Οι κόκκινες τουρκικές κηλίδες μέσω… Σκοπίων

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας

Τι σχέση έχουν οι τουρκικές προκλήσεις, που πρόσφατα έφθασαν σε ακραίες αστειότητες όπως η ρίψη μπογιάς στην ελληνική σημαία στο Καστελόριζο, με την επικείμενη κύρωση των συμφωνιών συνεργασίας  με τα Σκόπια, όπως αυτές προκύπτουν από τη συμφωνία των Πρεσπών; Φαινομενικά καμία. Πρακτικά ανήκουν και τα δυο γεγονότα στο κοινό μέτωπο διαχείρισης των άμεσων εξωτερικών κινδύνων της  χώρας.

Που βρίσκονται λοιπόν τα ελληνοτουρκικά, μετά από τόσους μήνες συνεχών τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο; Ας αρχίσουμε από μερικές βασικές παραδοχές.

Η Τουρκία συνεχίζει να βρίσκεται σε μια οικονομική δίνη από την οποία, ελέω και του κορωνοϊού, δυσκολεύεται να ξεφύγει. Βέβαια, σε αντίστοιχη θέση βρέθηκε και στις αρχές του 21ου αιώνα, όταν κατέφυγε στο ΔΝΤ αλλά αυτό δεν επηρέασε την αμυντική ή διπλωματική της δυναμική.  Η Ελλάδα, μπορεί να μην διάγει την καλύτερη οικονομική περίοδος της αλλά διαθέτει ακόμη πρόσβαση στις αγορές και την στήριξη της Ε.Ε. που περιόρισε σε κάπως πιο διαχειρίσμα επίπεδα τις υφεσιακές επιπτώσεις της πανδημίας.

Αμυντικά, η Τουρκία παραμένει μια ισχυρή δύναμη αλλά και η Ελλάδα διαθέτει σημαντική ισχύ, ειδικά σε ναυτικό και πτητικό επίπεδο και εξαιρετικά εκπαιδευμένο προσωπικό που χαίρει διεθνούς εκτίμησης. Βέβαια, πάνω στη απαραίτητη διάθεση ενίσχυσης του εθνικού φρονήματος, κάποιοι μοιάζει να ξεχνούν το διαχρονικά 5/1 των αμυντικών δαπανών, υπέρ της Τουρκίας, και σχεδόν προκαλούν για μια σύγκρουση. Ψυχραιμία, γιατί η πίστη σε ένα ψέμα πονάει πιο πολύ από την αλήθεια.

Διπλωματικά, η Τουρκία έχει ανοίξει τόσα μέτωπα που η εξωτερική της πολιτική θυμίζει σουρωτήρι. Από την Συρία και το Κουρδικό μέχρι τη Σαουδική Αραβία. Κι από την Αν. Μεσόγειο και την Β. Αφρική μέχρι την Αρμενία. Οι ονειρώξεις μεγαλείου και ηγεμονισμού, του Ερντογάν, έχουν εγκλωβίσει την Τουρκία σε ένα πολυπαραγοντικό αγώνα με αντιφατικά ανοιχτά μέτωπα.

Η Ελλάδα διατηρεί τη γεωπολιτική της αξίας, ανακτά την διεθνή εμπιστοσύνη, μετά τη δεκαετή οικονομική κρίση, διαθέτει διαχρονικούς συμμάχους και στο πλάι της το διεθνές δίκαιο ως φάρο αξιοπιστίας. Οι ενεργειακές ανακατατάξεις που καθιστούν σημαντική την Αν Μεσόγειο, δημιουργούν νέα γεωστρατηγικά συμφέροντα για χώρες όπως η Γαλλία και το Ισραήλ, τα οποία και θα προφυλάξουν με κάθε μέσο.

Όμως και πάλι, οι απλοποιήσεις και οι αυθορμητισμοί που περιγράφουν σχεδόν τον παραγκωνισμό της Τουρκίας, αποτελούν μια απολύτως αφελή προσέγγιση. Οι συμμαχίες  είναι πάντα εύθραυστες (αρκεί να θυμηθούμε το πόσες φορές έχουν αλλάξει πρόσημο οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, το Ισραήλ και πολλούς άλλους) και οι περισσότεροι σημαντικοί παίχτες της διπλωματικής σκακιέρας απλώς μας προτρέπουν στην παύση της έντασης  στο Αιγαίο και οι δηλώσεις τους σε σχέση με τα ελληνικά δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα και την ανακήρυξη της ΑΟΖ παραμένουν ασαφείς και γενικόλογες, σπρώχνοντας προς τη διευθέτηση των όποιων “διαφορών” από το διεθνές δικαστήριο της Χάγης.

Και κάπου εδώ, έρχεται να μας βρουν και τα απόνερα της συμφωνίας των Πρεσπών. Από τη μια, “η ιστορική” συμφωνία από την άλλη, η “σοφία” της Χάγης. Από τη μια, οι “υποχρεώσεις” μας απέναντι στα Σκόπια όσων αφορά την ένταξη τους στην Ε. Ε., από την άλλη η “λύση” των ελληνοτουρκικών από το πάνσοφο συμβούλιο που πάντα κρίνει και με πολιτικά, ισορροπιστικά κριτήρια.

Και στη μέση, οι ευθύνες μας απέναντι στην Ιστορία και τα κυριαρχικά δικαιώματα αυτού του τόπου. Οι ευθύνες μας, ώστε να είναι ιστορική η στάση μας απέναντι στην ευρωπαϊκή προοπτική των Σκοπίων, θέτοντας ακόμη και το βέτο στο οποίο είχε προεκλογικά αναφερθεί ο πρωθυπουργός. Οι ευθύνες μας, ώστε με σοφία να αποφύγουμε την παγίδα της Χάγης, ειδικά σε αυτή τη χρονική συγκυρία, όπως ανέλυσα και στο άρθρο μου “Γιατί, όχι τώρα, προσφυγή στη Χάγη”.