Ο αγωγός East Med και η επιλεκτική μνήμη του ΣΥΡΙΖΑ
Γράφει ο Λάμπρος Τζούμης, Αντιστράτηγος ε.α.
Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ υπέγραψαν στις 2 Ιαν. τη διακρατική συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού East Med, που παρέχει σημαντικά οφέλη για τις συμβαλλόμενες χώρες και συντελεί στη γεωστρατηγική σταθερότητα της περιοχής. Να επισημάνουμε όμως, ότι από μόνος του ο αγωγός δεν αποτελεί πανάκεια στην αντιμετώπιση θεμάτων ασφαλείας, ούτε την ασπίδα προάσπισης της εθνικής μας κυριαρχίας.
Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης καλωσόρισε την υπογραφή της Συμφωνίας και με ανακοίνωσή του ανέφερε ότι: «συνεισφέρει καθοριστικά στην αναβάθμιση της θέσης της Ελλάδας, ως ενεργειακού κόμβου στην περιοχή και στην ενίσχυση του γεωπολιτικού της ρόλου». Τόνισε επίσης «πως η στρατηγική σημασία του έργου αναδείχθηκε την περίοδο 2015-2019».
Έχει ενδιαφέρον να υπενθυμίσουμε τη θέση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναφορικά με το υπόψη έργο στο παρελθόν.
Τον Οκτώβριο του 2013 ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς επισκέφθηκε το Ισραήλ συνοδευόμενος από έξι υπουργούς και δεκάδες επιχειρηματίες. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης σκοπός της οποίας ήταν η ανάπτυξη στρατηγικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών, υπογράφηκαν σειρά συμφωνιών, οι οποίες, μεταξύ άλλων αφορούσαν και στον ενεργειακό τομέα. Η Ισραηλινή πλευρά την περίοδο εκείνη εξέταζε τη μεταφορά των ενεργειακών αποθεμάτων του κοιτάσματος Λεβιάθαν μέσω αγωγού από το έδαφος της Τουρκίας ή με εναλλακτική λύση τη μεταφορά με πλοία (υπό μορφή LNG, δηλαδή φυσικό αέριο σε υγρή μορφή).
Η ελληνική πλευρά επέμεινε στην κατασκευή αγωγού μεταφοράς των κοιτασμάτων φυσικού αερίου από το Ισραήλ και την Κύπρο στην Κρήτη και από εκεί στην Ευρώπη. Επιδίωξη ήταν να ενδυναμωθεί το ενεργειακό «τρίγωνο» Ισραήλ- Κύπρου-Ελλάδας, ώστε να ενταχθεί η χώρα μας στους θαλάσσιους διαδρόμους απ’ όπου θα περνούσαν οι ποσότητες φυσικού αερίου και να μην μείνει εκτός. Η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ τότε, ανέφερε: «Η επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Ισραήλ προετοιμάζει νέους τυχοδιωκτισμούς, είναι η πρώτη φορά που πρωθυπουργός της χώρας μας θα βρίσκεται στο Ισραήλ και δεν θα έχει συνάντηση με την Παλαιστινιακή Αρχή στη Ραμάλα»
Ο αγωγός τελικά υπογράφηκε μετά από έξι χρόνια παρά την επιλεκτική μνήμη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης που προσπαθεί να οικειοποιηθεί για μικροπολιτικά οφέλη το στρατηγικής σημασίας έργο.
Είναι συνδυασμός υποθαλάσσιου/χερσαίου αγωγού μήκους 1800 περίπου χιλιομέτρων που θα μεταφέρει το αέριο της Ν.Α. Μεσογείου (Κυπριακά και ισραηλινά ενεργειακά κοιτάσματα) στην Ευρώπη, ακολουθώντας τη διαδρομή Κύπρος-Κρήτη-Πελοπόννησος-Δυτική Ελλάδα-Ιταλία.
Τα κοιτάσματα αυτά εκτιμάται ότι μπορούν να καλύψουν σε ένα σημαντικό βαθμό τις ευρωπαϊκές ενεργειακές ανάγκες και σε συνδυασμό με το ότι οι πηγές εφοδιασμού της Ευρώπης εκτός της Ρωσίας είναι περιορισμένες προσφέρουν σημαντικό πλεονέκτημα στην Ελλάδα.
Παράλληλα ένα σπουδαίο έργο που βρίσκεται επίσης σε εξέλιξη είναι ο αγωγός φυσικού αερίου Trans Adriatic Pipeline (ΤΑΡ), που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο από την Κασπία. Ο TAP μπορεί να συνδεθεί με τον ελληνό-βουλγαρικό αγωγό IGB για να σχηματίσει τον κάθετο διάδρομο φυσικού αερίου μέχρι και τη Ρουμανία, γεγονός που θα αναδείξει το σημαντικό ρόλο της Ελλάδας στα ενεργειακά δρώμενα της νοτιοανατολικής Ευρώπης και θα συνεισφέρει στη διαφοροποίηση των πηγών φυσικού αερίου. Το πλέγμα αυτών των αγωγών παράλληλα με τις εγκαταστάσεις υποδοχής και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα, οι οποίες επεκτείνονται και αναβαθμίζονται και η δημιουργία πλωτού σταθμού υποδοχής αερίου στην Αλεξανδρούπολη δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες μετατροπής της χώρα σε ενεργειακή πύλη ικανή να διασφαλίσει σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου, για την τροφοδοσία της ελληνικής και της περιφερειακής αγοράς.
Η Ελλάδα διαθέτει ακόμα ένα πολύτιμο όπλο στον τομέα της ενεργειακής διπλωματίας, που είναι η ελληνική ναυτιλία. Αυτή που εγγυάται τη μεταφορά της ροής υγροποιημένου φυσικού αερίου και διαμετακόμισης του από τα λιμάνια προς τις αγορές. Η διασπορά των λιμανιών της πατρίδας μας παράλληλα με τη ναυτιλία κάνει δελεαστική την επέκταση αγωγών και δικτύων προς και από την Ελλάδα και προσφέρει μεγάλη ευελιξία σε ενδιαφερόμενους επενδυτές.
Η σημαντικότερη όμως εξέλιξη που θα αλλάξει ριζικά τα μέχρι τώρα δεδομένα είναι ότι χώρα μας εκτός από σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο ενεργείας μπορεί να καταστεί σε μερικά χρόνια και παραγωγός, αν οι ενδείξεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή επιβεβαιωθούν,
Το γεγονός ότι κολοσσοί πετρελαϊκές εταιρίες όπως η αμερικανική Exxon και η γαλλική Total έχουν δείξει ενδιαφέρον για τη διεξαγωγή ερευνών σε περιοχές του Ιουνίου, νότια της Πελοποννήσου και της Κρήτης αποτελεί ελπιδοφόρο μήνυμα για την εύρεση ενεργειακών κοιτασμάτων. Η περιοχή που εκτείνεται νοτιοανατολικά της Κρήτης μέχρι νοτιοδυτικά του Καστελόριζου και εφάπτεται βορειοδυτικά της ΑΟΖ της Κύπρου, η επονομαζόμενη ως «Λεκάνη του Ηροδότου», παρουσιάζει τις υψηλότερες πιθανότητες εντοπισμού υδρογονανθράκων, κυρίως φυσικού αερίου σε πολύ μεγάλα αποθέματα.
Η πιθανή ύπαρξη ενεργειακών αποθεμάτων στην προαναφερόμενη περιοχή εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας είναι ο βασικός λόγος των καθημερινών αναθεωρητικών δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων και το πρόσφατο μνημόνιο οριoθέτησης θαλασσιών ζωνών μεταξύ Τουρκίας – Λιβύης. Στόχος και πάγια επιδίωξη της Άγκυρας, όπως διατυπώθηκε από τον Αχμέτ Νταβούτογλου στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος», είναι η διατήρηση ή ο έλεγχος της στρατηγικής σημασίας νήσου Κύπρου, παράλληλα με τη συμμετοχή της στην εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της Ν.Α. Μεσογείου.
Οι σοβαρές και συνεχώς κλιμακούμενες προκλήσεις της Άγκυρας δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας σε όσους πιστεύουν ότι η Τουρκία είναι δυνατόν να τιθασευτεί με κατευναστικές στρατηγικές.
Είναι λοιπόν απαραίτητο παράλληλα με την οικοδόμηση συμμαχιών και την υπογραφή συμφωνιών να ενισχύσουμε την ετοιμότητα, το αξιόμαχο και την αποτρεπτική ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων με στόχο την προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων.
