Αυτά που ξέραμε, να τα ξεχάσουμε
Γράφει η Ελένη-Ρεβέκκα Στάιου
Όπως κάθε καλοκαίρι, το μόνιμο θέμα μας (και ο πιο μεγάλος μου φόβος) είναι οι πυρκαγιές. Δεν θα μπω καθόλου σε διαδικασία για το πώς και το γιατί, δεν είναι μια κουβέντα που έχω την ψυχραιμία να την κάνω.
Μένοντας 2 μήνες το καλοκαίρι σε ένα μέρος που επηρεάζεται πολύ έντονα από τις πυρκαγιές έχω προσπαθήσει να μάθω και κυρίως να καταλάβω λίγα πράγματα για το τι συμβαίνει στο περιβάλλον γύρω μας, στο δάσος που βρίσκεται γύρω γύρω από το χωριό και για το τι κάνουμε σωστά (αν κάνουμε κάτι) και τι κάνουμε λάθος.
Έχω ξαναγράψει για την εμπειρία μου το 2021 που κυριολεκτικά έβλεπα τη φωτιά στον λόφο απέναντι και τουλάχιστον 10 εναέρια να περνούν το ένα μετά το άλλο από πάνω της και να ρίχνουν και να μη σβήνει. Ακούω διάφορες προτάσεις περί καθαρισμού δασών, δασικών δρόμων, αντιπυρικών ζωνών κοκ. και μου φαίνονται ανούσιες. Δεν ξέρω να προτείνω κάτι διαφορετικό, αλλά στο φτωχό μου μυαλό βλέπω ότι αυτές οι λύσεις δεν είναι εφικτές. Και αυτό είναι κάτι που τελευταία το γενικεύω και σε άλλα θέματα του κοινωνικού μου περίγυρου.
Οι λύσεις που είχαμε μέχρι στιγμής και λειτουργούσαν, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, πλέον δε λειτουργούν.
Ήταν φτιαγμένες για ένα άλλο περιβάλλον, για ένα άλλο κλίμα, για μια άλλη κοινωνία και όχι για το πώς είμαστε τώρα. Οι λύσεις αυτές είναι μπετοναρισμένες, σεταρισμένες να λειτουργούν σχεδόν μόνες τους αλλά για να φτάσουν στο σημείο αυτό έγιναν μαύρα κουτιά και στρίβουν με δυσκολία, δεν έχουν καμία ευελιξία αν ένα νέο δεδομένο προκύψει και αλλάξει την εξέλιξη των γεγονότων.
Δείτε τα πρακτικά, το πώς αντιμετωπίζουμε τις φωτιές, τον καιρό, την κίνηση, την εγκληματικότητα, τα πάντα όλα. Λέμε αυτό κάναμε, είχε επιτυχία, θα συνεχίσουμε να το κάνουμε έτσι. Αν μετακινηθεί όμως κάτι έστω και ένα εκατοστό, τότε η λύση αυτή είναι άκυρη, βραχυκυκλώνει το σύστημα.
Δείτε και τα πιο…θεωρητικά: πώς έχουμε συνηθίσει να μιλάμε, να εκφραζόμαστε με τις λέξεις αλλά και με το σώμα μας, με τις κινήσεις μας, με τις εκφράσεις μας. Δείτε πώς έχουμε συνηθίσει μέχρι τώρα να αλληλεπιδρούμε με τους άλλους ανθρώπους και το κοινωνικό μας περιβάλλον.
Αυτά που είχαμε συνηθίσει να κάνουμε, αυτά που ξέρουμε, ξαφνικά δεν είναι σωστά. Δεν είναι αρκετά. Μπορεί οριακά να είναι και προσβλητικά. Να είναι κακά.
Είναι όντως έτσι; Ναι, σε κάποιες περιπτώσεις τα πράγματα έχουν αλλάξει τόσο πολύ, έχουν κάνει τόσο μεγάλη στροφή που οι λύσεις που είχαμε, οι συμπεριφορές, χρειάζονται να αλλάξουν. Οι φωτιές είναι καλό παράδειγμα, το πώς αντιδρούμε δηλαδή σε φυσικές καταστροφές ή τι κάνουμε (ή δεν κάνουμε) για να τις αποφύγουμε. Δείτε τον τρόπο που μιλάμε, που είναι πλέον απαραίτητο ο λόγος μας να συμπεριλαμβάνει όσο το δυνατόν περισσότερα χαρακτηριστικά, χωρίς να είναι προσβλητικός.
Είναι όλα έτσι; Είναι όλα σωστά; Ή ως συνήθως κάποια τα ξεχειλώνουμε για να χωρέσουν και τα δικά μας συμφέροντα, τη δική μας λόξα, τα δικά μας απωθημένα; Ναι, και αυτό μπορεί να ισχύει, ειδικά στα πιο «θεωρητικά» θέματα. Και εδώ έρχεται και κάτι άλλο που πρέπει να αλλάξουμε.
Παλιότερα μπορεί να είχαμε τυφλή εμπιστοσύνη σε κάποιους ανθρώπους, θεσμούς κοκ. Τώρα θα πρέπει να το ξανασκεφτούμε. Όχι την εμπιστοσύνη, αλλά την τυφλή εμπιστοσύνη. Πρέπει να αναπτύξουμε κι άλλο την κριτική μας ικανότητα, δεν υπάρχουν αυθεντίες. Έχουμε εργαλεία στα χέρια μας να ψάξουμε, όχι για να γίνουμε εμείς αυθεντίες, αλλά για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τι ζούμε και τι αντιμετωπίζουμε.
Ίσως τελικά αυτό είναι το πρώτο που πρέπει να ξεχάσουμε: Τη δικαιολογία ότι δεν μπορούσαμε να ξέρουμε. Μπορούσαμε, απλά επιλέξαμε να παραμείνουμε κολλημένοι, με όποιο αποτέλεσμα και τίμημα.
