Κάν’ το όπως ο Ντόναλντ

Γράφει ο Σπαρτιάτης

Η αλήθεια είναι ότι προσωπικά ποτέ δεν υπήρξα ιδιαίτερα θερμός οπαδός του Ντόναλντ Τραμπ. Σίγουρα πολλές από τις ιδέες που διακήρυσσε ακούγονταν ευχάριστες και ελπιδοφόρες. Είχε προηγηθεί και μια κακή διακυβέρνηση των Δημοκρατικών, στη διάρκεια της οποίας οι παγκόσμιες εξελίξεις (πχ ανάδειξη του ISIS και επαναφορά φαινομένων τρομοκρατίας) μόνο θετικές δεν ήταν για τον πολιτισμένο κόσμο. Σίγουρα επίσης ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ είχε ένα ελκυστικό προφίλ υποψηφίου (μεγιστάνας από την αγορά, χωρίς πολιτικό παρελθόν κοκ). Με ξένιζε όμως η μεγαλοστομία του, καθώς από τα καθ’ ημάς έχω συνηθίσει να αντιμετωπίζω με σκεπτικισμό υποσχέσεις και μεγάλα λόγια. Και φυσικά το ταμπεραμέντο και ο χαρακτήρας του ήταν εντυπωσιακά μεν, επικίνδυνα όμως για κάποιον που θα γινόταν ο ισχυρότερος άνθρωπος στον πλανήτη.

Δε μπορώ να πω με σιγουριά αν θα τον ψήφιζα εφόσον ήμουν Αμερικανός πολίτης, ακριβώς επειδή δεν είμαι κι ως εκ τούτου δε μπορώ να κρίνω το ίδιο. Πιθανολογώ ότι θα ήμουν ανάμεσα στην αποχή και στην ψήφο στον Τραμπ με βασικό κίνητρο να μη συνεχιστεί η (αποδεδειγμένα κακή) διακυβέρνηση των Δημοκρατικών.

Η προεδρία του μέχρι στιγμής έχει τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά που φοβούνταν οι αντίπαλοί του. Κάποιες από τις κινήσεις του, όπως η απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, το πάγωμα της εισδοχής μεταναστών και πολιτών από μουσουλμανικές χώρες, η κατάργηση του Obamacare, η δημιουργία του τείχους με το Μεξικό κα, φέρουν έντονο το στίγμα της διάθεσής του για δημιουργία αντιπάλων και ριζικές αλλαγές, όχι απαραίτητα ευρύτερης αποδοχής. Πολλές από αυτές έχουν μπλοκάρει από άλλους θεσμούς, και κυρίως από τη Δικαιοσύνη και τη Γερουσία, πράγμα που επιβεβαιώνει ότι είναι συγκρουσιακός, δυσκολεύεται να συνεργαστεί ή να συμβιβαστεί.

Ο τομέας της εξωτερικής πολιτικής, που στην περίπτωση των ΗΠΑ συνδέεται άμεσα με τη στρατιωτική ισχύ, δεν έχει αποτελέσει εξαίρεση στον τρόπο που τον χειρίζεται ο νυν πρόεδρος. Αντιδρά σε όλα από άμεσα έως βιαστικά, είναι αντίθετος σε υποχωρήσεις και συμβιβασμούς, απευθύνει δημόσιες και ανοικτές απειλές και επιθέσεις στους ανταγωνιστές της χώρας του.

Μετά όμως από τις εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων ακόμα και ο μεγαλύτερος εχθρός του Ντόναλντ Τραμπ δε μπορεί να το αρνηθεί: Τουλάχιστον στην εξωτερική πολιτική, ο τρόπος του αποδίδει. Οι ΗΠΑ επιτελούν επιτέλους τον ιστορικό τους ρόλο.

Η εξέλιξη της προηγούμενης εβδομάδας, με τη δημόσια δέσμευση της βόρειας Κορέας για ειρήνη και αποπυρηνικοποίηση της κορεατικής χερσονήσου αποτελεί μια αλλαγή ιστορικού χαρακτήρα, που αναμένεται να συμπληρωθεί από την κατ’ ιδίαν συνάντηση Τραμπ – Κιμ Γιονγκ Ουν. Αν ολοκληρωθεί θα κλείσει ένα ανοικτό εδώ και δεκαετίες κεφάλαιο της παγκόσμιας ιστορίας, και θα αλλάξει τελείως το χάρτη στην Άπω Ανατολή.

Πως όμως φτάσαμε εκεί; Πώς μέσα σε ελάχιστο διάστημα ο «ακραίος» και «ημίτρελος» Βορειοκορεάτης που απειλούσε ΗΠΑ, νότιο Κορέα, Ιαπωνία κλπ με την πρόοδο του πυρηνικού του προγράμματος ξαφνικά έκανε στροφή και υιοθέτησε ειρηνική διάθεση;

Σίγουρα η αλλαγή στάσης του δεν υπήρξε αποκλειστικό αποτέλεσμα της διακυβέρνησης και των χειρισμών Τραμπ. Άλλωστε η επιβολή κυρώσεων, οικονομικών και εμπορικών, είχε ξεκινήσει ήδη από την εποχή Ομπάμα, ο δε Τραμπ απλώς τις ακολούθησε και όταν η βόρειος Κορέα έδειξε να μη συμμορφώνεται φρόντισε να αυξηθούν.

Γενικότερα ο νυν πρόεδρος δεν έλαβε εμπράκτως διαφορετικά μέτρα από τον προκάτοχό του, κατά βάση συνέχισε την ίδια πολιτική. Αυτό που άλλαξε 100% είναι ο τρόπος που την ασκεί.

Από την ανάληψη της εξουσίας και μετά ο πρόεδρος Τραμπ έχει υιοθετήσει ένα σκληρότατο προφίλ απέναντι τόσο στη βόρειο Κορέα σα χώρα όσο και στο καθεστώς και στον ηγέτη της προσωπικά. Έχει απευθύνει δημόσιες επιθέσεις, έχει διακηρύξει ανοικτά την εχθρότητα και την αποφασιστικότητά του να λήξει τα μεταξύ τους ζητήματα με όποιον τρόπο χρειαστεί. Και κυρίως, δεν έχει διστάσει να απειλήσει με περισσότερα και διαφορετικά αντίποινα, που θα επιφέρουν συνέπειες δυσανάλογα μεγαλύτερες σε σχέση με τα οικονομικά-εμπορικά πλήγματα των σημερινών κυρώσεων. Έχει γενικώς φροντίσει να δείξει με κάθε τρόπο ότι τα λόγια και οι απειλές του μετράνε, πως έχει επίγνωση του μεγέθους και της ισχύος (οικονομικής, διπλωματικής, στρατιωτικής) της χώρας που διοικεί και δε θα διστάσει να την αξιοποιήσει αν κρίνει ότι χρειάζεται. Γενικώς, έχει κάνει τις ΗΠΑ να δείχνουν ξανά το σκληρό και αποφασιστικό πρόσωπο που είχαν χάσει για πολλά χρόνια.

Ναι, η επιβολή οικονομικών και εμπορικών κυρώσεων και η αδυναμία που προκάλεσε αυτή στη βόρειο Κορέα και το καθεστώς της έχει σίγουρα υπάρξει βασικός λόγος που αναγκάστηκε σε μεταστροφή. Χωρίς αυτήν όντως δε θα ακολουθούσαν οι εξελίξεις που ακολούθησαν.

Το χρονικό και στρατηγικό σημείο όμως που αναγκάστηκε η βόρειος Κορέα να προχωρήσει σε αναδίπλωση δεν είναι καθόλου τυχαίο. Δεν το έκανε όταν έφτασε στα πρόθυρα της καταστροφής. Το έκανε μόλις διαπίστωσε ότι οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να το προχωρήσουν και στο επόμενο επίπεδο. Και συγκεκριμένα στο στρατιωτικό, και ακόμα ειδικότερα στο πυρηνικό.

Όσο έβλεπε ο Κιμ Γιονγκ Ουν ότι η ηγεσία των ΗΠΑ ήταν απρόθυμη να αξιοποιήσει αυτή την πλευρά της ισχύος της ένιωθε ότι είχε το περιθώριο να προχωρήσει. Μπορούσε να πάρει το ρίσκο, να προσπαθήσει να αντέξει τις οικονομικές συνέπειες των κυρώσεων με προοπτική να ολοκληρωθεί το πυρηνικό του πρόγραμμα και να αποκτήσει ένα πολύ ισχυρότερο όπλο, αναβαθμίζοντας αυτομάτως το ρόλο του στην περιοχή και διασφαλίζοντας την προστασία τόσο της χώρας του όσο και του καθεστώτος του (που αποτελεί και το βασικό του μέλημα). Και μπορούσε να το επιδιώξει ακριβώς επειδή οι ΗΠΑ δεν ήταν διατεθειμένες να τον εμποδίσουν.

Όταν όμως φάνηκε ότι η ηγεσία των ΗΠΑ άλλαξε διάθεση, όταν έδειξε εμπράκτως σε πλείονα μέτωπα (βλέπε Συρία, ISIS κοκ) ότι η στρατιωτική της ισχύς μπορεί ακόμα να χρησιμοποιηθεί, και όταν γενικώς φάνηκε στον ορίζοντα το ισχυρό ενδεχόμενο να μην καταφέρει ο Βορειοκορεάτης ηγέτης να ολοκληρώσει το πυρηνικό του πρόγραμμα γιατί πολύ απλά οι ΗΠΑ δε θα τον αφήσουν, ακόμα και επεμβαίνοντας στρατιωτικά, ακόμα και χρησιμοποιώντας τα πυρηνικά τους όπλα, τότε δεν είχε πλέον άλλη επιλογή από την υποχώρηση. Γιατί με τον αντίπαλό του έπαιζαν στο ίδιο επίπεδο, στο οποίο μάλιστα ξεκάθαρα μειονεκτούσε. Ακόμα κι αν ολοκλήρωνε με κάποιο τρόπο το πρόγραμμά του οι ΗΠΑ θα παρέμεναν ισχυρότερες.

Δεν είχε λόγο να σταματήσει όταν επεδιώκετο αυτό εμμέσως, μέσω της οικονομικής οδού, όταν οι ΗΠΑ έπαιζαν σε άλλο επίπεδο. Όταν όμως φάνηκε ότι δε θα διστάσουν να το πάνε ένα σκαλί περαιτέρω αναγκάστηκε. Γιατί είχε πλέον απέναντί του κάποιον που δεν αστειεύεται, ούτε διστάζει.

Και καλώς εχόντων των πραγμάτων, μιας που ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί τίποτα, τόσο το πυρηνικό πρόγραμμα της Πιονγιάνγκ όσο και η γενικότερη προκλητική της στάση θα αποτελέσουν σύντομα παρελθόν.

Γιατί; Επειδή οι ΗΠΑ αξιοποίησαν επιτέλους την ισχύ τους με τον τρόπο που πρέπει να το κάνει μια Υπερδύναμη. Αποτρεπτικά. Όχι συμβιβαστικά. Ο Τραμπ δεν επιχείρησε να κατευνάσει το θηρίο, ή να τα βρει μαζί του. Ούτε φοβήθηκε τη σκληρή στάση. Αποτέλεσμα: Όλοι επεδίωκαν την επαφή των δύο πλευρών και την επίλυση των προβλημάτων τους με συμβιβαστικό τρόπο. Τελικά αυτό (φαίνεται να) επιτεύχθηκε μέσα από σκληρή γλώσσα και απειλές.

Καμιά φορά εφαρμόζοντας την αντίθετη μέθοδο προκαλούνται απρόσμενα αποτελέσματα.

ΥΓ: Αν οι εξελίξεις στο ζήτημα της βόρειας Κορέας είναι οι αναμενόμενες και η σελίδα αυτή κλείσει, ας αποτελέσει η στάση του Ντόναλντ Τραμπ παράδειγμα προς μίμηση για την Ελλάδα. Δεν έχουμε τις ίδιες διαστάσεις και δυνατότητες, προς Θεού. Η Ελλάδα δεν είναι υπερδύναμη, βασικά δεν είναι καν περιφερειακή δύναμη. Έχει όμως ισχύ. Συνεχίζει να έχει παρά τις εξελίξεις των τελευταίων ετών. Και δεν έχει απέναντί της μια βόρειο Κορέα ή μια Ρωσία, αλλά γείτονες στο επίπεδό της. ΟΚ, η Τουρκία είναι σε καλύτερη θέση από εμάς, δεδομένο. Δε μπορεί όμως να επιτρέπεις στην Αλβανία ή τα Σκόπια, η ισχύς των οποίων παραμένει πολύ κατώτερή σου, να προβάλλουν διεκδικήσεις και να σου κουνάνε το δάχτυλο. Η Ελλάδα πρέπει να αξιοποιήσει την ισχύ της, όχι κινούμενη προκλητικά αλλά αμυνόμενη. Υπερασπιζόμενη την ιστορία και τα κεκτημένα της. Και για το μοναδικό μας αντίπαλο που είναι ισχυρότερος, σίγουρα η λύση δεν είναι η διαρκής υποχώρηση και η υποταγή. Το έχει δείξει πολλάκις η παγκόσμια ιστορία, το αποδεικνύει και το παρόν που ζούμε.

Κάν’ το όπως ο Ντόναλντ λοιπόν.