Κουρδικό Δημοψήφισμα στις 25 Σεπτεμβρίου

Γράφει ο Οδυσσέας Ματζιούνης,

Στις 7 Ιουνίου 2017 ο Πρόεδρος του Ιρακινού Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζάνι ανακοίνωσε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος την 25 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, μετά από συνάντηση με όλα τα πολιτικά κόμματα της επαρχίας. Η Ρωσία αντέδρασε με ένα ουδέτερο σχόλιο, ενώ οι ΗΠΑ παρουσίασαν πολύ χλιαρό σκεπτικισμό σχετικά με την απόφαση λέγοντας ότι το δημοψίφισμα μπορεί να αποπροσανατολίσει από την τελειωτική ήττα του Ισλαμικού Κράτους.

Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως είναι στην αντίδραση των τοπικών παραγόντων. Το Ιράκ εξέδωσε μια απρόσμενα ουδέτερη ανακοίνωση, λέγοντας ότι για το μέλλον του Ιράκ θα πρέπει να αποφασίσουν όλοι οι πολίτες του, πετώντας ουσιαστικά την μπάλα πίσω στους διοργανωτές του δημοψηφίσματος. Όσο απρόσμενη ήταν η αντίδραση του Ιράκ, τόσο προβλέψιμη ήταν αυτή της Τουρκίας. Τόσο ο Ερντογάν όσο και ο Γιλντιρίμ τάχθηκαν εναντίων του δημοψηφίσματος και μόνο το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα υποστήριξε την απόφαση, ενώ οι Γκρίζοι Λύκοι χαρακτήρισαν το δημοψήφισμα “ατιμία, ντροπή και προδοσία”. Η Συρία, απλά εξέδωσε ανακοίνωση ότι δεν αναγνωρίζει καμία μονομερή ενέργεια και ότι δεν μπορεί να δεχτεί την διαίρεση του Ιράκ. Τέλος, το Ισραήλ που ίσως να είναι ο ισχυρότερος περιφερειακός παράγοντας υποστήριξε την πρωτοβουλία με τον Νεντανιάχου να υποστηρίζει δημόσια την δημιουργία ανεξάρτητου Κουρδικού Κράτους.

Όλοι, λίγο πολύ γνωρίζουμε ότι τόσο οι Τούρκοι όσο και οι Σύροι προσπαθούν να αποφύγουν μια ενδεχόμενη αυτοδιάθεση των δικών τους Κουρδικών πληθυσμών, ειδικά τώρα που οι τελευταίοι έχουν οργανωμένες στρατιωτικές μονάδες και θα περιμένουν ανταλλάγματα για την σημαντική συμβολή τους στον αγώνα κατά των τζιχαντιστών. Οι προσπάθειές τους είναι μάταιες, καθώς πλέον δεν υπάρχει περίπτωση οι Κούρδοι να αφήσουν τα όπλα τους και να γυρίσουν στα σπίτια τους. Η κυβέρνηση της Συρίας το έχει ψιλοκαταλάβει και τους έχει προσφέρει αυτονομία, αν και μπορούμε να υποψιαστούμε ότι εφόσον τους δοθεί η ευκαιρία θα ανεξαρτητοποιηθούν πλήρως. Ήδη είναι μέρος της Συρίας μόνο στα χαρτιά και έχουν δημιουργήσει μια συνομοσπονδία Κουρδικών καντονίων μέσα στην περιοχή. Ο μεγαλύτερος χαμένος σε βάθος χρόνου όμως θα είναι η Τουρκία, καθώς με την έλευση ενός Κουρδικού Κράτους είναι αναμενόμενη μία επικείμενη απόσχιση των Κούρδων της Τουρκίας (με τον έναν ή τον άλλον τρόπο).

Επομένως, θα είναι πολύ ενδιαφέρουσα η αντίδραση της τελευταίας σε μια ενδεχόμενη νίκη του ΝΑΙ καθώς τόσο η τοπική όσο και η διεθνής συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή για αυτήν. Οι μεγάλες δυνάμεις φαίνονται σχετικά ουδέτερες προς το θέμα, αλλά τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία συνεργάστηκαν και εξόπλισαν τους Κούρδους στο παρελθόν, συχνά προκαλώντας το μένος του Ερντογάν. Είναι τόσες οι στρατιωτικές επιχειρήσεις που στηρίζονται στις Κουρδικές δυνάμεις, που ακόμα και οι δύο πρώτες να έχουν αντιρρήσεις, αυτές θα καμφθούν προκειμένου να μην δημιουργήσουν παραπάνω προβλήματα στην περιοχή. Επίσης, οι πιθανοί σύμμαχοι του Ερντογάν σε αυτό το θέμα είναι σχεδόν ανύπαρκτοι. Κοινό μέτωπο με τη Συρία και το Ιράκ είναι αδύνατον καθώς οι σχέσεις της Τουρκίας με αυτές τις χώρες είναι σε τέτοιο επίπεδο που ουκ ολίγες φορές προκλήθηκαν θερμά επεισόδια, ενώ ακόμα και οι Αραβικές Μοναρχίες έχουν γυρίσει την πλάτη σε αυτήν λόγω της κρίσης στο Κατάρ. Ο μόνος υποψήφιος που ίσως να έχει κάποιο ενδιαφέρον είναι το Ιράν και αυτό με μισή καρδιά, δεδομένων των σχετικά εχθρικών σχέσεων των δύο χωρών.

Το άλλο ερώτημα είναι αν θα υπάρχει μέλλον για το νέο Κουρδικό κράτος. Αυτό εξαρτάται από το αν το ίδιο θα επιλέξει την ένταξή του στην Δυτική έναντι της σεχταριστικής Αραβικής σφαίρας. Στην πρώτη περίπτωση ίσως να γεννιέται ένα νέο Ισραήλ στην Μέση Ανατολή, αντίθετα θα προστεθεί άλλη μια χώρα στις λίστες του Μέσου ή και Τρίτου κόσμου.