Μία παλαιά άποψη του φιλελεύθερου χώρου…
Γράφει ο Σωτήρης Χήνος
Μία παλαιά άποψη του φιλελεύθερου χώρου σχετιζόταν με τον φόρο κληρονομιάς. Επί της ουσίας, οι φιλελεύθεροι ήθελαν να διασφαλίσουν ότι κάθε άνθρωπος θα ξεκινάει από κοινή αφετηρία, με αποτέλεσμα να διακρίνεται ο πλέον ικανός, ο πλέον δραστήριος και καινοτόμος και ο πλέον εργατικός. Χωρίς να υπάρχουν ισχυρές ανισότητες στην αφετηρία, λόγω ισχυρού οικονομικού οικογενειακού background.
Έτσι, έβλεπαν ως θετική την προοπτική ενός φόρου κληρονομιάς που να προσεγγίζει το 100%.
Προφανώς, η άποψη αυτή θα οδηγούσε σε μία σταδιακή κρατικοποίηση της οικονομίας, επιχειρήσεις και λοιπά περιουσιακά στοιχεία θα κατέληγαν στο κράτος, προοπτική που δεν γινόταν τότε ιδιαιτέρως αντιληπτή, λόγω της μηδαμινής συμμετοχής του κράτους στο οικονομικό γίγνεσθαι. Οι φιλελεύθεροι της εποχής ξεκινούσαν από μία ηθική βάση, αγνοώντας την οικονομική πραγματικότητα και έτσι ουσία πυροβολούσαν τα πόδια τους.
Αυτό είναι και το βασικό πρόβλημα των περισσοτέρων προσεγγίσεων που κινούνται σε μία θεωρητική σφαίρα, αγνοώντας τον τρόπο που λειτουργεί μία οικονομία και πιο συγκεκριμένα τον τρόπο που οι άνθρωποι λειτουργούν σε μία οικονομία. Διότι το τότε λάθος των φιλελευθέρων, εμπεριείχε κάτι πολύ πιο ουσιώδες από την προοπτική της κρατικοποίησης. Αγνοούσε τους μηχανισμούς κινητροποίησης των νοικοκυριών.
Όπως πολύ αργότερα επισήμανε ο Φρίντμαν, όλοι ζούμε σε μία κοινωνία οικογενειών (family society).
Αυτό που κινητοποιεί τον πολίτη για να δράσει οικονομικά είναι αρχικώς η επιβίωση, στη συνέχεια η σημαντική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, η οικονομική επιτυχία, ο πλουτισμός, η προσωπική επιβεβαίωση. Πλησιάζοντας όμως στο βιολογικό τέλος, η σημασία όλων αυτών περιορίζεται και το βασικό κίνητρο της δράσης που θα διατηρεί και επαυξάνει τα κεκτημένα, είναι η επόμενη γενεά. Τι θα αφήσει στα παιδιά του.
Αν ο πολίτης αυτός, γνωρίζει ότι όλη του η περιουσία θα περάσει σε έναν απρόσωπο γραφειοκρατικό μηχανισμό και όχι στους απογόνους, θα σταματήσει να λειτουργεί με οικονομικό ορθολογισμό.
Θα σταματήσει να επενδύει και θα στραφεί σε μία περιττή και ανούσια κατανάλωση, με στόχο να δαπανήσει όπως όπως ό,τι συγκέντρωσε. Από παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης, από εργατικό μυρμήγκι μιας καλά οργανωμένης και καλοσυντηρημένης φωλιάς, θα μετατραπεί σε χαρωπό τζιτζίκι, βιώνοντας το τελευταίο καλοκαίρι του βίου του.
Σταδιακά θα οδηγούμασταν σε μία υπερσυγκεντρωτική οικονομία, που η ατομική προσπάθεια θα περιοριζόταν χρονικά, μέχρι να σβήσει οριστικά, θυσιαζόμενη στη ματαιότητα αλλά και στο διαρκώς διογκούμενο κρατικό Μολώχ.
Όπως έγραψε κάποτε ο Δήμου, δεν πρέπει να προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα ξενοδοχείο όπως εμείς το θέλουμε και μετά να προσπαθήσουμε να παραχώσουμε τους λαούς μέσα, αλλά ένα ξενοδοχείο φτιαγμένο στη βάση των επιθυμιών, των συμπεριφορών και των αναγκών των κοινωνιών….
