Η ονομασία των Σκοπίων: 5 στρεβλά επιχειρήματα

Γράφει ο Γιάννης Πήλιουρας, Διεθνολόγος

Δυστυχώς, ο λαϊκισμός στα Εθνικά Ζητήματα, δεν μας επιτρέπει να αποδώσουμε σε κάθε ζήτημα την απαιτούμενη νηφάλια προσέγγιση που απαιτεί η κρίσιμη σημασία του. Ένα από αυτά, το οποίο χρόνισε και δημιούργησε τετελεσμένα που αδικούν τη χώρα μας και την ιστορία της είναι το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων. Η ανακίνηση του, με παρασκηνιακή πρωτοβουλία των Η.Π.Α., με στόχο την εισδοχή του κρατιδίου των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και την επαναφορά του στην ομαλότητα μετά από μια περίοδο ακραίων αναταράξεων, επέβαλε εκ νέου στην ελληνική ατζέντα μια ρητορική και κάποια επιχειρήματα που είναι εκτός από στρεβλά και εσφαλμένα, τουλάχιστον ύποπτα για την επιβολή μιας “συμβιβαστικής” όπως την ονομάζουν λύσης για τις δυο πλευρές. Ας τα δούμε και ας τα ανατρέψουμε:

1. Το ζήτημα έχει λυθεί εν τοις πράγμασι. Όλοι έχουν αναγνωρίσει τα Σκόπια ως “Μακεδονία”

Πράγματι, πολλές χώρες έχουν μπει στη διαδικασία να αναγνωρίσουν τα Σκόπια με τη συνταγματική τους ονομασία, προκειμένου να διευκολύνουν τις καθημερινές τους επαφές και λειτουργίες με το κράτος των Σκοπίων. Η αναγνώριση αυτή σε καμία περίπτωση δεν επιφέρει κανενός είδους λύση στα προβλήματα που ανακύπτουν από την ονομασία του γειτονικού κράτους για την Ελλάδα. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που μέχρι σήμερα ο ΟΗΕ και οι μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί αρνούνται να αποδεχθούν τη συνταγματική ονομασία του κράτους της ΠΓΔΜ.

Άρα, προφανώς το ζήτημα δεν έχει λυθεί αλλά παραμένει όσο η συγκεκριμένη χώρα δεν γίνεται αποδεκτή σε μεγάλους συνασπισμούς κρατών (ΝΑΤΟ, Ε.Ε.) αλλά και στον ΟΗΕ με τη συνταγματικής της ονομασία. Η Ελλάδα, ως άμεσα ενδιαφερόμενη χώρα που θεωρεί ότι το ονοματολογικό και μια σειρά άλλων ζητημάτων την θίγουν άμεσα, χρησιμοποιεί τα μέσα που διαθέτει προκειμένου να ασκήσει πίεση με ειρηνικό τρόπο, ώστε να μπορέσει να επιτευχθεί μια συνολική λύση.

Για τους σκεπτικιστές, αρκεί να θυμίσουμε την ιστορία της Ανατολικής Γερμανίας, της Ταϊβάν και του Ζαϊρ. Τρεις διαφορετικές οντότητες, που μπορεί να αποτελούν ανόμοιες περιπτώσεις αλλά έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Είχαν αναγνωριστεί από τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών με τη συνταγματική τους ονομασία όμως στην πορεία του χρόνου και λόγω των ιστορικών εξελίξεων η αναγνώριση τους άλλαξε.

Η Ανατολική Γερμανία ενώ είχε κατοχυρωθεί και αναγνωριστεί ως ξεχωριστό κράτος, δεν είχε γίνει αποδεκτή ως τέτοια από τη Δυτ. Γερμανία. Το πρόβλημα λύθηκε όταν ενοποιήθηκε με τη Δυτική Γερμανία.

Η Ταϊβάν έπαψε να αναγνωρίζεται ως η επίσημη Κίνα και παρά την τεράστια οικονομική της δύναμη σήμερα έχει πρόβλημα αναγνώρισης ως Republic of China, την ώρα που η Κίνα δεν την αναγνωρίζει παρά ως επαρχία της.

Το Ζαϊρ, υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου προκειμένου να εναντιωθεί στον κομμουνιστικό κίνδυνο που απειλούσε πολλές αφρικανικές χώρες. Στην πορεία του χρόνου κι ενώ είχε αναγνωριστεί από την υπερδύναμη, λόγων των πολιτικών εξελίξεων και των ιστορικών συνθηκών σήμερα αυτή η αναγνώριση μεταβλήθηκε και σήμερα αναγνωρίζεται ως Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (D.R. Congo) την ώρα που υπάρχει και η Δημοκρατία του Κονγκό (RotC).

2. Δεν αποτελούν απειλή τα Σκόπια. Ο αλυτρωτισμός τους είναι ακίνδυνος για την Ελλάδα

Η ΠΓΔΜ, ως απότοκο της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, στηρίχθηκε ιστορικά από τον αλυτρωτισμό της έναντι της χώρας μας. Η αποσταθεροποίηση της Ελλάδας που κατά καιρούς είχε υποστηριχθεί με κάθε μέσο από τους βόρειους γείτονες μας κατά την ιστορική τους πορεία, είχε ως αιτία το “Μακεδονικό Ζήτημα”. Το γειτονικό κράτος, μέχρι σήμερα, στηρίζει την ύπαρξη του σε μια εξόφθαλμη διαστρέβλωση της ιστορίας που δεν έχει καμία σχέση με τα επιστημονικά συμπεράσματα περί Μακεδονίας κλπ.

Ο αλυτρωτισμός απ’ όπου κι αν προέρχεται είναι επικίνδυνος για ένα κράτος για πολλούς λόγους. Μπορεί να δημιουργήσει μικρά και μεγάλα προβλήματα εφόσον τα κράτη στην πορεία του χρόνου εξελίσσονται, διαπλέκονται και επεμβαίνουν για τα εθνικά τους συμφέροντα. Τυχόν παρουσία του γειτονικού κράτους σε μεγάλες συμμαχίες στις οποίες συμμετέχει η χώρα μας, χωρίς πρώτα να έχει αποθαρρυνθεί η αλυτρωτική του διάθεση, μπορεί να δημιουργήσει περαιτέρω πίεση και προβλήματα, ως συνεργάτης άλλων χωρών (Βλέπε Τουρκία) οι οποίες πριμοδοτούν συνεχώς τέτοια φαινόμενα.

3. Όσο αργεί η λύση τόσο χειρότερα για τη χώρα μας.

Ο ρεαλισμός είναι αμείλικτος και ξεκάθαρος σε θέματα που αφορούν τις σχέσεις μεταξύ κρατών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η Ελλάδα είναι η χώρα που δεν βιάζεται. Είναι το ισχυρότερο κράτος, με περισσότερα εργαλεία και μεθόδους πίεσης που μπορεί να χρησιμοποιήσει προκειμένου να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν καλύτερα τα συμφέροντά του. Η συζήτηση που στην πραγματικότητα οφείλουμε να κάνουμε είναι εάν η μη παρουσία των Σκοπίων σε οργανισμούς και συμμαχίες κύρους που βοηθούν στη σταθερότητα μπορεί να επιφέρει αστάθεια στην περιοχή μας και να μας επηρεάσει άμεσα. Μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν προκύπτει. Η ΠΓΔΜ παρέμεινε αμετανόητα ανυποχώρητη σε βασικές διαφορές που είχε με τη χώρα μας, στερώντας της το δικαίωμα να εισέλθει στο ΝΑΤΟ, παρά την διάθεση της χώρας μας να υποχωρήσει. Η μη λύση βαραίνει πάντοτε τον αδύναμο και σε αυτή την περίπτωση η μεριά που οφείλει να κάνει κάθε δυνατή υποχώρηση είναι εκείνη που θεωρεί πως βασική της εθνική επιλογή είναι η σταθεροποίηση της σε ένα δυσμενές περιβάλλον αφού ο πόλεμος ισχύος την βρίσκει αδύναμη. Τρανταχτό παράδειγμα τέτοιας στάσης είναι η πρόσφατη επαναπροσέγγιση με τη Βουλγαρία!

4. Η Ελλάδα δεν δέχεται καμία χρήση του ονόματος “Μακεδονία”

Πρόκειται περί μιας πολιτικής πλάνης, για την οποία ευθύνονται οι ανεύθυνοι πολιτικοί ηγήτορες που στην προσπάθεια τους να εκμεταλλευτούν τις εθνικές ευαισθησίες του λαού μας, ιδιαίτερα στη Β. Ελλάδα, παρουσιάζουν εσφαλμένα την “εθνική θέση” που έχει υιοθετήσει η εξωτερική πολιτική της χώρας για πάνω από 20 χρόνια.

Από την Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995 με την αναγνώριση της προσωρινής ονομασίας Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει καμία επίσημη εθνική θέση η οποία δεν περιλαμβάνει τον όρο “Μακεδονία”. Το ιστορικό βέτο του Κώστα Καραμανλή το 2008 στο Βουκουρέστι, έτσι όπως αυτό παρουσιάζεται, επετεύχθη ύστερα από την υποχώρηση της Ελλάδας στο έσχατο σημείο της χρήσης του ονόματος Μακεδονία σε μια σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις (erga omnes).

Ο μόνος πολιτικός που δεν έχει μέχρι σήμερα μπει στη διαδικασία αναφοράς σύνθετης ονομασίας με τον όρο “Μακεδονία” είναι ο Αντώνης Σαμαράς, πρώην πρωθυπουργός και βασικός πρωταγωνιστής των πολιτικών εξελίξεων με αφορμή το Σκοπιανό, ως Υπουργός Εξωτερικών.

Το αν αυτό είναι σωστό ή λάθος το κρίνει κανείς με τα εθνικά και πολιτικά του κριτήρια. Όμως, είναι ψευδές και υποκριτικό αν ισχυρίζεται κανείς ότι η χώρα μας δε δέχτηκε ποτέ τη χρήση του ονόματος Μακεδονία στην ονομασία του γειτονικού κράτους (αφού έτσι κι αλλιώς το έχει δεχτεί με την προσωρινή ονομασία ΠΓΔΜ)

5. Η διάλυση των Σκοπίων συμφέρει την Ελλάδα. Ας περιμένουμε να διαλυθούν

Έχει ακουστεί και γραφτεί πλειστάκις ότι τα Σκόπια θα διαλυθούν και κάτι τέτοιο ως εξέλιξη συμφέρει τη χώρα μας. Φανταστείτε ένα κράτος 2 εκατομμυρίων να διαλύεται μετά από μια αιματηρή σύγκρουση. Εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες να εισέρχονται στη Βορ. Ελλάδα, ανεξέλεγκτες ομάδες ενόπλων να κυκλοφορούν βορείως της χώρας μας και ο λογαριασμός δεν έχει τέλος. Ακόμα κι αν η Ελλάδα είχε κάποια εδαφική διεκδίκηση, η άμεσα κερδισμένη θα ήταν η Αλβανία, η οποία θα δημιουργούσε μια επέκταση των αλυτρωτικών της βλέψεων, έχοντας ήδη τεράστια πληθυσμιακή πλειοψηφία στη μισή γεωγραφικά περιοχή και η Βουλγαρία, η οποία θα οικειοποιούνταν το σλαβικό στοιχείο και τις ιστορικές του διεκδικήσεις.

Η χώρα μας έχει άμεσο εθνικό συμφέρον κάτι τέτοιο να μην συμβεί καθώς η αδυναμία των γειτονικών της χωρών της επιτρέπει να κατέχει ακόμα και σήμερα μια καλύτερη θέση στην περιοχή. Ο προφυλακτήρας των Σκοπίων είναι η καλύτερη άμυνα για τις αλυτρωτικές διαθέσεις της εθνικιστικής Αλβανίας και τους κρυφούς πόθους μιας σαφώς αναβαθμισμένης Βουλγαρίας.