Ο γνωστός, Άγνωστος Στρατιώτης!

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, σύμβουλος επιχειρήσεων – συγγραφέας

Αν θέλουμε να προσεγγίσουμε με ψυχραιμία το ζήτημα που προέκυψε με την τροπολογία για τη φύλαξη του μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στη συνολική εικόνα κι όχι στην περιπτωσιολογία. Και η συνολική εικόνα αφορά την προστασία των ιστορικών μνημείων και φυσικά το πώς αντιλαμβανόμαστε, ως κοινωνία, το ρόλο τους.

Τα ανάλογα συμβάντα σε χώρους μνημείων δεν είναι λίγα. Από τα συνδικαλιστικά πανό και τα γκράφιτι έως τη βεβήλωση και την καταστροφή, κατά καιρούς έχουν υπάρξει μια σειρά από περιστατικά που αποδεικνύουν τη στρεβλή εντύπωση που υπάρχει σχετικά με το τι σημαίνει ένα μνημείο και πού μπαίνει το όριο χρήσης και παρεμβάσεων.

Δυστυχώς ο καθένας που θεωρεί ότι πρέπει να προβάλλει το δικό του αίτημα ή τη διαμαρτυρία, δίνοντας του τη μεγαλύτερη δυνατή προβολή, καταλήγει να χρησιμοποιεί τα μνημεία με μια παραπλανημένη λογική, που ισχύει και για άλλους δημόσιους χώρους όπως οι πλατείες και πανεπιστήμια, σύμφωνα με την οποία ότι ανήκει σε όλους, ανήκει κι ατομικά στον καθένα για το χρησιμοποιήσει όπως επιθυμεί. Λες και είναι δύσκολο να κατανοήσουμε ότι η κοινή χρήση συνοδεύεται κι από κοινώς συμφωνημένο σκοπό χρήσης που δεν τον ερμηνεύουμε κατά το δοκούν.

Κι έρχεται το κρίσιμο ερώτημα της ασφάλειας ενός μνημείου. Χρειάζεται προστασία, από ποιον και με ποια μέσα; Σε μια ιδεατή κατάσταση όπου όλοι θα ομινοούσαμε σε όσα προανέφερα προφανώς και δεν θα ήταν αναγκαίο κανένα μέσο προστασίας. Σε μια όμως κοινωνία που δεν αποτελείται από αγγέλους η φύλαξη είναι απαραίτητη.

Και ποιος να αναλάβει την ευθύνη της φύλαξης και με ποιο σχέδιο; Στη συγκεκριμένη περίπτωση, του Αγνώστου Στρατιώτη, με τη συνσρμοδιότητα πολλών φορέων, δυο είναι οι λύσεις. Ή η δημιουργία ενός κοινού φορέα ή η εμπλοκή αποκλειστικά της αστυνομίας που έτσι κι αλλιώς συνεχίζει να έχει την ευθύνη διατήρησης της τάξης στον ευρύτερο χώρο.

Η εμπλοκή του ΥΕΘΑ διαθέτει μεν τα δικά της πλεονεκτήματα, αλλά σε μια κοινωνία που αναζητά λόγους εναντίωσης σε οτιδήποτε, δεν είμαι σίγουρος πόσο θετικά θα λειτουργήσει το ότι κάποιοι θα αξιοποιήσουν αυτή την παρέμβαση για να μιλήσουν για στρατικοποίηση της καθημερινότητας.

Ως συνήθως, η αποτελεσματικότητα θα κριθεί στην πράξη κι αν ελπίζουμε σε κάτι είναι, πέρα και πάνω από τακτικές ή μη διαφωνίες, να διασφαλιστεί η ιερότητα του μνημείου, και κάθε μνημείου γενικότερα. Γιατί οι διαρκείς υπαναχωρήσεις και παραχωρήσεις ανομίας στο όνομα μιας δήθεν ευαισθητοποίησης μόνο τα σωστά μηνύματα δεν εκπέμπει.