Σκηνές από έργο που έχουμε ξαναδεί

Γράφει ο Γιάννης Κίτσος, Οικονομολόγος – Σύμβουλος χρηματοοικονομικού και στρατηγικού σχεδιασμού

Είναι ιδέα μου ή μήπως όσο πλησιάζει το τέλος της θερινής ραστώνης αρχίζουμε πάλι να βιώνουμε όλο και πιο έντονα τον ΣΥΡΙΖΑ ως την αντιπολίτευση που ξέραμε; Αρχικά, να (ξανα)θέλουν να μας επιβάλλουν ότι στην Ελλάδα πολλοί ενστερνίζονται ουσιαστικά την ιδέα πως μόνο η αριστερά έχει το δικαίωμα να αποφασίσει τι είναι σωστό και τι λάθος για τη χώρα. Από τη μεταπολίτευση και μετά, αυτή η πεποίθηση ήταν ανέκαθεν μέρος της πολιτικής κουλτούρας της χώρας – εξού και διάφοροι την αποκαλούν σοβιετία μέχρι και σήμερα – και, δυστυχώς, συνεχίζει να κυβερνά την πολιτική σκέψη. Η προσκόλληση σε αυτές τις συμβατικές ιδέες και αριστερά δόγματα ήταν που μας είχε φέρει την κρίση εξαρχής.

Συνεπώς, ο Τσίπρας είναι και αυτός κομμάτι μιας «ιστορικής αλυσίδας» η οποία περιλαμβάνει τους συναδέλφους του, αλλά δηλαδή άεργα κομματικά στελέχη, την αριστερή ελίτ γενικά – και μου μην ξανακούσω ότι οι αριστεροί δεν είναι ελιτιστές – και το αριστερό κατεστημένο. Και για κάθε ελίτ, όμως, που επωφελείται από την απόσπαση πόρων, υπάρχει μια μη ελίτ που θέλει να την αντικαταστήσει. Και το «ντέρμπι» μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και του Κινήματος Αλλαγής στον χώρο του πρώην ΠΑΣΟΚ – αν αυτό μπορεί να αποκαλέσει κανείς πλέον κεντροαριστερά -, αλλά και το τελικό ξεκαθάρισμα των φατριών εντός του ΣΥΡΙΖΑ, κορυφώνεται. 

Και εάν δεν φαγωθούν, πως θα καταφέρουν τελικά να συνυπάρξουν μεταξύ τους όλοι αυτοί; Θα συνεχίσουν με παρόρμηση να επαναλαμβάνουν το παρελθόν, φυσικά! Για να παραφράσω τον Φρόιντ, ολόκληρα αντιμαχόμενα κόμματα μπορούν να δεθούν με αδελφική αγάπη, αρκεί να έχουν κάποιον να μισούν. Θα πήξουμε πάλι, λοιπόν, στον συγκαλυμμένο επαναπροσδιορισμό του όρου «φασισμός». Τώρα θα αφήσουν τους χρυσαυγίτες και την παραφιλολογία περί ακροδεξιών της ΝΔ και θα ξαναπιάσουν τους καπιταλιστές, τους επιχειρηματίες, την αστυνομία και τους Δυτικούς πολιτικούς, αφήνοντας έτσι την πόρτα ανοιχτή στους αληθινούς φασίστες, όπως και πριν από τις εκλογές του 2015 αλλά και όσο ήταν κυβέρνηση, να αλλάξουν για μια ακόμα φορά την πίστη τους και να ενταχθούν και πάλι στον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι πολύ πιο εύκολο να σκοτώνει κανείς τους εχθρούς του όταν πιστεύει πως είναι τέρατα. Αυτή είναι η κατ’ επανάληψη τα χρόνια της κρίσης προσπάθεια διεύρυνση τους. 

Και έτσι, τα ανθρώπινα πλάσματα μπορούν να είναι ευγενικά κάποιες φορές, αλλά σε άλλες στιγμές μπορούν να είναι απλώς κτήνη. Άλλωστε, σύμφωνα με τον Φρόιντ, οι παρορμήσεις του ανθρώπου προς την καταστροφή και την αυτοκαταστροφή είναι εξίσου αρχέγονες όσο και οι παρορμήσεις του να ζήσει και να δημιουργήσει. Η ιστορία αποδεικνύει ότι οι Έλληνες αριστεροί τείνουν εμμονικά προς το πρώτο – αυτοκαταστροφή και καταστροφή. 

Μια και αναφέρθηκα, και μάλιστα δυο φορές, στον Φρόιντ, μαζί με τον Φρόιντ, θα ξαναπιάσουν να παπαγαλίζουν τον Ζαν-Πολ Σαρτρ, τη σύντροφο του Σιμόν ντε Μποβουάρ και όλους τους υπαρξιστές μαζί, για να καταλήξουν να ξαναμιλήσουν για τα δικαιώματα των «άλλων» – το να διακηρύξει ένας ΛΟΑΤΚΙ, γύφτος ή Ρομά κ.α. «πως είμαι αυτό που είμαι», περιέχει αυτομάτως μια αποδοχή ότι είναι ο «άλλος» -, όπως θα συνεχίσουν να τους παρουσιάζουν. Ουσιαστικά, θα συνεχίσουν να ωθούν κάθε μειονότητα να αποδέχεται την περιθωριοποίηση της για να μπορούν να κατηγορούν την πλειονότητα μετά για ρατσισμό.

Θα ξαναβγούν ξαφνικά οι εργατοπατέρες και τα συνδικάτα στους δρόμους και θα επιχειρηθεί η επαναφορά του, χαμένου ως μνημονιακή κυβέρνηση, ιδεαλισμού με διαδηλώσεις, απεργίες των εργαζομένων και αυξημένη βία, αδιαφορώντας φυσικά για τις νέες ιδέες και νέους θεσμούς και απλά θέλοντας να ξαναπροκαλέσουν αναταραχή.

Το ίδιο θα συμβεί και με τα οράματα ουτοπίας! Θα πήξουμε πάλι στις γενικές αρχές πάνω στις οποίες θα μπορούσε να οικοδομηθεί ένα νέο είδος κοινωνίας. Παράλληλα, θα αρχίσουν να προπαγανδίζουν και να τρολάρουν όσους μιλάνε για μικρότερη κρατική ανάμειξη στην κοινωνία, τουτέστιν περισσότερο φιλελευθερισμό, και για μεταρρύθμιση με πρωτοβουλία, όχι μόνο του κράτους, αλλά και των ιδιωτών.

Ήδη τίθενται και θα συνεχίζουν με μεγαλύτερη ένταση να τίθενται σχετικά διλλήματα. Αυτά τα διλήμματα όμως δείχνουν τον δρόμο για ένα άλλο από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της κρίσης: τη σύγκρουση ανάμεσα στην παρόρμηση να συσπειρωθούμε ως ένα και στην παρόρμηση να θρυμματιστούμε σε διαφορετικές και ακόμη μικρότερες ομάδες. Μέση οδός δεν υπάρχει;!

Ουφ, βαρέθηκα!!! Εσείς δεν βαρεθήκατε να βλέπετε το ίδιο έργο ξανά και ξανά; Μήπως είναι ευκαιρία η Ελλάδα να αλλάξει ταινία στην μπομπίνα ή έστω να αρχίσει να βλέπει το έργο διαφορετικά; Δεν ξέρω… Θα ήθελα ειλικρινά να πιστεύω ότι η εποχή των πολιτικών τύπου Τσίπρα έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί! Δυστυχώς, όμως, το 31% που έλαβαν δεν μου δίνει πολλά περιθώρια να μπορώ να το πω αυτό αλλά και ούτε να επαναπαύομαι. 

Όπως και να έχει, είναι σημαντικό η Ελλάδα να μην παρασυρθεί πάλι από λαϊκιστές και χάσει και το τρένο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης αλλά και τα όποια οφέλη της για τον εργαζόμενο πολίτη, δηλαδή μια σύνθεση αυτοματοποίησης, υψηλότερων μισθών, μειωμένου χρόνου απασχόλησης και υψηλότερης κατανάλωσης. Άλλες σκηνές από το έργο που λέγεται «4η Βιομηχανική Επανάσταση» είναι και αυτή που θέλει ολόκληρη την κοινωνία ένα «εργαστήριο».

Επίσης, αυτή που όλοι συμμετέχουμε στη δημιουργία και αναγέννηση των εμπορικών σημάτων, των κανόνων και των θεσμών που μας περιβάλλουν. Ταυτόχρονα, τα δίκτυα επικοινωνίας, ζωτικής πλέον σημασίας για την καθημερινή εργασία, βοούν από κοινή γνώση. Με το διαδίκτυο – όπως το εργαστήρι πριν από 200 χρόνια – η γνώση δεν μπορεί να κρυφτεί. Τέλος, πέραν της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, είναι εξίσου σημαντικό η Ελλάδα να διατηρήσει μια αντιπολίτευση που θα ασκεί, όπως η προηγούμενη και σημερινή κυβέρνηση, ώριμο, ουσιαστικό και εποικοδομητικό κυβερνητικό έλεγχο, και όχι απλά και μόνο να εξαπολύει μύδρους κατά της κυβέρνησης. Εσύ ποιο έργο θα προτιμήσεις να δεις αυτή τη φορά;