Ο Τραμπ, η Ευρώπη και… τα χάλια μας!
Του Θανάση Κ.
Διαβάζοντας τον ελληνικό και ευρωπαϊκό Τύπο τις τελευταίες μέρες παίρνει κανείς την εντύπωση ότι τα πάντα αλλάζουν ραγδαία και ακόμα ΔΕΝ καταλαβαίνουν ΤΙΠΟΤΑ!
* Πρώτον, δεν καταλαβαίνουν ότι ο Τράμπ επιβάλλει δασμούς όχι για να “καταστρέψει το Διεθνές εμπόριο” αλλά για να αλλάζει το παγκόσμιο Οικονομικό μοντέλο.
Εξήγγειλε δασμούς για να διαπραγματευτεί στη συνέχεια τη μείωσή τους – όχι για να “πνίξει” τις διεθνείς συναλλαγές.
Το είχε πει ρητά και πριν εκλεγεί. Το έκανε στην αρχή εξαγγέλλοντας δασμούς με το Μεξικό και την Κολομβία για να επιτύχει πολιτικές παραχωρήσεις από τις δύο αυτές χώρες – και το πέτυχε μέσα σε 24 ώρες!
Το επιβεβαίωσε και τώρα: Εξήγγειλε δασμούς κατά 180 χωρών κι ύστερα ανέστειλε την εφαρμογή μεγάλου μέρους των νέων δασμών για τρείς μήνες (90 μέρες) στις μισές χώρες που δήλωσαν έτοιμες να διαπραγματευθούν νέες εμπορικές συμφωνίες μαζί του. Τους φοβερίζει κι ύστερα τους δίνει ευκαιρία να διαπραγματευτούν μαζί του υπό τη “δαμόκλειο σπάθη” των νέων δασμών..
Αν θα επιτύχει όλο αυτό, ή όχι δεν το ξέρουμε. .
Αλλά αυτό που επιδιώκει είναι να αλλάξει το μοντέλο της “Παγκοσμιοποίησης”:
να φέρει παραγωγή και θέσεις εργασίας στη χώρα του,
να μεταφέρει τις αποφάσεις από διεθνείς οργανισμούς που λειτουργούν χωρίς “νομιμοποίηση”, στις διακρατικές σχέσεις μεταξύ κυβερνήσεων,
να επιστρέψει στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και στην αποδοτικότητα των διεθνών επενδύσεων,
και να στρέψει την προσοχή της χώρας του στην προάσπιση των εθνικών συμφερόντων της, όχι στην… επιδότηση των ανταγωνιστών της!
Μπορεί να συμφωνεί ή να διαφωνεί κανείς με αυτές τις προτεραιότητες.
Όμως αυτά επιδιώκει. Και μέχρι στιγμής τα επιτυγχάνει…
Μπορεί να συμφωνεί ή να διαφωνεί κανείς με την “αλλαγή του μοντέλου”. Αλλά το βέβαιο είναι ότι το παλαιό μοντέλο ΔΕΝ λειτουργούσε. Κι έπρεπε να αλλάξει…
Πάμε τώρα, ειδικά στις σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης.
* Δεύτερον, τις τελευταίες πολλές δεκαετίες υπάρχει εμπορικό Πλεόνασμα της Ευρώπης απέναντι στην Αμερική. Πλεόνασμα που συνεχώς διευρύνεται μάλιστα…
Το 2024 το Πλεόνασμα αυτό (δηλαδή Εξαγωγές προς Αμερική μείον Εισαγωγές από Αμερική) ξεπέρασε τα 230 δισεκατομμύρια!
Το ποσό αυτό ακούγεται πολύ “μεγάλο”, αλλά ως ποσοστό του ΑΕΠ των δύο πλευρών είναι μικρό. Αντιπροσωπεύει μόλις κάτι λιγότερο το 1% από το ΑΕΠ της Ευρώπης και κάτι περισσότερο του… μισού τα εκατό από το ΑΕΠ των ΗΠΑ.
Βέβαια, δεδομένου ότι η Ευρώπη είναι σε στασιμότητα, και δεδομένου ακόμα ότι μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού πλεονάσματος προς τις ΗΠΑ το παράγει η Γερμανία που βρίσκεται σε ύφεση, αν μειωνόταν απότομα το Εμπορικό Πλεόνασμα, λόγω των νέων δασμών, αυτό θα μπορούσε να έχει οδυνηρές συνέπειες ειδικά για την Ευρώπη και ιδιαίτερα για την Γερμανία…
Και πάλι όμως, πρόκειται για πολύ μικρές επιπτώσεις σε πολύ κακή στιγμή, όχι για “σεισμική αναταραχή”…
* Τρίτον, η Ευρώπη διατηρεί εμπορικό Πλεόνασμα έναντι της Αμερικής, αλλά διατηρεί και διαχρονικά υψηλότερους δασμούς απέναντι στα Αμερικανικά προϊόντα που εισάγει:
Η Αμερική επιβάλλει “μεσοσταθμικά” δασμούς της τάξης του 2-2,4% στα ευρωπαϊκά προϊόντα που εισάγει, ενώ η Ευρώπη επιβάλλει δασμούς, επίσης μεσοσταθμικά”, της τάξης του 3-3,5% στα αμερικανικά προϊόντα που εισάγει.
Δηλαδή η Ευρώπη επιβάλλει μιάμιση φορά υψηλότερους δασμούς στα Αμερικανικά προϊόντα απ’ ό,τι η Αμερική στα Ευρωπαϊκά.
Μ’ άλλα λόγια η Ευρώπη κατηγορεί σήμερα τον Τράμπ ότι κάνει στην Ευρώπη αυτό που η Ευρώπη κάνει όλα τα προηγούμενα χρόνια απέναντι στην Αμερική!
Βέβαια τέτοιου επιπέδου εκατέρωθεν δασμοί ακούγονται “χαμηλοί” – ακόμα κι αν οι ευρωπαϊκοί δασμοί ήταν μιάμιση φορά μεγαλύτεροι…
Αλλά σε στρατηγικούς κλάδους όπως τα επιβατηγά οχήματα (που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις Γερμανικές εξαγωγές στις ΗΠΑ), η Αμερική επιβάλλει στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα δασμούς 2%, ενώ η Ευρώπη επιβάλλει στα αμερικανικά αυτοκίνητα δασμούς 10%! Εδώ η διαφορά είναι συγκριτικά πολύ μεγαλύτερη – και σε απόλυτα νούμερα καθόλου “αμελητέα”.
— Ταυτόχρονα, η Αμερική διαμαρτύρεται προς την Ευρώπη, ότι πέρα από τους δασμούς η Ευρώπη επιβάλλει και άλλου τύπου “εμπόδια” εισόδου στα αμερικανικά προϊόντα. Υπερβολικές ρυθμίσεις, παραγωγικές επιδοτήσεις, στα ευρωπαϊκά προϊόντα που εξάγονται, υπερβολικούς ελέγχους, αυστηρές αδειοδοτήσεις και ποικίλες απαγορεύσεις για τα αμερικανικά προϊόντα που εισάγονται, καθώς και “δυσμενή φορολογική μεταχείριση (λόγω ΦΠΑ κλπ.)
Μερικά από τα παράπονα της Αμερικής είναι ίσως υπερβολικά. Άλλα, όμως, είναι δικαιολογημένα…
— Η Ευρώπη απαντά συνολικά ότι η ίδια, ακριβώς για να προστατεύσει την “εσωτερική αγορά” της και να επιβάλλει “ενιαίους κανόνες πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης” επιβάλλει κανόνες προς όλες τις τρίτες χώρες, όχι μόνο προς τις ΗΠΑ. Και πάντως αυτοί οι κανόνες κι αυτές οι ρυθμίσεις είναι “υπαρξιακή ανάγκη” για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Χωρίς αυτόν τον ενιαίο έλεγχο και την ενιαία εποπτεία της ευρωπαϊκής αγοράς, ΔΕΝ μπορεί να υπάρξει Ευρωπαϊκή Ένωση.
— Η Αμερική απαντά από την πλευρά της, ότι “καλά όλα αυτά, αλλά οι ΗΠΑ ΔΕΝ είναι “οποιαδήποτε τρίτη” χώρα για την Ευρώπη! Είναι η μεγάλη σύμμαχος που επιβαρύνεται με το 70% των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ!
Με άλλα λόγια η Αμερικανική κυβέρνηση – όχι τώρα, επί Τράμπ, αλλά εδώ και 20 χρόνια τουλάχιστον – λέει στους Ευρωπαίους, εμείς επιδοτούμε την δική σας ασφάλεια για να μας… ανταγωνίζεστε εσείς απερίσπαστοι, οικονομικά, εμπορικά και συναλλαγματικά.
Την ώρα μάλιστα που η Αμερική έχει ανάγκη να στρέψει την “αμυντική” προσοχή της μακριά από την Ευρώπη, στον Ειρηνικό, έναντι της Κίνας…
Κι αυτό ασφαλώς δεν μπορούσε να συνεχίζεται επ’ άπειρον.
Κάποια στιγμή θα σταματούσε.
Όλοι οι προηγούμενοι Πρόεδροι των ΗΠΑ το επεσήμαναν αυτό.
Ο Τράμπ δεν το λέει απλώς. Κάνει και κάτι ουσιαστικό για να το αλλάξει.
* Τέταρτον, κι εδώ μπαίνουμε τώρα στη “βαθύτερη ουσία” της υπόθεσης.
Θα μπορούσε αυτή η “μη βιώσιμη” κατάσταση στις διατλαντικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ-Ευρώπης να εξαλειφθεί με μηδενικούς δασμούς εκατέρωθεν;
Μόνο ωφελημένες θα έβγαιναν και οι δύο πλευρές, έτσι δεν είναι;
Αμ ΔΕΝ είναι!
Το ελεύθερο εμπόριο (χωρίς καθόλου δασμούς και άλλα διοικητικά-θεσμικά εμπόδια) ανταμείβει τις πιο ανταγωνιστικές οικονομίες και τιμωρεί τις λιγότερο ανταγωνιστικές.
Η Ευρώπη είναι μακράν λιγότερο ανταγωνιστική της Αμερικής!
Σε δύο τουλάχιστον τομείς:
— Η Ευρώπη έχει διπλάσια έως τριπλάσια τιμή ενέργειας απ’ ό,τι η Αμερική.
— Και η Ευρώπη έχει διοικητικές ρυθμίσεις που την πλήττουν πολύ περισσότερο απ’ ό,τι οι – οποιοιδήποτε – δασμοί επιβάλλει ή πρόκειται να επιβάλλει ο Τράμπ.
Αυτό το τελευταίο το είπε μάλιστα πρόσφατα – και απερίφραστα – όχι κάποιος κακός “Αμερικανός” Πρόεδρος, αλλά ο ίδιος ο Μάριο Ντράγκι, ο πρώην Κεντρικός Τραπεζίτης της Ευρώπης και του ευρωσυστήματος.
— Μην ασχολείστε με τους δασμούς του Τράμπ, είπε ο Ντράγκι στους Ευρωπαίους. Τα ρυθμιστικά εμπόδια, οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και υπόλοιπες διοικητικές στρεβλώσεις που εσείς μόνοι σας έχετε επιβάλλει στους εαυτούς σας και στην ευρωπαϊκή οικονομία κάνουν πολύ μεγαλύτερη ζημιά απ’ ό,τι θα μπορούσαν να κάνουν οι δασμοί του Τράμπ…
Συνεπώς, για να μπορέσει να λειτουργήσει ένας στόχος μηδενικών δασμών μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, θα χρειαστούν δύο πράγματα:
— Πρώτον, η ίδια η Ευρώπη να εγκαταλείψει την “βεβιασμένη πράσινη μετάβαση” και να μειώσει άμεσα και δραστικά το κόστος ενέργειας! Δηλαδή να επιστρέψει στην πυρηνική ενέργεια και στη χρήση υδρογονανθράκων, ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστική έναντι των ΗΠΑ.
— Και δεύτερον, να εγκαταλείψει άμεσα τις υπερβολικές ρυθμίσεις και της γραφειοκρατικές αγκυλώσεις που η ίδια έχει επιβάλλει, δηλαδή να κάνει εκτεταμένη ΑΠΟ-ρύθμιση, όπως έκανε ο Ρέιγκαν στις ΗΠΑ και η Θάτσερ στη Βρετανία τη δεκαετία του ’80 δίνοντας τεράστια ώθηση τότε στις εθνικές οικονομίες τους…
Αυτό όμως σημαίνει ότι η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αναγκαστεί πρώτον “να καταπιεί ένα μαγκάλι κάρβουνα” και δεύτερον να… αυτοκτονήσει!
Διότι θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει το μεγαλύτερο “πρόταγμα” των τελευταίων ετών, την “πράσινη μετάβαση”. Κι ύστερα θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει όλα αυτά που δίνουν λόγο ύπαρξης (raison d’ etre) στους σημερινούς ευρωπαϊκούς θεσμούς – έλεγχοι, επιδοτήσεις, ρυθμίσεις, γραφειοκρατία.
Βγάλτε τα αυτά και δεν μένει τίποτα όρθιο στις Βρυξέλλες.
ΑΥΤΟ ακριβώς επιδιώκει και ο Τράμπ!
Όχι κάτι άλλο. Ακριβώς ΑΥΤΟ…
Ακριβώς το ίδιο επιδιώκουν και όλες οι “αντισυστημικές δυνάμεις” που κερδίζουν συνεχώς έδαφος στην Ευρώπη (φτηνή ενέργεια, επιστροφή στο έθνος- κράτος, επιστροφή στους υδρογονάνθρακες, χτύπημα των υπερεθνικών θεσμών, έλεγχος συνόρων).
Μόνο που οι ευρω-γραφειοκράτες των Βρυξελλών τους αναθεματίζουν ως “ακροδεξιούς” και “αντι-ευρωπαίους”. Γιατί έχουν ταυτίσει στο μυαλό τους το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης με το κατάντημα της ασύδοτης και ανεξέλεγκτης ευρωγραφειοκρατίας.
* Πέμπτον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξη που έδωσε προχθές σε αμερικανικό μέσο Breitbart, ζήτησε να υπάρξει νέα συμφωνία ΗΠΑ-Ευρώπης με χαμηλότερους έως και μηδενικούς δασμούς μεταξύ τους. Και ο Ντόναλντ Τράμπ, έσπευσε – πολύ ευχαριστημένος – να το επικροτήσει.
Πολύ φυσικά! Αφού ο Τράμπ ΑΥΤΟ ακριβώς επιδίωκε εξ αρχής…
Να εξαναγκάσει την Ευρώπη σε συνθηκολόγηση με όρους που σηματοδοτούν το τέλος της Ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας.
Βέβαια ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης πριν δύο βδομάδες περίπου είχε πει το ΑΝΤΙΘΕΤΟ: ότι πρέπει η Ευρώπη να δώσει “απάντηση” στην επίθεση του Τράμπ.
Και ότι ο ίδιος θα πρωτοστατούσε, λέει, για να θωρακιστεί η Ευρώπη από τον εμπορικό Πόλεμο με τον οποίο την απειλεί ο Τράμπ.
Τώρα καταλάβαμε ότι “απάντηση” στον Τράμπ σήμαινε…”πλήρης συνθηκολόγηση” με τον Τράμπ!
Μια ακόμα απίθανη κυβίστηση. Όπως πέρσι, που στις αρχές του έτους, όταν ψήφιζε το νόμο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών κατήγγειλε τη “δικτατορία της… πλειοψηφίας” και μερικούς μήνες αργότερα, μόλις – παρ’ ελπίδαν – εξελέγη ο Τράμπ, κατήγγειλε το ακριβώς αντίθετο: τη “δικτατορία των μειοψηφιών”!
Απ’ όλα έχει ο μπαξές.
“Και με τον χωροφύλαξ και με τον αστυφύλαξ”…
Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι τι λέει ο Έλληνας Πρωθυπουργός, ο οποίος μέσα στην απελπισία του προσπαθεί απεγνωσμένα να βρεθεί στη “σωστή πλευρά της Ιστορίας” – και ΔΕΝ του βγαίνει…
Το πρόβλημα είναι ότι η χώρα δεν έχει πυξίδα, σε μιαν Ευρώπη που στη σημερινή της μορφή μάλλον δεν ξέρει που πατά και που πηγαίνει, μέσα σε ένα κόσμο που ποτέ δεν ήταν τόσο ρευστός και με τις απειλές τριγύρω μας μεγαλύτερες από ποτέ.
Και με τον Ελληνικό Τύπο να ΜΗ καταλαβαίνει ΤΙΠΟΤΑ απ’ όλα αυτά.
ΥΓ. Μια τελική αλλά όχι ασήμαντη παρατήρηση: Ο Πρωθυπουργός έδωσε την συνέντευξη του στο αμερικανικό news outlet Breitbart που διευθύνει ο πρώην στενός συνεργάτης του Τράμπ, Steve Bannon.
Τον Μπάννον τον είχε απομακρύνει ο ίδιος ο Τράμπ οκτώ μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, κατά την πρώτη Προεδρική θητεία του. Και πολύ αργότερα ο Μπάννον έκανε κάποια χρόνια φυλακή – δίκαια ή άδικα – μετά την απομάκρυνση του Τράμπ από την Προεδρία. Όταν ανάλαβε για δεύτερη φορά Πρόεδρος ο Τράμπ δεν συμπεριέλαβε αυτή τη φορά τον Μπάννον στον στενό κύκλο των συνεργατών του. Τον θεωρεί μάλλον “ακραίο”…
Και το Breitbart, το θεωρούσαν πολλοί, μέχρι προχθές, “ακροδεξιό”, “ομοφοβικό”, “ρατσιστικό”, “μισογυνικό”, “φωλιά fake news”, “θεωριών συνομωσίας” και… “πρακτόρων του Πούτιν!
Αν τολμούσε κανείς να επικαλεστεί δημοσιεύματά του στην Ελλάδα ή στην υπόλοιπη Ευρώπη τον στιγμάτιζαν αμέσως με τα χειρότερα.
Όλα αυτά βέβαια μπορεί να μη σημαίνουν και τίποτα.
Σίγουρα όμως επιβεβαιώνουν την παλιά εκείνη θυμοσοφία:
— Μεγάλη μπουκιά να φας, βαριά κουβέντα μη πεiς…
