Ο Ντόναλντ δεν είναι ο ”θείος Σαμ”, για να τον εμπιστευόμαστε…

Γράφει η ”Κρινιώ Καλογερίδου’‘ (Βούλα Ηλιάδου), Συγγραφέας

Ένα από τα συνήθη φαινόμενα στις ανθρώπινες σχέσεις είναι η ασύμμετρη αμοιβαιότητα, στο πλαίσιο της οποίας κάποιοι δίνουν μονίμως και κάποιοι άλλοι λαμβάνουν μονίμως, χωρίς να αναπτύσσουν κανένα συναίσθημα που να τους δεσμεύει.

Το ίδιο εκτιμώ πως γίνεται και μεταξύ των κρατών, στις σχέσεις των ανίσχυρων με τα ισχυρά, όπου οι μεν πρώτοι ανήκουν στην κατηγορία του ”δίνω” (εθνική κυριαρχία), οι δε δεύτεροι στην κατηγορία του ”παίρνω” (ό,τι με εξυπηρετεί). Απ’ τον κανόνα αυτό εξαιρούνται, φυσικά, οι ισοδύναμες χώρες ή όσες αναπτύσσουν δυναμική σύγκλισης ισχύος επί τη βάσει των win-win αμοιβαίων διακρατικών σχέσεων.

Το σκεπτικό αυτό έβρισκε πάντα την τέλεια εφαρμογή και στην περίπτωση της χώρας μας μεταπολιτευτικά, μέχρι που φτάσαμε στο 2015 – ένα βήμα πριν τη χρεωκοπία μας – για να δούμε την έμπρακτη ανταπόδοση φιλίας των ΗΠΑ στη χώρα μας επί Προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα και πρωθυπουργίας του Αλέξη Τσίπρα.

Η νέα τότε κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δέχτηκε αναπάντεχα τη στοργή του Αμερικανού Προέδρου, ο οποίος δεν περιορίστηκε μόνο στο θερμό του μήνυμα προς τους Ευρωπαίους ηγέτες για την ανάγκη διακοπής της λιτότητας στη χώρα μας, αλλά έστειλε στην Ελλάδα κλιμάκιο Αμερικανών εμπειρογνωμόνων που ειδικεύονταν στη διαχείριση χρέους.

Πέντε χρόνια μετά, ωστόσο, φαίνεται να έχουν αλλάξει πολλά. Και πρώτα απ’ όλα άλλαξε ο Πλανητάρχης. Στη θέση του Δημοκρατικού Μπαράκ Ομπάμα εκλέχτηκε ο Ρεπουμπλικανός Ντόναλντ Τραμπ, η πολιτική ευθυκρισία του οποίου ήδη αμφισβητείται λόγω των τραγικών χειρισμών και των παλινωδιών του.

Κι αμφισβητείται σε βαθμό που σε κάνει να αναρωτιέσαι: Μπορεί πλέον να εμπιστευθεί κανείς την Αμερική και να νιώθει ασφαλής ως σύμμαχός της, απ’ τη στιγμή που – με την τελευταία του πράξη απέναντι στους Κούρδους συμμάχους της και τη στήριξή του στον Τούρκο εισβολέα Ερντογάν – ο Πρόεδρός της απέδειξε τη δική του αφερεγγυότητα και τη δική της αναξιοπιστία;

Ναι, ζούμε πράγματι μεγάλες ιστορικές στιγμές βλέποντας την άλλοτε κραταιά υπερδύναμη να φοβάται σήμερα να αντιμετωπίσει τη θρασύδειλη Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν, που κάνει τον δερβέναγα της Μεσογείου εκφοβίζοντας και απειλώντας τα γύρω κράτη.

Του Ερντογάν που παραμένει πανίσχυρος, ανεξέλεγκτος και ατιμώρητος μετά την εξουδετέρωση των κουρδικών αντιστάσεων στη Συρία και τα μέτρα-χάδι που αποφάσισαν σε βάρος της χώρας του Ευρώπη και Αμερική.

Κι αυτό σε κάνει να προβληματίζεσαι για το μέλλον και να αμφιβάλλεις δικαιολογημένα για το αν έχει καμιά αξία η στρατηγική συμμαχία της Ελλάδας με την Αμερική σ’ ένα ευμετάβλητο σκηνικό που μοιάζει με κινούμενη άμμο … Σ’ ένα σκηνικό όπου δεν μπορείς να χαράξεις ασφαλή πορεία πάνω σε χάρτη και να έχεις για ”οδοδείκτη” την πυξίδα σου.

Κι αυτό μας γυρνά αναγκαστικά στη επιλογή της ”πολυδιάστατης πολιτικής ” του Κώστα Καραμανλή, που φαίνεται – με τις παρούσες συνθήκες – να είναι απολύτως αναγκαία υπό τον φόβο ενός θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο ή την Ανατολική Μεσόγειο.

Εν μέσω μιας καταιγίδας επίδειξης παρανοϊκότητας και προσωπικού στυλ του Ταγίπ και του Ντόναλντ, ο Πούτιν φαίνεται να είναι ο πιο ψύχραιμος εκτιμητής χειρισμών που δημιουργούν ένα πολύ επικίνδυνο τοπίο στη γειτονιά του.

Γι’ αυτό και ως χώρα δεν πρέπει να χάσουμε την επαφή μαζί του, τη στιγμή που και το Ισραήλ – με το οποίο έχουμε συμμαχήσει – δείχνει ανήσυχο απ’ τις απειλές του Ερντογάν, οι οποίες του προσθέτουν περαιτέρω προβλήματα κοντά στα δικά του εσωτερικά, που καλείται να αντιμετωπίσει.

Ο Πούτιν, πρέπει να το παραδεχτούμε, έπαιξε θαυμάσια το ρόλο του και κέρδισε. Κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε συνεπαρμένοι απ’ το ροζ συννεφάκι του εφησυχασμού και τον απόηχο του θείου Σαμ του παρελθόντος, που μας εξασφάλισε τη στρατηγική συμμαχία μας με τις ΗΠΑ.

Αντίθετα, καθ’ εκάστην, πρέπει να αναρωτιόμαστε αν εμπιστευόμαστε σαν Ελλάδα τον Τραμπ κι αν είναι έξυπνη κίνηση ο εναγκαλισμός μας με τις ΗΠΑ κατ’ αποκλειστικότητα (η χαμηλή αντιπροσώπευση της χώρας μας στα εγκαίνια του νέου ρωσικού προξενείου στην Αλεξανδρούπολη είναι ενδεικτική), τη στιγμή που και ο πρώην πρέσβης τους στην Αθήνα και νυν γερουσιαστής της Μασαχουσέτης Νίκολας Μπερνς δήλωσε σε συνέντευξή του ότι δεν πρέπει να τον εμπιστευόμαστε.

Γιατί αυτό κάνουμε ακριβώς, όπως κάναμε πάντα, με αντάλλαγμα τα τονωτικά λόγια της αμερικανικής πρεσβείας στην εκάστοτε κυβέρνηση για την ομαλή οικονομική πορεία της χώρας. Στην προκείμενη περίπτωση, για παράδειγμα, ο Αμερικανός πρέσβης στη χώρα μας Τζέφρυ Πάιατ – σε ομιλία του στο “Delphi Forum”, εκθείασε την κυβέρνηση Μητσοτάκη γιατί κινείται με γνώμονα τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις (νομοσχέδιο ανάπτυξης) και τη στρατηγική σχέση της με τις ΗΠΑ, επί τη βάσει της MDCA (συμφωνίας για τις βάσεις – Mutual Defense Cooperation Agreement)”.

Το ίδιο βιολί βέβαια παιζόταν και επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αν θυμάστε, τότε που ο Αμερικανός διπλωμάτης εκθείαζε τον π. πρωθυπουργό ΑλέξηΤσίπρα, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια του τότε αρχηγού της Αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκου Μητσοτάκη και του εκδότη του ”Εθνικού Κήρυκα” της Νέας Υόρκης και νυν υφυπουργού Εξωτερικών για θέματα Απόδημου Ελληνισμού Αντώνη Διαματάρη.

Και δεν ήταν ο μόνος που μας επαινούσε, αφού στον χορό των κολάκων τότε (Σεπτέμβριος 2018) είχε μπει και ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, που είχε παρομοιάσει τη χώρα μας ως αναγεννώμενο απ’ τις στάχτες του Φοίνικα, λέγοντας χαρακτηριστικά:

– Η Ελλάδα λαμβάνει δάνεια με χαμηλότερο κόστος από την Ιταλία, σε ποσοστό χαμηλότερο από τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Έχει πλεόνασμα του προϋπολογισμού πάνω από τις προσδοκίες, είναι από τις πιο ραγδαία αναπτυσσόμενες οικονομίες στην ΕΕ και απολαμβάνει χαμηλή ανεργία.

Όλα αυτά, θα μου πείτε, επιβεβαιώνουν τις καυχησίες του κυρίου Τσίπρα στη Βουλή ότι πήγαινε θαυμάσια η οικονομία μας επί ημερών του. Μόνο που παρέκαμψε εσκεμμένα τον αντίκτυπο της πολιτικής του στην ελληνική κοινωνία, της οποίας τη φοροδοτική ικανότητα είχε εξαντλήσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να την κάνει να υποφέρει.

Έχοντας υπόψη μας όλα αυτά, αντιλαμβανόμαστε βέβαια τον πανομοιότυπο τρόπο που μας αντιμετωπίζουν διαχρονικά οι Αμερικανοί επί όλων των ελληνικών κυβερνήσεων. Μόνο που τώρα η στρατηγική συμμαχία μαζί τους έχει βαρύνουσα σημασία λόγω της κούρσας εξοπλισμών στην οποίο έχει επιδοθεί ο γείτονάς μας εξ Ανατολών, σε συνδυασμό με τον αναθεωρητισμό του και το όνειρο της ”Γαλάζιας Πατρίδας” του Ταγίπ Ερντογάν, που στοχεύει στην Ανατολική Μεσόγειο (Κύπρο) και το Αιγαίο.

Εδώ θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ευθαρσώς ότι η Αμερική δεν είναι μόνο ο Πρόεδρός της, αλλά και η γερουσία της, η στρατιωτική ηγεσία και η ελληνοαμερικανική παρουσία της Ομογένειας, που συνηγορούν υπέρ της στρατηγικής συμμαχίας των δύο χωρών και της περαιτέρω σύσφιξης των σχέσεων μεταξύ τους, με βάση την ιστορικών διαστάσεων φιλία τους.

Στο πλαίσιο αυτής της τελευταίας, άλλωστε, είχαν διεξαχθεί – κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου – κοινά γυμνάσια μονάδων και σχηματισμών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με την αμερικανική 3η CAB (400 Αμερικανοί στρατιώτες), που εδρεύει στο Στεφανοβίκειο Μαγνησίας.

Το σενάριο της άσκησης (που τελούσε υπό την ευθύνη του αρχηγού του ΓΕΣ Γεώργιου Καμπά) είχε το συμβολικό όνομα ”Σιδηρά Ξυήλη”, με την έννοια ότι το ελληνοαμερικανικό κράμα στρατιωτικής συνεργασίας παρέπεμπε στην αρχαία ”ξυήλη”, το κράμα από χάλυβα των Σπαρτιατών, το οποίο διέφερε απ’ τα όπλα των άλλων στρατών της εποχής εκείνης.

Η εξέλιξη της εν λόγω άσκησης στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία, έστω κι αν ήταν ιδιαίτερα απαιτητική, αφού επρόκειτο για συνεργασία μεγάλης κλίμακας μηχανοκίνητων σχηματισμών στο έδαφος με επιθετικά, μεταγωγικά και ελικόπτερα πολλαπλού ρόλου Apache, Chinook και BlackHawk.

Είναι φανερό, μ’ άλλα λόγια, ότι τόσο οι ελληνικές και αμερικανικές δυνάμεις Πεζικού, όσο και οι Έλληνες ”κοκκινομπερέδες” της αερομεταφερόμενης 3ης Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού (”ΠΟΝΤΟΣ”) με τους συναδέλφους τους ”ιπτάμενους ιππείς” της 3ης αμερικανικής Ταξιαρχίας, ξέρουν να ανταποκρίνονται θαυμάσια στα καθήκοντά τους μετά από πλείστες όσες σύνθετες συνεκπαιδεύσεις.

Το θέμα μας όμως είναι άλλο: Πώς μπορεί κανείς να εμπιστευτεί την Αμερική του Τραμπ και κατά πόσο αυτή θα είναι διατεθειμένη να συνεργαστεί και να στηρίξει την Ελλάδα σε περίπτωση θερμού επεισοδίου με την Τουρκία, που μπορεί να πάρει εμπόλεμες διαστάσεις; Γιατί ο Ντόναλντ δεν είναι ο ”θείος Σαμ” του παρελθόντος, για να τον εμπιστευόμασε…

Και στο ερώτημα αυτό μίλησαν ήδη τα γεγονότα στη Συρία και η άφιλη στάση του έναντι των συμμάχων του Κούρδων, τους οποίους πρόδωσε απροκάλυπτα για τα μάτια του Ταγίπ Ερντογάν και της Τουρκίας…