Η εκλογή Πιερρακάκη στο Eurogroup και η κενή πανηγυρική αφήγηση μιας χώρας σε αποσύνθεση

Γράφει ο Γιάννης Κίτσος, οικονομολόγος – σύμβουλος χρηματοοικονομικού και στρατηγικού σχεδιασμού

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης εξελέγη πρόεδρος του Eurogroup. Υπό κανονικές συνθήκες αυτό θα μπορούσε, και ίσως θα έπρεπε, να είναι λόγος εθνικής υπερηφάνειας. Μια αναγνώριση της χώρας, της αξιοπιστίας της, της ικανότητας των στελεχών της να σταθούν στο ευρωπαϊκό στερέωμα. Όμως οι συνθήκες δεν είναι κανονικές, ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το αποτέλεσμα είναι να αιωρείται μια παράδοξη ερώτηση: ποιος πραγματικά ενδιαφέρεται;

Η Ευρώπη βρίσκεται ίσως στη βαθύτερη πολιτική της κόπωση από την εποχή της δημιουργίας της. Η Γαλλία σε ιδιότυπη πολιτειακή κρίση, η Γερμανία σε στρατηγική τύφλωση, η Ιταλία σε μια διαρκή διαπραγμάτευση με τον ευρωσκεπτικισμό, η Κομισιόν σε μια απίστευτη γραφειοκρατική αδράνεια. Το Eurogroup, κάποτε κέντρο αποφάσεων που καθόριζαν τις ζωές εκατομμυρίων, σήμερα είναι περισσότερο διαχειριστής ματαιώσεων παρά σχεδιαστής μέλλοντος. Έτσι, η θέση του προέδρου, έστω κι αν παραμένει θεσμικά κρίσιμη, έχει χάσει μέρος της ισχύος του συμβολισμού της.

Και μέσα σε αυτή την ευρωπαϊκή αποσύνθεση, έρχεται η ελληνική πραγματικότητα. Μια χώρα που επί έξι χρόνια κυβερνάται σαν να βρίσκεται σε μόνιμο προεκλογικό debate, που από την κορυφή του «επιτελικού κράτους» βλέπει μόνο επικοινωνία και από κάτω ζει μόνο αποδιοργάνωση. Και μια κοινωνία χωρίς εμπιστοσύνη, χωρίς αίσθηση συλλογικού οράματος, χωρίς την παραμικρή βεβαιότητα για το αύριο. Όταν η καθημερινότητα αποχωρεί από τη σφαίρα της κανονικότητας και εγκαθίσταται σε ένα ιδιότυπο μόνιμο έκτακτο καθεστώς, πόση εντύπωση μπορεί να προκαλέσει μια διεθνής εκλογή;

Αυτό που προκαλεί εντύπωση δεν είναι η εκλογή καθαυτή, αλλά οι πανηγυρισμοί. Οι ίδιοι άνθρωποι που λίγα χρόνια πριν κατήγγειλαν ως «γραφικούς», «επικίνδυνους» και «λαϊκιστές» όσους χόρευαν στο Σύνταγμα το βράδυ του δημοψηφίσματος, σήμερα πανηγυρίζουν με την ίδια ευκολία για μια θεσμική εξέλιξη που δεν αλλάζει τίποτε στη ζωή του μέσου πολίτη. Τότε τους ενοχλούσαν οι χοροί του «μεγάλου ΟΧΙ», σήμερα τους αρέσουν οι χοροί του «μεγάλου ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΙΕΡΑ ΜΑΣ».

Αυτή η αντίφαση δεν είναι μικρή. Είναι η ακριβής αντανάκλαση της πολιτικής μας τάξης. Μια τάξη που δεν έχει σταθερές αρχές, αλλά απλώς εναλλάσσει επιχειρήματα και συναισθήματα ανάλογα με το ποιος έχει το πάνω χέρι. Έτσι, η εκλογή Πιερρακάκη προσφέρεται ως άλλοθι, ως επιβεβαίωση ενός αφηγήματος περί «διεθνούς αναβάθμισης», την ώρα που στο εσωτερικό η χώρα βυθίζεται σε κρίσεις που η κυβέρνηση δεν μπορεί καν να διαγνώσει, πόσο μάλλον να διαχειριστεί.

Η αλήθεια είναι απλή, η εκλογή στο Eurogroup είναι θεσμικά θετική. Αλλά δεν είναι αυτό που λείπει στην Ελλάδα. Η Ελλάδα δεν έχει έλλειμμα ευρωπαϊκών τίτλων. Έχει έλλειμμα σοβαρότητας, παραγωγικής βάσης, διοικητικής επάρκειας, πραγματικού σχεδιασμού. Έχει μια κυβέρνηση που επενδύει περισσότερο στο να διατηρεί την εικόνα της παρά στο να παράγει έργο. Έχει μια Ευρώπη που δεν μπορεί να εμπνεύσει και μια κοινωνία που δεν μπορεί να ανασάνει.

Όταν μια χώρα πνίγεται, το ότι ένα από τα στελέχη της ανέλαβε την καρέκλα ενός πλοίου που ήδη βουλιάζει δεν είναι λόγος για πανηγυρισμούς. Είναι απλώς άλλη μια υπενθύμιση της απόστασης ανάμεσα στην πραγματικότητα και την επίσημη αφήγηση.

Και γι’ αυτό, τελικά, η εκλογή Πιερρακάκη στο Eurogroup δεν έφερε ενθουσιασμό. Έφερε αδιαφορία, την πιο επικίνδυνη μορφή αποστασιοποίησης για μια δημοκρατία που προσποιείται ότι λειτουργεί.