Ατομική και συλλογική ευθύνη στα χρόνια του κορωνοϊού

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος

Έννοιες που έγιναν ξανά επίκαιρες. Έννοιες που περιγράφουν τις ατομικές μας υποχρεώσεις ως μέρος ενός κοινωνικού συνόλου αλλά και τον ρόλο των εθνικών και υπερεθνικών δομών για την προστασία των πολιτών. Πού αρχίζει και που τελειώνει η ατομική και η συλλογική ευθύνη ατα χρόνια του κορωνοϊού;

Δεν έφταναν τα συνωμοσιολογικά σενάρια για την κατασκευή του ιού και τον ρόλο των ΗΠΑ και της Κίνας. Κι αυτά μπορείς να τα δειχτείς ατα πλαίσια μιας ανώφελης κι ανώδυνης παραφιλολογίας, στο βαθμό που δεν επηρεάζουν τη θεμελιώδη ανάλυση των γεγονότων ικανή να επηρεάσει την αντιμετώπιση των πραγματικών συμβάντων. 

Έπρεπε να αποδείξουμε την “γενναιότητα” μας προβάλλοντας κάθε πιθανό κι απίθανο σενάριο αντιμετώπισης του ιού και ταυτόχρονα υποτιμώντας την δυνατότητα ταχύτατης διάσωσης του σε περιβάλλον ανυπαρξίας μέσων δραστικής αντιμετώπισης. Πριν πολλαπλασιαστούν οι θάνατοι στην Ιταλία, που λόγω εγγύτητας, μεταφέρουν άμεσα το θλθβερό μήνυμα, η στάση των περισσότερων κινούνταν ανάμεσα στον εγωισμό της  άγνοιας και στην ανωριμότητα της αδιαφορίας.

Οι περισπούδαστες προσεγγίσεις περί περιορισμού των ελευθεριών και προετοιμασίας των κοινωνιών για μελλοντική χρήση καταπιεστικών μεθόδων, για ευρύτερους λόγους, σταματούν εκεί που αρχίζουν οι μαζικές ανθρώπινες απώλειες και η σοβαρή πιθανότητα ανεξέλεγκτων εξελίξεων. Οι όποιοι ενδοιασμοί τελειώνουν όταν τίθεται σε κίνδυνο η ανάσα και το χαμόγελο των παιδιών, των γονιών και των παππούδων μας, των ευάλωτων συνανθρώπων μας με υποκείμενα νοσήματα.

Αντίστοιχα, αν όχι περισσότερο εγκληματική, αποδεικνύεται η υποβάθμιση της συλλογικής ευθύνης από πλευράς κυβερνήσεων. Ενώ μικρές χώρες με πενιχρές δυνάμεις, όπως η δική μας, αντέδρασε έγκαιρα, εύστοχα και αποτελεσματικά, εξαλείφοντας μια σειρά παραγόντων ικανών να διασπείρουν το κακό, ισχυρά κράτη αντιδρούν από σπασμωδικά έως ανεύθυνα, επιτρέποντας την εξάπλωση της επιδημίας.

Η Μ. Βρετανία και η Ολλανδία, βρίσκονται στη δίνη μιας αντιμετώπισης του προβλήματος με εξελικτικούς, δαρβινικούς όρους που ως άλλος δήμιος θέτει αξιολογικά κριτήρια στην αξία της ανθρώπινης ζωής. Η Τουρκία μέσα στον παραλογισμό εθνικιστικού μεγαλείου νομίζει ότι βρήκε όλες τις απαντήσεις στην γονιδιακή υπεροχή. Η δε Ιταλία απορροφημένη στην εμπορική έξαρση των πολλαπλών εκθέσεων μετατράπηκε σε ορολογική βόμβα για ολόκληρη την Ευρώπη, πληρώνοντας κι η ίδια βαρύτατο ανθρώπινο τίμημα.

Δεν χρειάζονται πλέον υποδείξεις και περαιτέρω επεξηγήσεις προς οποιαδήποτε πλευρά. Η πορεία των πραγμάτων είναι ξεκάθαρη, οι κίνδυνοι και οι φόβοι ορατοί. Κάθε άτομο όπως και κάθε μορφή εξουσίας αναλαμβάνει την ευθύνη αλλά και το βάρος των συνεπειών των πράξεων του. Δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να μας στερήσει την Άνοιξη που συνεχίζουμε να φυλάμε σαν θησαυρό στις ψυχές μας.