Το ανύπαρκτο οικονομικό “θαύμα”

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας

Πλησιάζει η Μεγάλη Εβδομάδα και μαζί της έρχεται πάντα η αναμονή του θαύματος  της Ανάστασης. Ένα αναλόγου μεγέθους “θαύμα” αναμένει κι ο Τσίπρας σε οικονομικό επίπεδο. Σε εθνικό το… πέτυχε και με το παραπάνω αφού κατόρθωσε σε ελάχιστο διάστημα να ανοιχτούν ταυτόχρονα όλα τα μέτωπα με την χώρα σε φοβική, αμυντική στάση.

Το συγκεκριμένο θαύμα φαίνεται δύσκολο να πραγματοποιηθεί, όχι επειδή λείπει η θεϊκή παρέμβαση αλλά λόγω ανυπαρξίας των απαραίτητων προϋποθέσεων. Αναπτυξιακοί ρυθμοί, πορεία των επιτοκίων, γεωπολιτικές συνθήκες, ευρύτερες οικονομικές εξελίξεις επηρεάζουν καίρια τον όποιο αρχικό σχεδιασμό της κυβέρνησης.

Σε όσα περιέγραφα προ τετραμήνου στο Η δυσάρεστη έκπληξη των αγορών για τον Τσίπρα σχετικά με την ασταθή πορεία των επιτοκίων, την αύξηση της τιμής του πετρελαίου, την σημαντική ανατίμηση του ευρώ, τον περιορισμό της ποσοτικής χαλάρωσης από πλευράς ΕΚΤ (σήμερα έγινε πιο σαφές το σχετικό υπονοούμενο με τις δηλώσεις Ντράγκι) προστέθηκαν εσχάτως και οι προστατευτικές πολιτικές του Τραμπ που ξεκινούν έναν νέο κι απρόβλεπτο εμπορικό πόλεμο.

Ήδη η Ε.Ε. αντιδρά με ανάλογες πρωτοβουλίες και οι συνέπειες αυτών των επιλογών θα αγγίξουν και μεγάλες ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, αρχικά στο χώρο του χάλυβα και του αλουμινίου. Κανείς όμως δεν μπορεί να μας διαβεβαιώσει ότι οι ευρύτερες ανακατατάξεις λόγω αυτού του φαινομένου, δεν θα επεκτείνουν το εύρος της παρεμβατικότητας προκαλώντας απρόβλεπτες επιπτώσεις.

Οι αναπτυξιακοί στόχοι μονίμως υπολείπονται αρκετά των στόχων. Μετά την επάνοδο σε διετή ύφεση, το 2017 των μεγάλων προσδοκιών προσγειώθηκε μόλις στο 1,4%. Είχα προειδοποιήσει εγκαίρως με την κατάθεση του τότε προϋπολογισμού τον Οκτώβριο του 2016 για τις υπερβολικές παραδοχές που δεν θα επέτρεπαν να υπερβούμε το 2%, περιοριζόμενοι περίπου στο 1,5%, όπως κι έγινε. Δείτε το σχετικό άρθρο Από που θα έρθει η ανάπτυξη.

Κάτι αντίστοιχο προέβλεψα και για φέτος αφού τα δεδομένα τόσο για το κομμάτι των πάγιων κεφαλαίων (επενδύσεις) όσο και της κατανάλωσης, ιδιαίτερα της ιδιωτικής, απέχουν παρσάγκας από το να χαρακτηριστούν ρεαλιστικά. Το πιθανότερο είναι και το 2018 να καταλήξει παλεύοντας να αγγίξουμε ένα αναπτυξιακό 2%, δημιουργώντας ένα δημοσιονομικό κενό περίπου 300 εκ. ευρώ το οποίο και πάλι θα καλυφθεί την τελευταία στιγμή με περικοπή δημοσίων επενδύσεων ή φορολογική… υπεραπόδοση!

Σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας, ο Τσίπρας θα διακινδυνεύσει την ψευδεπίγραφη “καθαρή” έξοδο στις αγορές; Θα αρνηθεί την πιστοληπτική γραμμή βάζοντας ξανά τις τράπεζες, – που ακόμη αγκομαχούν για να βρουν μια λειτουργική λύση για τα κόκκινα δάνεια ανακτώντας την δυνατότητα χρηματοδότησης της οικονομίας -, στην δύνη του ακριβού ELA;

Πιθανότατα ναι, έσω κι αν το μαξιλιαράκι των “ανεκμετάλλευτων” κεφαλαίων του ESM αποκτήσει άτυπα αυτόν τον ρόλο. Η ανασφάλεια βέβαια θα παραμένει στις αγορές και το όλο “θαύμα” θα καταλήξει σε μια πρόσκαιρη, προεκλογική φιέστα που θα αφήσει ανοιχτές πύλες για την έλευση κακών μαντάτων που θα αφεθούν για διαχείριση στην επόμενη κυβέρνηση. Τα ανέπτυξα εκτενώς στο Έρχεται το χειρότερο σενάριο για την χώρα;

Υ.Γ. Ώσπου να καταλήξουμε για το ακριβές ύψος του κόστους της… πρώτης φοράς αριστεράς, η αποτυχημένη προσέγγιση της ολοκλήρωσης του προγράμματος μπορεί να προκαλέσει εξίσου μεγάλο και πολύ κρίσιμο κόστος. Δεν μας αρκούν τα 13 δισ, επιπλέον μέτρα από τα ζητούμενα των δανειστών το 2014. Δεν μας αρκεί η εξαφάνιση των 25 δισ, του ΤΧΣ. Δεν μας αρκούν τα πάνω από 40 δισ. καταθέσεων που απομακρύνθηκαν από τις τράπεζες. Δεν μας αρκούν οι  9 χαμένες μονάδες ανάπτυξης. Στο βωμό της μικροκομματικής εκμετάλλευσης είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε όποια πνοή απέμεινε σε αυτό τον τόπο.