεδόν ισοδύναμη με την 28^η Οκτωβρίου και την 25^η Μαρτίου ενώ το αντικίνημα του Βασιλιά δεν το ξέρει κανείς. Και φυσικά δεν είναι μόνο το αντικίνημα αυτό αλλά και η ανταρσία πχ του ναυτικού κατά των συνταγματαρχών.

Γιατί δεν εορτάζουμε λοιπόν το αντικίνημα αυτό; Γιατί δεν εορτάζουμε αν θέλετε την ανταρσία του ναυτικού;

Γιατί κανείς από αυτούς τους στρατιώτες που φυλακίστηκαν και δεινοπάθησαν από την Χούντα επειδή συμμετείχαν στο αντικίνημα δεν προσκλήθηκαν ποτέ στην δεξίωση που γίνεται κάθε χρόνο για την επαναφορά της δημοκρατίας; Γιατί ποτέ δεν μνημονεύθηκε από το ελληνικό κράτος αυτή η πράξη αντίστασης;

Στην Ελλάδα της ιδεολογικής ηγεμονίας της Αριστεράς εορτάζουμε κάθε Νοέμβριο την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου (η οποία προφανώς ήταν και αυτή μια πράξη αντίστασης στην δικτατορία) αλλά για το αντικίνημα της 13^ης Δεκεμβρίου η όποια αναφορά σε αυτό το ιστορικό γεγονός θεωρείται…ακροδεξιά και καταδικαστέα.

Αυτός είναι και ο λόγος συγγραφής του άρθρου αυτού: η ανάδειξη μια άγνωστης ιστορίας που κάποιοι θέλησαν εσκεμμένα να αποκρύψουν (και το πέτυχαν). Ποτέ δεν είναι αργά όμως για να αρχίσουμε να αποδεχόμαστε την ιστορία, να αναγνωρίζουμε τους αγωνιστές είτε ήταν δικοί μας είτε όχι, να μην φοβόμαστε να διαβάσουμε και να λέμε την ιστορική αλήθεια! Η απόδοση τιμών για την πτώση της χούντας αποκλειστικά στο Πολυτεχνείο και την αριστερά υπήρξε εν πολλοίς υπεύθυνη για την ιδεολογική ηγεμονία της. Αν δεν αρχίσουμε να θυμόμαστε και να τιμούμε και τους δικούς μας αντιστασιακούς η ηγεμονία αυτή απλά θα παραμείνει.