Μια δισυπόστατη Ελλάδα, μια δισυπόστατη Κοινωνία

Γράφει η Φωτεινή Λεντάκη **

Μια δισυπόστατη Ελλάδα, μια κοινωνία, η ελληνική με έντονες πολιτικές και κοινωνικές αντιθέσεις με τα τελευταία χρόνια της κρίσης να γίνονται ολοένα και πιο αισθητές και οι οικονομικές αντιθέσεις. Η μεγάλη μεσαία τάξη συρρικνώνεται προϊόντος του χρόνου, εφόσον δεν επιτυγχάνεται η ζητούμενη ανατροπή της λιμνάζουσας ζήτησης και της ελπιδοφόρας ανάπτυξης, που φαίνεται να έχει καθηλωθεί για τα καλά στα επίπεδα της υποσχεσιολογίας και των ευχών. Το οικονομικό κλίμα παραμένει ασταθές και νοσηρό, ως μόνιμος διαμορφωτής της ανασφάλειας και αβεβαιότητας.

Μεγάλα πλήθη της μικρομεσαίας τάξης πολιτών, ανωμεσαίας και κατωμεσαίας έχουν περιέλθει σε δύσκολες κι αδιέξοδες θέσεις οικονομικού και κοινωνικού χαρακτήρα. Οι περισσότεροι χρωστούν στο δημόσιο και ασφυκτιούν μέσα σε ένα κλοιό φορολογικών μέτρων, που χρόνο με τον χρόνο αυξάνουν, αλλά και περικοπών σε μισθούς ή συντάξεις. Ασυνήθιστοι όπως ήταν στο στρίμωγμα και   καλομαθημένοι κλείνονται στο καβούκι τους, βγαίνουν ελάχιστες φορές σε σύγκριση με το παρελθόν σε μια έξοδο για διασκέδαση ή φιλική συναναστροφή. Ασφαλώς και τους στοιχίζει η αλλαγή προς το χειρότερο, η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους, που επιδρά και διεισδύει στο θυμικό και την ψυχολογία τους.

Η πλειοψηφία θα υπομένει σιωπηλά μένοντας το ίδιο φιλήσυχοι, νομοταγείς πολίτες, μια μειοψηφία, όμως, θα στιγματίσει την κάθε εποχή με την αντικοινωνική της συμπεριφορά. Και γνωρίζουμε, πως η αντικοινωνική συμπεριφορά κλιμακώνεται μέχρι που κάποιος θα την πληρώσει, ή θα εξοντωθεί. Ορισμένες φορές οριοθετείται και συγκρατείται μέσα στους προστατευτικούς τοίχους του σπιτιού της οικογένειας, αλλά μπορεί και να τους διαρρήξει, να βγει στο φως της δημοσιότητας και να γίνει δημόσια είδηση. Και τότε ακούμε έκπληκτοι γεγονότα, όπως ηληκιωμένος σκότωσε με τον μπαλτά της κουζίνας τη γυναίκα του, άνδρας μαχαίρωσε την εν διαστάσει σύζυγό του μπροστά στα μάτια του ανήλικου παιδιού τους. Φρικτές ειδήσεις όπως η ταυτοποίηση της 19χρονης που έπνιξε και πέταξε σε κάδο σκουπιδιών το μωρό της, αφού το θήλασε, της 22χρονης που πέταξε το νεογέννητό της από το μπαλκόνι, του 80χρονου ιερέα που ασελγούσε σε 11χρονο κοριτσάκι με τη συμφωνία της μητέρας-νταβατζή και τόσα άλλα.

Είναι σαν να βγαίνει κάποιος από έναν εαυτό και να μπαίνει σε έναν άλλο. Μια ζωή ολάκερη σε έναν γνώριμο για τους άλλους εαυτό και ξαφνικά διέπραξε το μοιραίο και κανείς δεν φαίνεται να πιστεύει, ότι ήταν ικανός να το κάνει. Κι ακούμε συχνά την απορία του γείτονα και της γειτόνισσας «ήταν καλός κι ευγενικός άνθρωπος», «ήταν μια ήσυχη οικογένεια, δεν είχε δώσει ποτέ αφορμή».

Δεν είναι ότι αποδίδουμε μια κακοποίηση, ένα έγκλημα, μια παραβατική πράξη στην οικονομική δυσλειτουργικότητα. Μια τέτοια πράξη είναι αίτιο πολλών παραγόντων ανάμεσα στους οποίους είναι η οικονομική αστάθεια, η πίεση, η διατάραξη των διαπροσωπικών σχέσεων και της προσωπικότητας, χωρίς να υποτιμούμε και τους πολιτισμικούς παράγοντες, που βοηθούν σημαντικά στην ελαστικοποίηση της συνείδησης, των αξιών και των κοινωνικών προτύπων και που μαστίζουν την σύγχρονη ελληνική κοινωνία.

** Ψυχολόγος, Πρόεδρος Ιδρύματος Πολιτισμού & Εκπ/σης «Ανδρέας Λεντάκης»