Τι επιδιώκει η Αριστερά στα σχολικά βιβλία

Γράφει ο Γιάννης Πήλιουρας, Διεθνολόγος

Η κυβέρνηση της Αριστεράς, δέχεται τα τελευταία δυο χρόνια τρομερή κριτική στα θέματα που αφορούν την οικονομία και την κατάσταση της ελληνικής αγοράς. Οι τεράστιες προσδοκίες του 2015, έγιναν οι μεγάλες απογοητεύσεις λίγους μήνες μετά την “πρώτη φορά Αριστερά”. Όμως, η μονοθεματική ατζέντα της Οικονομίας, αποκρύπτει σε μεγάλο βαθμό την βαθμιαία και συνεπή στάση άλλων Υπουργών σε θεματικές όπως η Παιδεία. Μετά την απομάκρυνση του λαλίστατου κου Φίλη, που δεν αναγνώριζε τις θηριωδίες των Τούρκων ως γενοκτονία, ο αθόρυβος κος Γαβρόγλου τον αντικατέστησε επιχειρώντας να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο της Αριστεράς στα σχολεία της χώρας.

Το ιδεολογικό οπλοστάσιο 
Που στηρίζεται η Αριστερά; Μα φυσικά στην ιδεολογία της. Το κράτος για την Αριστερά, κατά κύριο λόγο είναι το όργανο για την πολιτική επικυριαρχία της άρχουσας τάξης. Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει ότι δεν έχει το ρόλο του διαιτητή (ουδετερότητα) σε σχέση με τα συγκρουόμενα συμφέροντα των αντίπαλων τάξεων. Η επαναστατική πλευρά της Αριστεράς θεωρούσε τις προηγούμενες δεκαετίες ότι με μια έφοδο στην εξουσία (δια της βίας) θα καταλύονταν οι υπάρχοντες κρατικοί μηχανισμοί. Η ανανεωτική Αριστερά αντίθετα, αναλύοντας το αδιέξοδο, άλλαξε τον στρατηγικό της προσανατολισμό,  στοχεύοντας στο μετασχηματισμό του κράτους και των μηχανισμών του.

Η Οικογένεια, η Παιδεία σε όλες τις βαθμίδες, η Εκκλησία, η Δικαιοσύνη, τα ΜΜΕ είναι ορισμένοι από τους Ιδεολογικούς Μηχανισμούς που αναγνωρίζονται στο καπιταλιστικό κράτος (Αλτουσέρ). Η ηγεμονία σε αυτούς τους μηχανισμούς από μια κοινωνική τάξη,  θα την διατηρήσει και στην πολιτική εξουσία. Αυτός είναι ο δημοκρατικός δρόμος προς τον Σοσιαλισμό όπως τον φαντασιώνονται τα ανανεωτικά αριστερά ρεύματα που αναπτύχθηκαν στην Ευρώπη. Μέσα σε αυτά και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Το σχολείο και το πανεπιστήμιο κατέχουν προνομιακή θέση στην δραστηριότητα της Αριστεράς καθώς οι εύπλαστες μάζες της Νεολαίας είναι έτοιμες για δράση ενώ μέσω των μαθημάτων που διδάσκονται υπάρχει η δυνατότητα διάδοσης των μαρξιστικών και προοδευτικών ιδεών με στόχο την σταδιακή μεταστροφή του Ιδεολογικού Μηχανισμού του Κράτους υπέρ των ιδεών της Αριστεράς. Η Άρεντ παρουσιάζει χαρακτηριστικά την εκπαίδευση ως “πρόσχημα όταν ο πραγματικός στόχος είναι ο καταναγκασμός χωρίς τη χρήση βίας”.

Οι τρεις στόχοι του ΣΥΡΙΖΑ 

Οι αριστεροί διανοούμενοι, από το περιθώριο βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των ιδεολογικών μηχανισμών του κράτους. Ήδη από την εκσυγχρονιστική περίοδο του ΠΑΣΟΚ, καθηγητές με αριστερό πρόσημο και δηλωμένη πολιτική γνώμη εξέπεμψαν συγκεκριμένη στοχοθεσία για το νέο σχολείο, όπως αυτό φαντασιώνονταν μέσα από το κάτοπτρο επιστημονικοφανών θεωριών. Το βιβλίο Ιστορίας της Στ’ Δημοτικού, της Μαρίας Ρεπούση, το οποίο υποστηρίχθηκε από μεγάλη μερίδα πανεπιστημιακών, είναι το πιο γνωστό αποτέλεσμα αυτής της μετάβασης.

Στη σημερινή συγκυρία, η σιωπηρή συστράτευση στο πλευρό του ΣΥΡΙΖΑ ήρθε περίπου φυσιολογικά καθώς η συγκεκριμένη πολιτική ομάδα υποστήριξε από την πρώτη στιγμή την “εκσυγχρονιστική” διάθεση των αριστερών διανοουμένων. Το περίγραμμα της κοινής τους στόχευσης έχει ως συνισταμένη την ιδεολογική αποδόμηση των ιστορικών αληθειών που έχουν σχηματιστεί στα πλαίσια της σχολικής δραστηριότητας (σχολική εξιστόρηση της Ιστορίας, μάθημα Θρησκευτικών, πρωινή προσευχή, εικόνες μέσα στις τάξεις, παρελάσεις κ.α.).

Οι πυλώνες που στοχεύουν να αποδομήσουν είναι:

α) Η παρουσίαση της αδιάλειπτης ιστορικής συνέχειας του Ελληνισμού (Αρχαιότητα, Βυζαντ. Αυτοκρατορία, Επανάσταση 1821 μέχρι σήμερα)
β) Οι σχέσεις του Ελληνισμού με την Ορθοδοξία ως πυρήνας της ελληνικής εθνικής ταυτότητας
γ) Η “μεροληπτική” (κατά την άποψή τους) παρουσίαση των μεταπολεμικών γεγονότων

Με πρόσχημα την εξάλειψη των “θυλάκων υποδοχής και δεκτικότητας των ιδεών της ακροδεξιάς” (Α. Φραγκουδάκη), η πραγμάτευση ζητημάτων που αφορούν τα βιβλία της Ιστορίας μεταφέρεται από την επιστημονική διάσταση, στους όρους ισχύος και πολιτικής επιβολής. Από την κατήχηση των Ελληνοπαίδων στην Ανατολ. Ευρώπη (παιδομάζωμα) μέχρι τον κατακλυσμό από σύμβολα, μουσεία αντίστασης και ονοματοδοσίες δρόμων, σηραγγών, σταθμών Μετρό κ.α.,  η Αριστερά ψάχνει τις νίκες της στον ανταγωνισμό για την εδραίωση της αφήγησης τόσο στη Δημόσια Ιστορία όσο και στην Κρατική Σχολική Παιδεία του τόπου.

Η απάντηση  
Η καλύτερη απάντηση στη σύγχρονη πρόκληση των διανοουμένων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έρχεται ετεροχρονισμένα από τον Αντώνη Σαμαρά με αφορμή το βιβλίο της Μ. Ρεπούση:

“Οι Ιστορικοί μπορούν να συζητούν μεταξύ τους τα επιστημονικά και επιστημολογικά ζητήματα της Ιστορίας, όσο θέλουν. Όταν όμως, αποφασίζουν πώς θα διδάξουν Ιστορία στα παιδιά, καλό είναι να ρωτάνε και κανένα παιδαγωγό. Και το κυριότερο, να ρωτάνε και τους πολίτες, γιατί αφορά άμεσα στο πώς θα μεγαλώσουν τα παιδιά τους.   

Άλλωστε, το ότι η παιδεία «έχει σκοπό την…ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης» των Ελλήνων δεν είναι «μύθος», ούτε εθνικιστικός ισχυρισμός. Το λέει ρητά το Σύνταγμα στο άρθρο 16 παράγραφος 2…

Κι όσοι ζητούν να γκρεμίσουν κάθε παραδοσιακό μύθο που εμπεδώνει εθνική συνείδηση, παραβιάζουν το Σύνταγμα…

Και η παραβίαση του Συντάγματος δεν είναι ούτε «Ιστορικό» ούτε «παιδαγωγικό» ζήτημα. Είναι καθαρώς πολιτικό και μας αφορά όλους.”

Πηγές
H. Arendt, Η Κρίση της Κουλτούρας και άλλα κείμενα, Εκδ. Στάσει Εκπίπτοντες, Αθήνα 2012
L. Althusser, Θέσεις (1964-1975), Εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1999
Α. Φραγκουδάκη, Ο Εθνικισμός και η άνοδος της ακροδεξιάς, Εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2013
Χ. Αθανασιάδης, Τα αποσυρθέντα βιβλία, Εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2015
Δ. Βασιλειάδης, Ο Μαρξ, ο Λένιν, ο Γκράμσι και η πολιτισμική ηγεμονία της Αριστεράς, Εκδ. ΚΨΜ, Αθήνα 2011
Αντ. Σαμαράς, Η μανία αποδόμησης των μύθων, περιοδ. Μετεξέλιξη, Αθήνα Μάιος 2007