Ορυκτός πλούτος: Μια πονεμένη ιστορία

Γράφει ο Ευπατρίδης

Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, προ ολίγων ημερών εκτοξεύθηκε σε δημοφιλία στο πανελλήνιο, απαντώντας ζωντανά, on camera και «εκτός έδρας» στον Τούρκο ομόλογό του σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Λίγες ημέρες μετά ωστόσο, η επόμενη δήλωσή του, σε σαφώς διαφορετική κατεύθυνση, ήγειρε ανησυχίες στους ίδιους κύκλους αναφορικά με το (ανοικτό με την Τουρκία) ζήτημα της εκμετάλλευσης του ορυκτού μας πλούτου.

Η ιστορία με τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στο Αιγαίο Πέλαγος δεν είναι πονεμένη για εμάς μόνο για λόγους οικονομικούς (η μη αξιοποίηση του ορυκτού μας πλούτου) και για λόγους εξωτερικής πολιτικής (η διαρκής απειλή από την πλευρά της Τουρκίας). Είναι μια πονεμένη ιστορία και από την άποψη της επικοινωνίας και της αντιμετώπισης του θέματος από τα ΜΜΕ και τους λοιπούς φορείς ενημέρωσης και επικοινωνίας, και πρωτίστως από μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος. 

Όταν ξεκίνησε η ιστορία με τον ορυκτό πλούτο του Αιγαίου, τη δεκαετία 2000-2010, οι δημοσιογράφοι και οι εκπομπές που ασχολούνταν με αυτήν την αντιμετώπιζαν κυρίως στα πλαίσια συνωμοσιολογίας και «περίεργων» ιστοριών. Ιστοριών για τους κακούς Αμερικάνους που θέλουν να μας τα πάρουν, για τους Τούρκους που διεκδικούν συνεκμετάλλευση, για την προδοτική πολιτική ηγεσία που δε θέλει να τα εξορύξει κοκ. Γενικώς, ήταν ένα ζήτημα που με τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε, αποτελούσε αντικίνητρο για κάθε πολιτικό που ήθελε να δείχνει σοβαρός για να ασχοληθεί με αυτό. 

Εν συνεχεία, όταν το 2010 εισήλθαμε στην επόμενη ιστορική φάση, του μνημονίου και του μηχανισμού στήριξης, ο ορυκτός μας πλούτος, για τους ίδιους αυτούς πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους, πλέον προωθείτο σαν η διέξοδός μας από τα οικονομικά μας προβλήματα. Σαν ένας τρόπος να έχουμε άμεσα έσοδα από την επόμενη κιόλας μέρα, και να γλιτώσουμε έτσι τις περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, τις αυξήσεις στους φόρους κοκ. Ένα ζήτημα δηλαδή που κανονικά θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται σε άξονα 5-10 ετών, ήταν αδύνατο να το δει κανείς έτσι, γιατί είχε δημιουργηθεί η αντίληψη πως μπορούσε και έπρεπε να αξιοποιηθεί άμεσα. 

Παρ’ όλα αυτά, την περίοδο εκείνη μπόρεσαν να γίνουν οι πρώτες κυβερνητικές ενέργειες στην κατεύθυνση αξιοποίησης του πλούτου. Το 2012 εξελέγη ο Αντώνης Σαμαράς, που είχε δώσει στο ζήτημα βασική θέση στο προεκλογικό του πρόγραμμα. Ξεκίνησαν διαγωνισμοί για τη διενέργεια ερευνών, έγιναν αλλαγές στο νομικό πλαίσιο κοκ. Τέθηκαν οι βάσεις ώστε, όταν ήταν πλέον ο κατάλληλος καιρός, δηλαδή όταν η διεθνής θέση και η οικονομική κατάσταση της χώρας θα ήταν τέτοια που να το επιτρέπει, να μπορούσε να προχωρήσει σοβαρά η αξιοποίησή του. 

Δε νομίζω πως έχει νόημα να συζητάμε αν υπάρχει ή δεν υπάρχει ορυκτός πλούτος στο Αιγαίο. Υπάρχουν έντονες ενδείξεις, αν δεν έχει ήδη αποδειχθεί. Και υποτίθεται πως η χώρα έχει εδώ και χρόνια κάνει την επιλογή να κινηθεί σε κατεύθυνση αξιοποίησης. 

Για ποιο λόγο τίθενται αμφιβολίες με τη δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, και διαφαίνεται πως δεν υπάρχει πλέον τέτοια πρόθεση; Αποφασίστηκε μήπως ότι η χώρα έχει τόσο πολύ εξασφαλίσει το οικονομικό της μέλλον, που δε χρειάζεται τα ενδεχόμενα έσοδα από την πηγή αυτή; Ή ακόμα περισσότερο, ότι έχει εξασφαλιστεί ενεργειακά και δε χρειάζεται την αξιοποίηση των δικών της πόρων; Ή ακόμα περισσότερο, πως όλα αυτά θα τα θυσιάσουμε στο βωμό μιας δήθεν καλής γειτονίας με την Τουρκία;

Δε θυμάμαι να ισχύει οτιδήποτε από όλα αυτά. Γιατί λοιπόν δημιουργεί ο ΥΠΕΞ αμφιβολίες σε όλους μας; Θα επανέλθουμε στην εποχή που όποιος μιλάει για τον ορυκτό πλούτο θεωρείται ψεκασμένος;