Ποιος θα ανέβει στο κύμα της Πολιτικής Οικολογίας στην Ελλάδα;

Γράφει ο Γιάννης Πήλιουρας, Διεθνολόγος

Η πολιτική οικολογία επανήλθε στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων με αφορμή τα παγκόσμια τεκταινόμενα και τις κινητοποιήσεις για την κλιματική αλλαγή. Όλο και περισσότερα οικολογικά κόμματα στην Ευρώπη κερδίζουν έδρες και πολιτική επιρροή δημιουργώντας τις συνθήκες για μια νέα πολιτική οικολογία ανάλογη με εκείνη του ’68. Στην Ελλάδα παρά τις πολιτικές προσπάθειες του παρελθόντος δεν έχει υπάρξει μια σταθερή πολιτική οικολογική τάση αυτόνομη από την ιδεολογική πόλωση των τελευταίων χρόνων. Αυτό φαίνεται πως αλλάζει. Μαθητές και νέοι άνθρωποι βρέθηκαν στο δρόμο με αιτήματα για την κλιματική αλλαγή και την προστασία του περιβάλλοντος βάζοντας στην ατζέντα των ελληνικών πολιτικών κομμάτων τα ζητήματα της οικολογικής ευαισθησίας. Και το ερώτημα που γεννάται είναι συγκεκριμένο: Ποιος θα εκπροσωπήσει το νέο κύμα οικολογικής ευαισθησίας στην πολιτική σκηνή της χώρας;

Το οικολογικό μπουμ στην Ευρώπη

Όλες οι μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης έζησαν τις κινητοποιήσεις για την κλιματική αλλαγή, με πρωταγωνίστρια την Σουηδέζα Γκρέτα Τούνμπεργκ.

Τα αποτελέσματα των εκλογών σε διάφορες χώρες της Ευρώπης είναι ενδεικτικά:

Στη Γερμανία, οι Πράσινοι αναδείχθηκαν πρώτοι σε πολλές μεγάλες πόλεις της Γερμανίας με τους υπεραισιόδοξους να προβλέπουν πλέον ανοικτά ότι ο επόμενος καγκελάριος θα είναι Πράσινος.
Στο Βέλγιο, το Εκολό, αύξησε τη δύναμη του με τους αναλυτές να μιλούν για «πράσινο κύμα».
Στην Αυστρία, οι Αυστριακοί Πράσινοι αναδείχθηκαν πρώτο κόμμα μεταξύ των νέων ψηφοφόρων (18 έως 29 ετών) εκτοξευόμενοι στο 27%, από το 7% που κατείχαν στη συγκεκριμένη ηλικιακή κατηγορία κατά τις προηγούμενες εκλογές.
Στη Γαλλία ο Εμανουέλ Μακρόν συγκάλεσε το Συμβούλιο Οικολογικής Άμυνας, ενώ και η Λεπέν έκανε έκκληση για έναν νέο, «οικολογικό πολιτισμό»

Η σημασία των εκλογικών αποτελεσμάτων μπορεί να είναι παροδική αλλά η τάση είναι υπαρκτή. Νέοι άνθρωποι επιλέγουν να κινηθούν με άλλα πολιτικά κριτήρια από τα συνήθη, αναγκάζοντας τα παλαιά κόμματα να αλλάξουν ατζέντα.

Το χρονικό της πολιτικής οικολογίας στην Ελλάδα

Η μεταπολίτευση στην Ελλάδα σηματοδότησε και την ανάπτυξη του οικολογικού πολιτικού κινήματος με πρώτη επιτυχία στις εκλογές του Νοεμβρίου 1989 όταν οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί συγκέντρωσαν 0,58% των ψήφων και κατάφεραν να εκλέξουν μια βουλευτή, την Μαρίνα Δίζη, στην Α΄ Αθήνας ενώ και στις εκλογές του 1990 συγκέντρωσαν 0,77% και εξέλεξαν μια βουλευτή, την Τασία Ανδρεαδάκη, στη Β περιφέρεια Πειραιά.

Μέχρι και το 2009, το οικολογικό κίνημα ουσιαστικά διαλύθηκε αφού τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο Συνασπισμός απορρόφησαν το υπολείμματα στελεχών των πρώην πολιτικών σχηματισμών.

Το 2009, μετά από κάποιες αποτυχημένες προσπάθειες σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, οι Οικολόγοι Πράσινοι πέτυχαν την είσοδο τους στην Ευρωβουλή. Οι επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις βρίσκουν τους Οικολόγους για λίγες ψήφους έξω από τη Βουλή ενώ η πολιτική πόλωση που επιφέρει η οικονομική κρίση αποτελειώνει το κομματικό τους εγχείρημα.

Το 2015, μεγάλη μερίδα των στελεχών του οικολογικού κινήματος βρίσκουν πολιτική στέγη στο κόμμα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. με απώτερο στόχο την διεκδίκηση της εξουσίας και την είσοδο στην Κυβέρνηση.

Η οικολογική ατζέντα Τσίπρα και Μητσοτάκη

Ο πρωθυπουργός, ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος σε περιβαλλοντικά ζητήματα, ανέλαβε θεσμικές πρωτοβουλίες στην προσπάθεια του να καταστεί πρωταγωνιστής των εξελίξεων στα οικολογικά ζητήματα.

Συγκεκριμένα στον Ο.Η.Ε. ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στους κινδύνους από την κλιματική αλλαγή για το περιβάλλον ενώ επισήμανε ότι οι συνέπειες είναι ήδη εδώ. Μάλιστα, δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα υιοθετήσει μέχρι το τέλος του χρόνου μια νέα Εθνική Πολιτική για την Ενέργεια και το Κλίμα που θα περιλαμβάνει την πλήρη κατάργηση των πλαστικών μίας χρήσης σε ολόκληρη την χώρα από το 2021 ενώ δεσμεύθηκε για το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2028 και την αύξηση της ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές στο 35% έως το 2030.

Στον αντίποδα, ο Αλέξης Τσίπρας μετά την απορρόφηση του μεγαλύτερου μέρους της κομματικής δομής των Οικολόγων Πρασίνων, προωθεί την «πράσινη ατζέντα» του κόμματος του σε μια προσπάθεια να ανέβει στο κύμα της πράσινης αντίδρασης.

Στην πολιτική διακήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, τα περιβαλλοντικά θέματα πρωταγωνιστούν, στην προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να καπηλευτεί την ευαισθησία της νέας γενιάς που εμφανίστηκε τις Παρασκευές στο Σύνταγμα στα χνάρια της Γκρέτα. Μάλιστα η Νεολαία Σύριζα είχε απευθύνει επίσημο κάλεσμα στη νεαρή ακτιβίστρια προκειμένου να βρεθεί στο Φεστιβάλ Νεολαίας και να μιλήσει για τις δράσεις της.

Το κύμα της πολιτικής οικολογίας είναι υπαρκτό. Μένει να δούμε ποιος θα το ανέβει στην Ελλάδα.

Πηγή:

Η Λεπέν του πράσινου και του κίτρινου, Καθημερινή, 17.09.2019
Τάσος Σαραντής, Τα 40 χρόνια ενός πράσινου «χλομού» κινήματος, ΕφΣυν, 09.07.2019
Αποτελέσματα ευρωεκλογών 2019 – Γερμανία: Συντριπτική ήττα για το συνασπισμό της Μέρκελ, cnn.gr, 27.05.2019
Emma Graham-Harrison, A quiet revolution sweeps Europe as Greens become a political force, Guardian, 02.06.2019
Γιώργος Τσιάρας, Ο Μάης του ’68: συμβιβασμένοι κι ασυμβίβαστοι, ΕφΣυν, 05.05.2018
Νικητής, αλλά… με πονοκέφαλο ο Κουρτς, Καθημερινή, 01.10.2019
Ιωάννα Φωτιάδη, Οι μαθήτριες που «συμμάχησαν» με την Γκρέτα, Καθημερινή, 30.09.2019

Πέτερ Χίλε, Γιατί οι Γερμανοί Πράσινοι είναι τόσο δημοφιλείς, DW, 08.06.2019
Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ – Η πολιτική διακήρυξη, left.gr, 29.09.2019

Ο Μακρόν συγκάλεσε το πρώτο Συμβούλιο Οικολογικής Άμυνας, iefimerida.gr, 23.05.2019