Η 3η Σεπτέμβρη του Τσίπρα

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας

Κάθε χρόνο αυτή την ημέρα, αντί να επικεντρωνόμαστε στην θεσμική επανάσταση του 1843, ανακαλούνται μνήμες από την ιστορική πορεία του ΠΑΣΟΚ, την συνεισφορά του στις μεταπολιτευτικές εξελίξεις, τις ευθύνες του για την μνημονιακή κατάληξη της χώρας. Τα τελευταία χρόνια σε αυτούς τους προβληματισμούς προστέθηκαν οι παραλληλισμοί της πορείας του σοσιαλιστικού κινήματος με αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, και του Ανδρέα Παπανδρέου με αυτή του Τσίπρα.

Όσο ανίερες κι αν φαντάζουν αυτές οι συγκρίσεις αποτελούν φυσική συνέπεια συγκεκριμένων γεγονότων. Μπορεί οι μεταδικτατορικές συνθήκες που δημιούργησαν το ΠΑΣΟΚ και οι κοινωνικές ανάγκες που το γιγάντωσαν μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να μην έχουν καμία σχέση με το περιβάλλον που οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία αλλά αυτή καθαυτή η αμοιβαία εκλογική εκτίναξη αφήνει χώρο για αναλύσεις που τέμνονται σε ορισμένα σημεία.

Το ΠΑΣΟΚ ήρθε να καλύψει το κενό της Ένωσης Κέντρου που θεωρήθηκε μέρος των παραγόντων που έφεραν την δημοκρατική αποσταθεροποίηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, χρόνια στο κοινοβουλευτικό περιθώριο, ήρθε να συνεχίσει την λαϊκίστικη πορεία του Κινήματος όταν αυτό έγινε μέρος του μνημονιακού προβλήματος.

Το πρώιμο ΠΑΣΟΚ κατόρθωσε να συνδυάσει την ακραία αριστερή ρητορική με αναγκαίες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να αναδείξει τον ταξικό διαχωρισμό των πολιτών, προωθώντας ταυτόχρονα “προωθημένες” ρυθμίσεις σε ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα.

Στην πορεία του το ΠΑΣΟΚ προσάρμοσε την επιχειρηματολογία μου σε πιο αστικά πρότυπα και “πλήρωσε” την αρχική δημοσιονομική ευρωστία με συνεχή προγράμματα λιτότητας. Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά την αρχική, καταστροφική δημιουργική ασάφεια ενέσκηψε στην δημοσιονομική σταθερότητα. Μόνο που όπως το ΠΑΣΟΚ άφησε πίσω του ως παρακαταθήκη τον υπερδανεισμό και την διαφθορά έτσι κι ο ΣΥΡΙΖΑ θα αφήσει πίσω του τα συντρίμμια της “διαπραγμάτευσης” και τα απομεινάρια των επιβλαβών εθνικών και κοινωνικών επιλογών του.

Σε άρθρο μου λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ “Μπορεί ο Τσίπρας να γίνει σοσιαλδημοκράτης ηγέτης;”, εξηγούσα γιατί, ανεξαρτήτως των επιμέρων παρακάψεων, ο Τσίπρας θα οδηγούνταν στην προσπάθεια προσέγγισης της Κεντροαριστεράς. Το αν οι ιδεοληπτικές εμμονές θα του επέτρεπαν την ομαλή και ειλικρινή μετάλλαξη παρέμενε και παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα.

Μέχρι στιγμής βρίσκεται πολύ μακριά από το να κατακτήσει τη δική του 3η του Σεπτέμβρη. Το σαθρό μεταμνημονικό αφήγημα των νέων παροχών και της “δίκαιης” ανάπτυξης δεν προσφέρει πολύ σοβαρά εχέγγυα αξιοπιστίας. Άλλωστε οι μεταρρυθμιστικές στρεβλώσεις, το κρατισμός, η υπερφορολόγηση, η υποχρηματοδότηση συνεχίζουν να πνιγούν την οικονομική ανάπτυξη.

Εξίσου αίολο είναι και η υπόλοιπη μυθοπλασία. Η γεωστρατηγική μας θέση κλονίζεται αντί να ισχυροποιείται, το μεταναστευτικό βάρος διογκώνεται, η Παιδεία παραμένει έρμαιο των ιδεολογικών μειοψηφιών, το αντιεξουσιαστικό μένος αντιμετωπίζεται ως απαραίτητος ακτιβισμός.

Αν ο Τσίπρας ελπίζει όντως να βρει μια νέα ημερομηνία ορόσημο θα πρέπει να κατανοήσει ότι αυτή δεν θα προκύψει αυτόματα με μεταμνημονιακές ονειρώξεις, ούτε με κυβερνητικούς ανασχηματισμούς τυχαίων αμφίπλευρων ανοιγμάτων που αυτοαναιιρούνται από την πορεία κάθε συνεργαζόμενου. Χρειάζονται γενναίες κινήσεις που υπό την πίεση των ήδη πεπραγμένων δεν θα πείθουν για την σοβαρότητα και τη συνέπεια των προθέσεων.