Εχθροί της κοινωνίας

Γράφει ο Γιάννης Χαραλαμπίδης, Φιλόλογος – Ιστορικός

Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα, ερμηνεύουμε τις καταστάσεις και αξιολογούμε τα πρόσωπα και τις ενέργειές τους δεν είναι έμφυτος, είναι αποτέλεσμα της εκπαίδευσης και της κοινωνικοποίησής μας. Εκπαιδευόμαστε για όλα αυτά μέσα από πλήθος συνειδητές ή ασυνείδητες επιρροές. Κατατάσσουμε τις πληροφορίες και τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε και τα φιλτράρουμε μέσα από συγκεκριμένα κανάλια ερμηνείας, που κατά κανόνα βασίζονται σε στερεότυπα. Αυτός που θέτει τα στερεότυπα, ρυθμίζει και τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο, θα μπορούσε να πει κάποιος απλοϊκά.

Κάπως έτσι έχουμε εκπαιδευτεί να βλέπουμε ως εκ των προτέρων αγαθό και άξιο υπεράσπισης κάθε επαναστάτη, νιώθουμε την ανάγκη να συνταχθούμε με κάθε άνθρωπο που τα βάζει με τις απρόσωπες αρχές ενός απρόσωπου κράτους. Δεν εξετάζουμε κάθε φορά το πλαίσιο που προκαλεί την αντίδραση, η αντίδραση έχει ένα θετικό πρόσημο αφ’ εαυτής και η καταστολή της είναι πράξη εκ των προτέρων καταδικασμένη είτε στο συνειδητό είτε στο υποσυνείδητό μας. Ακόμα κι όταν το πλαίσιο αναφοράς είναι μια ευνομούμενη δημοκρατική κοινωνία με ουσιαστικά χωρίς όρους ελευθερία λόγου και άποψης, ακόμα και τότε δεν αναρωτιόμαστε “επαναστάτης/μαχητής/αγωνιστής απέναντι σε ποιον;”, ο χαρακτηρισμός στέκει αυθύπαρκτος και αξιώνει αυτοδικαίωση.

Στην πραγματικότητα κανείς δεν νομιμοποιείται να επαναστατεί, να εξεγείρεται, να μάχεται κατά κυριολεξία σε μια δημοκρατική κοινωνία. Σας ξενίζει αυτή η εξαίρεση; Κανείς δεν δικαιούται στις δημοκρατίες να στρέφεται με βία κατά της πολιτείας και της κοινωνίας με οποιοδήποτε αίτημα και για οποιοδήποτε λόγο. Όταν οι πολιτικές ελευθερίες είναι εγγυημένες, κάθε αίτημα οφείλει να μεταφέρεται στο πεδίο της πολιτικής διεκδίκησης και να δοκιμάζεται εκεί. Ο μόνος λόγος για τον οποίο κάποιος εξεγείρεται, ενώ μπορεί να κάνει απλώς πολιτικό αγώνα προσπαθώντας να πείσει τους συμπολίτες του, είναι η βεβαιότητά του πως η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας δεν θα συναινέσει στις προτάσεις του, αντίθετα θα του γυρίσει την πλάτη. Και αδυνατώντας να κάνει πολιτικό αγώνα με αξιώσεις, στρέφεται στην τυφλή βία.

Τι κινεί πραγματικά τον επαναστάτη σε μια δημοκρατική κοινωνία; Η απάντηση είναι το μίσος. Δεν μισεί κάποιον συγκεκριμένα για κάποιο συγκεκριμένο λόγο. Μισεί ανθρώπινους τύπους, κοινωνικές ομάδες, οικονομικές τάξεις, εξόχως όσους ενσαρκώνουν την πολιτική εξουσία σε όλες τις μορφές της (πολιτικούς, δικαστικούς, αστυνομικούς). Στην πραγματικότητα μισεί τον εαυτό του, του είναι αφόρητη η ύπαρξή του κι επειδή δεν μπορεί ή δεν έχει το κουράγιο να απαλλαγεί απ΄αυτήν, μισεί τους ανθρώπους και την κοινωνία τους που δεν δέχονται το ουτοπικό όραμα της αυτοδιάλυσης και του μετασχηματισμού της. Το όραμα είναι πάντα το άλλοθι, το μίσος είναι η ουσία.

Αν αντιμάχονταν απλώς την όποια πολιτική εξουσία, τα πράγματα θα ήταν πολύ απλούστερα. Αντιμάχονται την κοινωνία, τον πολίτη, αντικείμενο του μίσους τους είναι κυρίως ο άνθρωπος που επιλέγει να ζει αρμονικά μέσα στο υφιστάμενο κοινωνικό πλαίσιο, του επιφυλάσσουν τη δεινότερη απέχθεια. Είναι εχθροί της κοινωνίας και ως τέτοιοι πρέπει να αντιμετωπίζονται, όχι με μεγαλύτερη επιείκεια, αλλά με μεγαλύτερη αυστηρότητα σε σχέση με τους εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου. Κάποιος που ληστεύει για να βιοποριστεί ακόπως ή να πλουτίσει δεν έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει τα κέρδη του για να προκαλέσει άλλη, μεγαλύτερη ζημιά στην κοινωνία ή να αφαιρέσει ζωές κινούμενος από μίσος. Η αντίληψη της αντιμετώπισης του πολιτικού εγκλήματος ως απλώς ποινικό είναι απόλυτα εσφαλμένη, το πολιτικό έγκλημα έχει κίνητρο το γενικευμένο μίσος και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο.

Η δημοκρατία παρέχει όλες τις πολιτικές ελευθερίες και μόνο έτσι μπορεί να νοηθεί, αλλά δεν είναι λέσχη θεωρητικών προβληματισμών, είναι πολιτικό σύστημα και έχει υποχρέωση να αυτοπροστατεύεται και να προστατεύει αποτελεσματικά την κοινωνία από τους εχθρούς της. Μάθαμε να τους αντιμετωπίζουμε με σταθερή συγκατάβαση, με κατανόηση. Κι όμως, δεν θα έπρεπε να υπάρχει ανοχή στο πολιτικό μίσος και τη βία που παράγει.

Καμμία επιείκεια, καμμία κατανόηση, καμμία ωραιοποίηση. Κανένα έδαφος στον εχθρό.-