Tα συνταγματικά ζητήματα της συμφωνίας Τσίπρα – Ζάεφ συνοπτικά
Γράφει ο Αλέξανδρος Κριτσίκης, Δικηγόρος
Σε περίπτωση που ο Ζόραν Ζάεφ κερδίσει στο δημοψήφισμα, που πρόκειται να γίνει στη χώρα του, όπως έχει προαναγγείλει, τότε βαδίζει ανενόχλητος σε αναθεώρηση του Συντάγματος στη χώρα του και με επιστολή του στις 190 περίπου χώρες, που αναγνώρισαν την ΠΓΔΜ ως Μακεδονία δηλώνει, πως το νέο όνομα της χώρα του θα είναι «Severna Makedonija». Την ένταξη στο ΝΑΤΟ θα επικυρώσουν και τα κοινοβούλια των άλλων μελών της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ μέσα σε προθεσμία 18 μηνών.
Τα πράγματα όμως είναι τόσο εύκολα και για την ελληνική πλευρά; Περιπλέκονται, αν και εφόσον εκτυλιχθούν όλα ομαλά στα Σκόπια, έρθει η συμφωνία προς κύρωση στο Ελληνικό κοινοβούλιο. Είναι γεγονός πως μια ενδεχόμενη συμφωνία με την ΠΓΔΜ με το ως άνω περιεχόμενο είναι μια διεθνής-διμερής συμφωνία, η οποία για να καταστεί αναπόσπαστο μέρος της εσωτερικής έννομης τάξης θα πρέπει κατά το άρθρο 28 παρ.1 του Συντάγματος να κυρωθεί με τυπικό νόμο, ο οποίος θα πρέπει να ψηφισθεί από τη Βουλή και να δημοσιευθεί στο ΦΕΚ από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Αν και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο δεν θεωρείται αναγκαία, η κύρωση μιας συνθήκης, ώστε να ισχύσει διεθνώς, στη χώρα μας πάλι κατά το εσωτερικό δίκαιο (άρθρο 28 παρ. Σ) είναι απαραίτητη κύρωση, προκειμένου να καταστεί αυτή αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού δικαίου με αυξημένη μάλιστα έναντι των κοινών νόμων τυπική ισχύ. Άλλα και διεθνώς εθιμικά ισχύει, ότι για να επικυρωθεί μια διεθνής συνθήκη θα πρέπει πρώτα να κυρωθεί στο εσωτερικό των συμβαλλόμενων κρατών και αφού κυρωθεί στη συνέχεια επικυρώνεται και από τους αρχηγούς των κρατών, οι οποίες θα υπογράψουν τη συμφωνία.
Γεννάται στο σημείο αυτό εύλογα το ερώτημα τι ακριβώς πλειοψηφία απαιτείται, προκειμένου να υπερψηφισθεί η συμφωνία με την Σκοπιανή κυβέρνηση από την Ελληνική Βουλή. Κατά τη μάλλον κρατούσα εκδοχή το σχέδιο νόμου με το οποίο θα εισάγεται στη Βουλή η συμφωνία, όταν έρθει αυτή η ώρα, δεν θα πρέπει να ψηφισθεί ούτε από τα 3/5 του όλου αριθμού των βουλευτών, δηλ. τουλάχιστον 180 κατά την παρ. 2 του άρθρου 28 του Συντάγματος ούτε ακόμη από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, δηλ. τουλάχιστον 151 κατά την παρ. 3 του ίδιου άρθρου. Ενδεχόμενη συμφωνία γίνεται ευρέως δεκτό στη θεωρία, ότι θα πρέπει να ψηφισθεί με την απαιτούμενη πλειοψηφία του άρθρου 67 του Συντάγματος δηλ. την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων στη ψηφοφορία βουλευτών, που δεν μπορεί να είναι μικρότερη του ¼ του όλου αριθμού των βουλευτών.
Ένα λοιπόν η Ελληνική κυβέρνηση τι γίνεται στην ενδεχόμενη περίπτωση, που η ελληνική κυβέρνηση δεν διαθέτει την απαιτούμενη πλειοψηφία; Στην περίπτωση αυτή τότε η συμφωνία μπορεί να ψηφισθεί από τον μεγαλύτερο κυβερνητικό εταίρο με τους 145 βουλευτές, που διαθέτει, εφόσον ο μικρότερος κυβερνητικός εταίρος (ΑΝΕΛ) απέχει από την ψηφοφορία. Με την τελική επικύρωση της συμφωνίας από τα συμβαλλόμενα μέρη άρχεται η δέσμευση των συμβαλλόμενων μερών κατά το Διεθνές Δίκαιο. Υπάρχει βέβαια και ο αστάθμητος παράγοντας η άλλη πλευρά (δηλ. Σκόπια) να μην προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες, οπότε δεν έχει σημασία το τι θα πράξουμε εμείς τελικά.
Σε κάθε περίπτωση ο χρόνος είναι βραχύς, όλα θα ξεκαθαρίσουν σύντομα, ενώ πολλοί θα θέσουν θέματα ακόμη και γύρω από τον ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος είναι σε κάθε περίπτωση πολύ περιορισμένος μέσα στα ισχύοντα συνταγματικά πλαίσια.
