Το δίλημμα φράχτες ή ανοιχτά σύνορα
Γράφει ο Αντώνης Πανούτσος
Σύνορο είναι «η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε δύο κυρίαρχα κράτη». Τουλάχιστον αυτός είναι ο ευρωπαϊκός ορισμός όπως προέκυψε από τη Συνθήκη της Βεστφαλίας στο τέλος του Τριακονταετούς Πολέμου τον 18ο αιώνα, όταν τα ευρωπαϊκά σύνορα συμφωνήθηκαν σε μια μορφή που είναι και σήμερα καταληπτή. Και οριοθετούν το κράτος. Τον γεωγραφικό χώρο που ισχύουν οι δεδομένοι νόμοι, το δεδομένο εκπαιδευτικό σύστημα, η επίσημη γλώσσα με την οποία το κράτος επικοινωνεί και τα έθιμα, συνήθειες και αισθητική που κανένας νόμος δεν γράφει αλλά όλοι καταλαβαίνουν.
Κυρίαρχο κράτος χωρίς σύνορα και μηχανισμούς στα σύνορα δεν υπάρχει. Μπορεί να υπάρχει μόνο σαν μια θολή έννοια όπως της Τασίας Χριστοδουλοπούλου, που είχε πει ότι στον Εβρο πρέπει να υπάρχει δίοδος, αφού «Κατά την είσοδο των ξένων δεν μπορεί να διαπιστωθεί ποιος είναι πολιτικός πρόσφυγας. Αν το δηλώσει, πρέπει να τον αφήσουμε να μπει και να εξεταστεί μετά η αίτησή του». Χωρίς βέβαια να προσθέτει για πόσο καιρό οι δασκαλεμένοι από τις ΜΚΟ μετανάστες μπορούσαν να καθυστερούν την τελική απόφαση στις αιτήσεις και αν κάποιου η αίτηση απορριφθεί, τι θα κάνει ένα αριστερό κράτος για να τον επιστρέψει στην πατρίδα του. Ιδιαίτερα όταν οι περισσότεροι μετανάστες έχουν καταστρέψει τα ταξιδιωτικά έγγραφα και η χώρα που προέρχονται είναι άγνωστη.
Η εμφάνιση του Ιάσονα Αποστολόπουλου στο πλάι του Στέλιου Κούλογλου στο Ευρωκοινοβούλιο ήταν μια εικόνα που ανήκει στο παρελθόν. Το κράτος των ΜΚΟ της δεκαετίας 2010-20, όταν εκατοντάδες ευαίσθητοι ημιπιτσιρικάδες Ελληνες και Ευρωπαίοι ζούσαν τις επαναστατικές τους μυθο-φαντασιώσεις στα θαλάσσια σύνορα των νησιών με την Τουρκία, είναι τελειωμένο. Και την οριστική λύση στο πρόβλημα έδωσε λιγότερο από τη στήριξη στη Frontex ο φράχτης στον Εβρο.
Το 2020 η φωτογράφηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Εβρο έστελνε πολλαπλά μηνύματα. Πρώτον ότι δεν καταλαβαίνει από κλισέ τύπου «η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι στρατόπεδο συγκεντρώσεως οχυρωμένη πίσω από φράχτες» και δεν διστάζει να φωτογραφηθεί μπροστά σε έναν. Δεύτερον ότι άλλο μήνυμα στέλνουν τα λόγια και άλλο ένα έργο που δείχνει ότι η απόφαση δεν πρόκειται να αλλάξει σύντομα.
Στις δημοκρατίες πρέπει να υπάρχουν καθαρές επιλογές. Και στο θέμα της μετανάστευσης δεν υπάρχει καθαρότερη από τη φωτογραφία του Κυριάκου Μητσοτάκη μπροστά στον φράχτη του Εβρου και την άλλη του Στέλιου Κούλογλου να κοιτάζει τον Ιάσονα Αποστολόπουλο να καταγγέλλει στο Ευρωκοινοβούλιο τα εγκλήματα της Frontex και του Λιμενικού. Στο φινάλε, το 2015 των ανοιχτών συνόρων δεν είναι τόσο μακρινό που οι Ελληνες να μην μπορούν να επιλέξουν.
Η ΟΜΙΛΙΑ του Ιάσονα Αποστολόπουλου, παρουσία του Στέλιου Κούλογλου, για καταγγελλόμενα pushback σκαφών με μετανάστες που δόθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο πριν από ένα μήνα ανήκει σε μια προσπάθεια ξεδοντιάσματος όχι τόσο του Λιμενικού όσο της Frontex. Η αποτελεσματικότητα της οποίας αποδείχθηκε από τη στιγμή που η κυβέρνηση αποφάσισε ότι η φύλαξη των ελληνικών συνόρων ανήκει στο συντεταγμένο κράτος και την Ε.Ε. και όχι στις διάφορες ΜΚΟ. Κάποιες απαραίτητες διευκρινίσεις.
Η FRONTEX είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοροφυλακής και Ακτοφυλακής που είναι επιφορτισμένος με τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο Φαμπρίς Λεζιερί, ανώτερος Γάλλος δημόσιος υπάλληλος και διοικητής της Frontex από το 2015, παραιτήθηκε στα τέλη του περασμένου Απριλίου. Οχι επειδή ήταν αποδεδειγμένα ένοχος για pushbacks αλλά επειδή η OLAF, το γραφείο της Ε.Ε. κατά της απάτης, ζήτησε από τους συμβούλους της Frontex να ξεκινήσουν έρευνα κατά του Λεζιερί. Ενα αίτημα που απορρίφθηκε. Με την OLAF να δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τρομοκράτηση μεταναστών, απρεπή συμπεριφορά και επαναπροώθηση μεταναστών στα εξωτερικά σύνορα από τη Frontex και ύστερα από απαίτηση της OLAF να προσληφθούν 20 αξιωματούχοι που θα ελέγχουν την τήρηση των δικαιωμάτων των μεταναστών, κάτι που απορρίφθηκε, ο Λεζερί υπέβαλε την παραίτησή του από τη Frontex.
