ESG και ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία

Γράφει ο Βαγγέλης Αντωνιάδης

Είναι προφανές πως οι παράγοντες ESG περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση συνδέονται κυρίως με το εσωτερικό περιβάλλον των επιχειρήσεων, τον τρόπο που είναι οργανωμένες και λειτουργούν αλλά και με το επιχειρηματικό τους πρότυπο, όπως τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που προσφέρουν στην αγορά.

Παρά το δυσμενές οικονομικό κλίμα που διαμορφώθηκε στην διάρκεια της πανδημίας του ESG έχει αναδειχτεί σε κορυφαία προτεραιότητα καθώς βρίσκεται σε άμεση διασύνδεση με την σχετική εθνική και κοινοτική νομοθεσία, την διαχείριση κινδύνων ( risk management) την προσέλκυση επενδυτών και την χαμηλού κόστους χρηματοδότησης.

Αναμφίβολα η μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας είναι η κλιματική αλλαγή και η αντιμετώπιση των συνεπειών της έχει πλέον υπαρξιακά χαρακτηριστικά για το παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας.

Σ αυτό το περιβάλλον προκύπτει η ανάγκη περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό κελσίου.

Στην προσπάθεια της να υπηρετήσει αυτή η υψηλή προτεραιότητα η Ευρωπαϊκή Ένωση θεσμοθέτησε την πράσινη συμφωνία ( Green Deal). Mία ρηξικέλευθη και συνάμα φιλόδοξη στρατηγική που στοχεύει στην επίτευξη μίας πλήρους κλιματικής ουδετερότητας με απόλυτο χρονικό όριο το 2050 και παράλληλα προωθεί σχέδια δράσης και δομικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν το πλαίσιο ESG.

Αναλυτικότερα η υλοποίηση της πράσινης συμφωνίας προβλέπει την οικονομική στήριξη κυρίως μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος, της πράσινης μετάβασης με περισσότερα από 270 δισεκατομμύρια σε ετήσια βάση μέχρι το 2030.

Σ αυτή την κατεύθυνση εγκρίθηκαν σημαντικά κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ χαρακτηριστικό της υψηλής προτεραιότητας που δίνουν οι Βρυξέλλες στην πράσινη στρατηγική είναι ότι το αμέσως επόμενο διάστημα προβλέπεται περεταίρω διεύρυνση των χρηματοδοτικών εργαλείων με στρατηγική στόχευση την προώθηση βιώσιμων πράσινων επενδύσεων τόσο στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με στόχο να ανταποκριθούν στο νέο απαιτητικό περιβάλλον που διαμορφώνει η ESG στρατηγική, Οι ελληνικές τράπεζες μετασχηματίζουν την εσωτερική λειτουργία τους αλλά και τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχουν.

Πιο συγκεκριμένα ήδη υπάρχει δέσμευση από το σύνολο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος για την εφαρμογή των αρχών της υπεύθυνης στρατηγικής και ήδη προχωρούν στην διαδικασία ενσωμάτωσης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής στην λειτουργία τους.

Ταυτόχρονα συνδέουν τα νέα δάνεια αλλά και αναχρηματοδοτήσεις παλαιότερων με κριτήρια ESG στοχεύοντας και στην προσέλκυση ESG κεφαλαίων μέσω της έκδοσης ομολόγων ή ομολόγων βιωσιμότητα.

Σύντομα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ενδεχομένως ακόμα και στο σύνολο του θα έχει την δυνατότητα να παρέχει ή ακόμα και να αναχρημματοδοτει δάνεια, δίνοντας κίνητρα, όπως χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού και μεγαλύτερο διάστημα αποπληρωμής που θα συνδέονται με συγκεκριμένες ESG ποσοτικούς στόχους.

Είναι προφανές πως αν μία ελληνική επιχείρηση κατορθώσει να σχεδιάσει και να υλοποιήσει ολοκληρωμένη ESG στρατηγική ή έστω μικρότερα projects με τα ίδια χαρακτηριστικά υλοποιώντας συγκεκριμένους και συνάμα μετρήσιμους στόχους θα αποκτήσει πρόσβαση σε φθηνότερο δανεισμό.

Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πράσινη ενέργεια ενσωματώθηκε και στους όρους του ταμείου ανάκαμψης, οι πόροι του οποίου αποτελούν και τον κινητήριο μοχλό για την αναπτυξιακή δυναμική της Ελλάδας την επόμενη δεκαετία. Ακολουθώντας τους σχετικούς κανόνες το 40% περίπου των χρηματοδοτήσεων του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης κατευθύνονται στην πράσινη μετάβαση. Γεγονός που σαφώς θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στην καθιέρωση μίας οικονομίας χαμηλών, ενδεχομένως και μηδενικών εκπομπών άνθρακα.

Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών, τα συστήματα αποθήκευσης και διανομής ενέργειας και τα προγράμματα εξοικονομώ.

Αναμφίβολα η μετάβαση στην εποχή της πράσινης ενέργειας απαιτεί ένα συνολικό εθνικό πλάνο και μακρόχρονο σχεδιασμό και όχι τις προσχηματικές και αποσπασματικές κινήσεις του παρελθόντος.

Σ αυτή την μετάβαση κεντρικός θα είναι ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα και οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι απαραίτητο να έχουν ολοκληρωμένη εικόνα αλλά και τεχνογνωσία για τις κανονιστικές ρυθμίσεις αλλά και τις χρηματοδοτικές-επενδυτικές δυνατότητες που σχετίζονται με ESG ζητήματα.

Παράλληλα είναι απαραίτητο να επανασχεδιάσουν την στρατηγική τους, το επιχειρηματικό τους πρότυπο και τις μεθόδους οργάνωσης και λειτουργίας συμπεριλαμβάνοντας τους ESG πυλώνες στον ευρύτερο σχεδιασμό τους.

Ταυτόχρονα είναι απαραίτητος ο σχεδιασμός ενός νέου οδικού χάρτη, ενεργειακού αλλά και ευρύτερου και με νέες λειτουργίες να δημιουργήσουν ένα νέο πρότυπο να δημιουργήσουν ένα νέο πρότυπο διοίκησης ανάλογων ζητημάτων.

Αναγκαία επίσης είναι η διατήρηση μόνιμων διαύλων επικοινωνίας με τραπεζικούς και άλλους επενδυτικούς οργανισμούς για τον σχεδιασμό ESG επενδύσεων που απαραίτητη προϋπόθεση έχουν την δέσμευση για συγκεκριμένους μετρήσιμους περιβαλλοντικούς στόχους που θα οδηγήσει και στην χρηματοδότηση με σαφώς ευνοϊκότερους όρους και χαμηλό κόστος.

Τέλος απαραίτητη είναι η βελτίωση των ESG επιδόσεων αλλά και αξιολογήσεων καθώς αυτές εδράζονται κυρίως σε πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στην δημόσια σφαίρα καταρτίζοντας συνοπτικούς και απαραίτητα ψηφιοποιημένους απολογισμούς αναδεικνύοντας εταιρική στρατηγική και στόχους.