Η συνταγματική αναθεώρηση ξανά στο προσκήνιο
Γράφει ο Αλέξανδρος Κριτσίκης, Δικηγόρος
Λίγο καιρό μετά την έλευση του νέου έτους και η «περιβόητη» αξιολόγηση, που περιμένουμε από το περασμένο έτος δεν έχει κλείσει ακόμη. Κάθε τόσο συνεδριάσεις του euro group, κάθε τόσο διαβουλεύσεις με τους θεσμούς και ακόμη σε συμφωνία με τους δανειστές δεν έχουμε καταφέρει να πετύχουμε. Ο λεγόμενος «κόφτης» με τα περισσότερα δημοσιονομικά μέτρα να κρέμονται σαν δαμόκλειο σπάθη πάνω από τα κεφάλια ενός καταπιεσμένου και εξαθλιωμένου λαού, που περισσότερο επιδεινώνουν την ύφεση παρά επιφέρουν ανάπτυξη είναι δυστυχώς προς των πυλών.
Το πολιτικό παιχνίδι, όμως, θα έλεγε κανείς ότι επιχειρείται τεχνηέντως να μεταφερθεί σε άλλο επίπεδο. Επιχειρείται να μεταφερθεί σε θεσμικό αυτή τη φορά επίπεδο και να απομακρυνθεί από το οικονομικό, που ως γνωστό τα τελευταία χρόνια των μνημονίων η οικονομία είναι αυτή που καθορίζει την πολιτική, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο. Η ιστορία του 20ου αιώνα έχει καταγράψει, ότι οι κοινωνίες, που δοκιμάζονται από μία τόσο βίαιη φτωχοποίηση αντιδρούν είτε αλλάζοντας το πολιτικό σύστημα είτε ανατρέποντας το συνολικά όπως η Γερμανία με την κατάρρευση της δημοκρατίας της Βαϊμάρης και την αρχή του ναζιστικού εφιάλτη.
Στη χώρα μας προκειμένου να αποφευχθεί αυτή η απότομη αλλαγή η κυβέρνηση κατά καιρούς εφευρίσκει διάφορα τεχνάσματα, προκειμένου να αποφύγει τους σκοπέλους των διαπραγματεύσεων και να αποπροσανατολίσει τη συζήτηση στο εσωτερικό της χώρας. Όχι τυχαία, λοιπόν, μια ακόμη συζήτηση για το σύνταγμα είναι προ των πυλών.
Χωρίς αμφιβολία μια νέα θα λέγαμε «συνταγματομανία» μας έχει κυριεύσει. Όλοι πλέον το «παίζουμε» ειδικοί επί του Συντάγματος. Σίγουρα η αναθεώρηση του Συντάγματος είναι σημαντική. Ας μην ξεχνάμε, ότι η μεγάλη ευκαιρία για την αναθεώρηση του Συντάγματος χάθηκε το 2015, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ εκβίασε τις εκλογές μη συναινώντας στο προτεινόμενο τότε πρόσωπο του ΠτΔ. Σίγουρα το Σύνταγμα μας αν και φιλελεύθερο και δημοκρατικό χρειάζεται βαθιές και τολμηρές αλλαγές και αναθεωρήσεις. Το Σύνταγμα άλλωστε είναι ο καταστατικός χάρτης μιας πολιτείας.
Είναι ο υπέρτατος νόμος, που καθορίζει το πολίτευμα, καθορίζει αρμοδιότητες στα όργανα του κράτους, καθώς και τον τρόπο άσκησης τους, ενώ κατοχυρώνει τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. Πολλοί μάλιστα τολμηροί συνταγματολόγοι μιλούν ακόμη και για ένα νέο Σύνταγμα. Σίγουρα προτάσεις που κατά καιρούς έχουν ακουστεί από επιφανείς Πανεπιστημιακούς καθηγητές και λοιπούς συνταγματολόγους και αφορούν τις σχέσεις Εκκλησίας-Κράτους, την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, ώστε να εξασφαλίζεται η ευρύτερη δυνατή συναίνεση στο πρόσωπο του και να μην οδηγούμαστε κάθε τόσο σε εκλογές, τον τρόπο εκλογής του, τις αρμοδιότητες του, το εκλογικό σύστημα με σκοπό την καταπολέμηση του πελατειακού συστήματος, τα Ιδιωτικά ΑΕΙ, τη δικαστική λειτουργία, την ποινική ευθύνη των Υπουργών, την διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος, την περεταίρω κατοχύρωση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων κλπ είναι σημαντικές και υπό συζήτηση για την διαμόρφωση ενός ακόμη αποτελεσματικότερου Συνταγματικού κειμένου. Σίγουρα το Σύνταγμα μας είναι από τα πιο φιλελεύθερα συνταγματικά κείμενα. Αρκεί όμως μόνο αυτό;
Όμως το πρόβλημα είναι μόνο η αναθεώρηση του Συντάγματος; Δηλαδή αν επιτευχθεί αυτή με αυξημένες μάλιστα πλειοψηφίες γλυτώσαμε τη χρεοκοπία της χώρας και ξεπεράσαμε την κρίση; Αντίθετα, το πρόβλημα είναι πρωτίστως ΠΟΛΙΤΙΚΟ. Το Σύνταγμα αν και συνιστά ιδιότυπο πολιτικό κείμενο, δεν παύει, να αποτελεί ένα νομικό κείμενο και εργαλείο. Στην κατάσταση, όμως, που έχουμε περιέλθει σήμερα ευθύνονται πρωτίστως οι πολιτικοί. Συνεπώς, ας μην μετατίθεται για κομματικούς καθαρά λόγους το πολιτικό παιχνίδι σε άλλα επίπεδα. Δεν είναι οι Συνταγματολόγοι αυτοί που δημιούργησαν το πρόβλημα, αλλά οι πολιτικοί. Ισχυρή πολιτική βούληση χρειάζεται για να ξεπερασθεί οποιοδήποτε πρόβλημα. Η Συνταγματική αναθεώρηση είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία μιας και μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης. Όμως, οι πολιτικοί και όχι οι Συνταγματολόγοι έχουν το μαχαίρι…
