Το ραντεβού του Ερντογάν με την Ιστορία και η παγιδευμένη Ελλάδα…
Γράφει η Κρινιώ Καλογερίδου, Συγγραφέας
”Χωρίς περίσκεψη, χωρίς λύπη, χωρίς αιδώ / μεγάλα και υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη / …Α, όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω; / Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον / Ανεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω” , έγραφε το 1897 ο Κωνσταντίνος Καβάφης (”Τείχη”).
Εκατόν είκοσι χρόνια μετά, η Ελλάδα πιστοποιεί την μεγάλη διόραση του ποιητή πρωταγωνιστώντας η ίδια στην αποκαρδιωτική ιστορική εκδοχή του. Είναι μια περίκλειστη χώρα, παγιδευμένη εντός των τειχών του Ερντογάν, αμήχανη και φοβισμένη μπροστά στο πιθανό ενδεχόμενο μιας ένοπλης σύγκρουσης με την Τουρκία.
Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να εγκαταλείψει απροκάλυπτα στο έλεος του χιτλερίσκου της Ανατολικής Μεσογείου τους Κούρδους συμμάχους του όχι μόνο δεν πέρασε απαρατήρητη και δεν άφησε αδιάφορη την Αθήνα (όπως και τη Λευκωσία), αλλά την έχει κατατρομοκρατήσει, έστω κι αν δεν το δείχνει φαινομενικά ακολουθώντας την ανεκδοτολογική φιλοσοφία του ΥΠΕΞ της περί ”ψυχραιμίας” και ”αυτοσυγκράτησης”.
Το δυστύχημα όμως είναι ότι τα σημάδια και τα δεδομένα που ξετυλίγονται μπροστά της, αντί να κινητοποιήσουν την κυβέρνηση ώστε να διαμορφώσει τις στρατηγικές επιλογές της και να βρίσκεται σε πολιτική, διπλωματική και στρατιωτική ετοιμότητα, την παραλύουν.
Αντί να την αφυπνίσουν και να τη στρέψουν σε αναζήτηση ευκαιριών αμυντικής αναβάθμισης με βάση την ανάλυση των τουρκικών κινήσεων και την καταγραφή των δυνατών και αδύνατων σημείων του αντιπάλου, την οδηγούν στη ”στρατηγική ψυχραιμία”, δηλαδή σε αδράνεια, αβουλία και αμηχανία.
Κι αυτό δεν είναι καλό σημάδι, γιατί προοιωνίζεται δυσάρεστες εξελίξεις για την ”περίκλειστη” και ”φοβική” Ελλάδα στο Αιγαίο και την Κύπρο. Ως εκ τούτου οι προσπάθειες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να στρέψει τα φώτα της δημοσιότητας στις εσωτερικές επιτυχίες του δε θα καρποφορήσουν μόλις παρέλθει το 120ήμερο της εκεχειρίας του Ερντογάν με τους Κούρδους και συνεχιστούν πάλι οι βομβαρδισμοί και οι εχθροπραξίες του τουρκικού στρατού στη ΒΑ Συρία.
Γιατί η Τουρκία, που προσπαθεί να συμπεριφερθεί καιρό τώρα σαν ισχυρή περιφερειακή δύναμη στην περιοχή μας, μπορεί να λειτουργήσει απρόβλεπτα, όπως έκανε επανειλημμένα βάζοντας δικούς της κανόνες, εκτός εκείνων του δικαίου και του πλαισίου της διεθνούς κοινωνίας.
Με το ”απρόβλεπτα” εννοώ, φυσικά, την απευκτέα για μας επιλογή να ανοίξει – μεσούντος του κουρδικού – νέα μέτωπα με την Κύπρο και την Ελλάδα, με αφορμή τον διεκδικούμενο απ’ αυτήν χρυσοφόρο πλούτο των ΑΟΖ του Αιγαίου και της Μεγαλονήσου. Κι αυτό, έχοντας βεβαιωθεί πλέον ότι ό,τι και να κάνει, δεν πρόκειται να τη διώξουν απ’ το ΝΑΤΟ ούτε να αποκλειστεί απ’ τη Δύση.
Το κόκκινο χαλί ήδη το έστρωσε ο Τραμπ στην Τουρκία με πισώπλατο χτύπημα στους Κούρδους συμμάχους του, παρά τον ανυπάκουο χαρακτήρα της. Και είναι φανερό ότι προτίθεται να κάνει κι άλλες υποχωρήσεις για χάρη της, για να την κρατήσει στην Ατλαντική Συμμαχία.
Εκεί μας οδηγεί, άλλωστε, η εκεχειρία των 120 ημερών του Ταγίπ Ερντογάν με τους Κούρδους ”τρομοκράτες” στη ΒΑ Συρία, τους οποίους κατηγορεί ότι συνεργάζονται με το PKK. Σίγουρα ο Αμερικανός Πρόεδρος τον υποσχέθηκε κι άλλα ανταλλάγματα, που ίσως οδηγήσουν σε νέες θυσίες δεδομένων συμμάχων (Ελλάδα- Κύπρος), σχεδόν… ”αδελφοποιητών”, αν χαρακτηρίσουμε έτσι τη σχέση μιας χώρας προστατευόμενης από τον προστάτη της.
Δικαιολογημένα λοιπόν η Αθήνα κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα και νιώθει παγιδευμένη στις επιλογές της, που την κάνουν να ασφυκτιά εν μέσω μεταναστευτικού και τουρκικού επεκτατισμού. Ξέρει πως Ελλάδα και Κύπρος είναι οι αδύνατοι κρίκοι στην περιοχή, που ίσως αποτελούν το δέλεαρ των Αμερικανών στην Τουρκία, για να την αναγκάσουν να κάνει πίσω στη Συρία.
Αυτό βέβαια σημαίνει νέα μέτωπα για τον Ερντογάν, πολλά ταυτόχρονα, κάτι που δε συμφέρει στην Τουρκία, γιατί αποδείχθηκε ιστορικά ότι είναι σχεδόν ακατόρθωτο να πετύχει κάποιος τους στρατιωτικούς στόχους του με πολλά μέτωπα ανοιχτά.
Και είναι τρία μέτωπα με πολλές απαιτήσεις. Αν εξαιρέσουμε τα δυο πρώτα, της Κύπρου και της Ελλάδα, που θα εξετάσουμε προϊόντος του χρόνου και των παρεμβάσεων που φιλοδοξεί να κάνει ο Ερντογάν στις ΑΟΖ τους, το τρίτο μέτωπο δημιουργήθηκε με την εισβολή στη Συρία .
Η εισβολή του τουρκικού στρατού είχε σαν στόχο να ”εκκαθαρίσει” τα ΒΑ σύνορα της Συρίας απ’ τους Κούρδους μαχητές (YPG) και στη συνέχεια να κάνει εθνοκάθαρση (έγκλημα πολέμου), δηλαδή αντικατάσταση των κουρδικών και αλεβιτικών πληθυσμών με Άραβες (σουνίτες).
Αυτό θα βοηθήσει τον Ερντογάν να μετατρέψει την περιοχή σε ζώνη ασφαλείας έχοντας την οικονομική αρωγή της ΕΕ, με αντάλλαγμα συγκρατημένες ροές μεταναστών απ’ την Τουρκία προς την Ευρώπη και όχι βαριές κυρώσεις εκ μέρους της προς αυτήν.
Με τα τρία αυτά μέτωπα ανοιχτά θα βρεθεί σε δύσκολη στρατιωτικά θέση ο Τούρκος Πρόεδρος, όπως προείπαμε. Επιπλέον έχουν εξοργιστεί μαζί του Ευρώπη και Αμερική και για τον λόγο ότι επιχειρεί να πετύχει αυθαίρετα και αυταρχικά την αναθεώρηση των Συνθηκών κατά τα συμφέροντα της χώρας του.
Ήδη έχει παραβιάσει τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) εισβάλλοντας στη ΒΑ Συρία και καταλαμβάνοντας ξένο έδαφος. Η αφορμή ήταν οι Κούρδοι ”τρομοκράτες”, αλλά η πραγματική αιτία είναι ο τουρκικός αναθεωρητισμός (η θέλησή του δηλαδή να αλλάξει δια της βίας τα σύνορα), με ορατό στόχο και αυτά με την Ελλάδα, που θα του επιτρέψουν να ζητήσει συνδιαχείρηση στο Αιγαίο και τον υποθαλάσσιο πλούτο του…
Το ραντεβού του Ερντογάν με την Ιστορία βρίσκεται σε εξέλιξη (ήδη αυτή τη στιγμή, σε περίοδο εκεχειρίας με τους Κούρδους, έκλεισε συμφωνία με τον Πούτιν για κοινές περιπολίες στη Β. Συρία). Στη διεθνή σκακιέρα, ασφαλώς, είναι παίχτης υπολογίσιμος, απρόβλεπτος για τα αναλώσιμα πιόνια.
Η Αθήνα τον παρακολουθεί ”ψύχραιμη” κι ας τρέμει από μέσα της το φυλοκάρδι όχι μόνο για λόγους αιφνιδιασμού εκ μέρους του, αλλά και γιατί νιώθει πλέον ανασφαλής στο πλευρό των ΗΠΑ.
Και νιώθει ανασφαλής μετά τον τρόπο που φέρθηκαν στους Κούρδους συμμάχους τους, τους οποίους χρησιμοποίησαν σαν ασπίδα στον πόλεμο κατά του ISIS, για να τους εγκαταλείψουν στη συνέχεια ανυπεράσπιστους, στο έλεος των Τούρκων εισβολέων, που τους συνέθλιψαν με τις πολεμικές μηχανές τους.
Η εισβολή στη Συρία τάραξε αναμφίβολα όλους τους Έλληνες, Ελλαδίτες κι Ελληνοκύπριους, και για το λόγο ότι ξύπνησε μέσα τους μνήμες φριχτές από μια άλλη εισβολή πριν 45 χρόνια στην Κύπρο. Αλλά δεν τους ξάφνιασε τόσο, γιατί ήταν αναμενόμενη.
Ήξεραν, βλέπετε, από πριν πως το θηρίο-Τουρκία θα έκανε κάτι κακό απ’ τις προειδοποιήσεις του Προέδρου της, που απειλούσε συλλήβδην τους Κούρδους, τους Κύπριους και τους Έλληνες, γιατί έμπαιναν εμπόδιο στα επεκτατικά σχέδιά του.
Αυτό που υπερέβη όμως τα εσκαμμένα της λογικής τους είναι η χρεοκοπία της ηθικής, η καταπάτηση του δίκαιου του πολέμου από την υπερδύναμη Αμερική, που την μετέτρεψε αυτόματα σε αφερέγγυο σύμμαχο στα μάτια της διεθνούς Κοινής Γνώμης.
Κι αυτό είναι κάτι που μας παραπέμπει, ασυναίσθητα, σε κάτι σχετικό που εξέφρασε ως δίλημμα ο ”Πατέρας της Νίκης”, Ουίνστον Τσόρτσιλ, για τον προκάτοχό του Βρετανό πρωθυπουργό Νέβιλ Τσάμπερλεν την επομένη της ”Συμφωνίας του Μονάχου” (που τη συνυπέγραψαν το 1938, ο Χίτλερ της Γερμανίας, ο Τσάμπερλεν της Αγγλίας, ο Νταλαντιέ της Γαλλίας και ο Μουσολίνι της Ιταλίας).
– Έχεις να επιλέξεις ανάμεσα στον ευτελισμό και τον πόλεμο, είχε πει (παραφρασμένα). Θα επιλέξεις τον ευτελισμό, αλλά δε θα γλιτώσεις τον πόλεμο…”
Κι αυτό έκαναν οι ΗΠΑ. Για να εμποδίσουν τη συνέχιση των τουρκικών επιχειρήσεων στη Συρία και για να αποφύγουν να έρθουν αντιμέτωπες με τη σύμμαχό τους στο ΝΑΤΟ Τουρκία, την οποία χρειάζονται, προτίμησαν να εξευτελιστούν εγκαταλείποντας στο έλεος των τουρκικών βομβαρδιστικών τους συμμάχους που πρωταγωνίστησαν με απίστευτες θυσίες στον αγώνα κατά του ισλαμικού κράτους…
Το γεγονός αυτό αναδεικνύει μια απ’ τις πολλές αντιθέσεις και τα διλήμματα της φορτισμένης ιστορικά περιόδου που διανύουμε. Αντιθέσεις και διλήμματα, που πρέπει να στείλουν μηνύματα στην Ελλάδα, ώστε να πάψει να νιώθει παγιδευμένη και αδύναμη και να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον μαινόμενο διεκδικητή.
Σε κάθε περίπτωση η βάση εκκίνησής της θα πρέπει να είναι το αναβαθμισμένο εξοπλιστικό δυναμικό, το υψηλό φρόνημα των στρατευμένων, η αναδιαμόρφωση των στρατηγικών επιλογών και η ετοιμότητα για συντονισμένη δράση των επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων και των πολιτικών προϊσταμένων τους.
”Κρινιώ Καλογερίδου” (Βούλα Ηλιάδου)
