Ο Ίων Δραγούμης θα αναθεμάτιζε την Χρυσή Αυγή

Γράφει ο Γεώργιος Λ. Κωνσταντόπουλος, Νομικός

Ψήγμα αμφισβήτησης δεν χωρά στην υπόθεση εργασίας, ότι, εάν ζούσε, ο Ιών Δραγούμης, ο «κίονας του ελληνικού εθνικισμού» και ο ρομαντικός στυλοβάτης του Μακεδονικού Αγώνα, θα αποκήρυσσε την Χρυσή Αυγή και θα εξεμαίνετο στην συστηματική προσπάθεια αισχρής καπήλευσης και παραχάραξης των ιδανικών, των ιδεών και των λόγων του από τους θιασώτες ενός καρυκευμένου ή επιμελώς συγκεκαλυμμένου νεοναζισμού- ο οποίος ασφυκτιά περίδετος από τις βουλευτικές γραβάτες και όποτε εκδηλώνεται απογυμνώνεται το αποκρουστικό πρόσωπό του.
Με άλλα λόγια: όποιος αποδέχεται την ιδεολογία, τις πρακτικές και τις επιδιώξεις της Χρυσής Αυγής αποκηρύσσει αυτομάτως τον Ίωνα Δραγούμη και την κληρονομιά του, τον Περικλή Γιαννόπουλο, τον Παύλο Μελά, την Πηνελόπη Δέλτα, τον Κωστή Παλαμά, τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, αρχιτέκτονα της Α’ Ελληνικής Δημοκρατίας, τον Ιωάννη Συκουτρή και τόσους άλλους.

Ο Ίων ήταν εθνικιστής- όπως, άλλωστε, όλοι σχεδόν οι σύγχρονοι του. Όποια μορφή κι αν έπαιρνε αυτός ο εθνικισμός και σε όποιο πολιτικό στρατόπεδο, βενιζελικό ή αντιβενιζελικό, κι αν εκδηλωνόταν κατέτεινε στην απελευθέρωση των αλύτρωτων πατρίδων της ιστορικής περιφέρειας του Ελληνισμού. Η Μεγάλη Ιδέα διέτρεχε τον εθνικό κορμό και φλόγιζε τους πόθους για Ελευθερία. Η γνωστή ρήση του Κωστή Παλαμά περί εθνικισμού συμπύκνωνε τον παλμό ολόκληρης εκείνης της ταραγμένης εποχής.

Η ιδεολογία του Ίωνος δεν ήταν ούτε μονοδιάστατη ούτε μονομερής. Αντιθέτως, έδρεπε από διάφορα πνευματικά χωράφια, ανασυνέθετε την πνευματική κληρονομιά της αιώνιας Ελλάδος, μπόλιαζε την σκέψη του με στοιχεία της καθ’ ημάς Ανατολής και φίλτραρε με δοκιμαστικό σωλήνα τα αποστάγματα της ευρωπαϊκής διανόησης. Μέχρι όμως το τέλος της πολυκύμαντης –και σύντομης- ζωής του σκεπτόταν και δρούσε προς το συμφέρον του Ελληνισμού. Ήταν «η ψυχή του Έθνους» όπως εύστοχα τον αποκάλεσε αργότερα ο ιδεολογικός του αντίπαλος αλλά φλογερός θαυμαστής του Γιώργος Θεοτοκάς.

Αν και επιθετικός ο εθνικισμός του Δραγούμη, ο ίδιος ποτέ δεν επιφύλαξε για το Έθνος, όπως εν τέλει μπορεί να το εννοούσε, την αποστολή της βίας, της αέναης πολεμοχαρούς πάλης. Το Έθνος του Δραγούμη προϋπέθετε την Ελευθερία και τον Πολιτισμό, ο οποίος είναι και ο τελικός προορισμός του.

Γράφει χαρακτηριστικά ο ίδιος: «Ποιος είναι ο τελικός των εθνών, πες τον προορισμό, πες τον αποστολή; Ο πολιτισμός! Να ένα έργο άξιο για τα έθνη, έργο αληθινά ανθρώπινο. Να η δικαιολογία των εθνών. Να πως τα έθνη είναι χρήσιμα στην ανθρωπότητα και να που έσφαλε ο Μαρξ πολεμώντας τα έθνη. Πολιτισμούς γεννούν τα έθνη και αυτά μονάχα. Δεν φθάνει όμως να είναι ένα έθνος πολιτισμένο, πρέπει να είναι πολιτισμένο και από δικό του πολιτισμό. Σε αυτό λοιπόν χρησιμεύουν τα έθνη. Οι πολιτισμοί γεννιούνται ο καθένας σε κάποια πατρίδα, σε κάποια εποχή και σε κάποιο έθνος. Έξω από αυτά δεν μπορεί να σταθεί πολιτισμός».

Πολιτισμό γεννούν μόνο ελεύθεροι άνθρωποι. Και ελεύθεροι είναι οι άνθρωποι που δρουν μέσα στο πλαίσιο του Έθνους τους, την διακριτή εκείνη ολοζώντανη οντότητα που από αδιαφοροποίητα άτομα ή οχλοκρατούμενη μάζα τους μετατρέπει σε Πρόσωπα με Ευθύνη.

Πολιτισμός, λοιπόν, δεν σημαίνει ούτε μπράτσα, ούτε τραμπουκισμοί, ούτε χαστούκια. Αναγκαία και απαραίτητη προϋπόθεση είναι η Ελευθερία. Η Χρυσή Αυγή δεν ομνύει σε κανένα από τα δύο. Η Χρυσή Αυγή αντιπαλεύεται και τα δύο, είναι δεδηλωμένος εχθρός τους. Και όμως παρ’ όλα αυτά διαστρεβλώνοντας τον πατέρα του ελληνικού εθνικισμού κατόρθωσε να καπηλευθεί τα νάματα της κληρονομιάς του αντλώντας πολιτικά οφέλη.

Τι έφταιξε και ο Δραγούμης με τους ιδεολογικούς επιγόνους του δεν βρήκαν την θέση που προσήκει στην νεοελληνική πνευματική και πολιτική πραγματικότητα, γιατί σκεπάστηκαν από την νεοναζιστική αχλύ της Χρυσής Αυγής, γιατί δεν αποτέλεσαν ζείδωρα εναύσματα ιδεολογικής αναζήτησης για την θεμελίωση της πολιτικής ταυτότητας μιας σοβαρής και ακτινοβολούσας Δεξιάς είναι ερωτήματα που πρέπει να απασχολήσουν αυτοτελή σημειώματα.

Η βαθιά, συστηματική και ειλικρινής μελέτη πάντως του μεγάλου αυτού Έλληνα δεν αφήνει χώρο για παρερμηνείες. Ή με τον Ίωνα ή με την Χρυσή Αυγή. Είναι διαφορετικοί κόσμοι.