Ημέρα εθνικής συνείδησης

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας

Υπάρχουν παγκόσμιες ημέρες για κάθε ζωντανό πλάσμα σε αυτό τον πλανήτη, για κάθε συνήθεια, κάθε είδους προσωπική και συλλογική δράση. Η εθνική συνείδηση δεν χρειάζεται μια ειδική ευκαιρία για να κάνει αισθητή την παρουσία της ακόμη και σε όσους παριστάνουν ότι την αρνούνται.

Έρχονται όμως οι εορτές των μεγάλων αγώνων για ελευθερία όπως η 25η Μαρτίου, απλά ως τακτική υπενθύμιση πως δίχως ιστορική συνέχεια και εθνική συνοχή κανείς λαός δεν προόδευσε, κανείς δεν διεκδίκησε και δεν κέρδισε τίποτε. Κι οι Έλληνες το έχουμε βιώσει επανειλημμένα στην πορεία του χρόνου.

Όμως η Ελληνική Επανάσταση αποτελεί το αποκορύφωμα των αντοχών, των αντιστάσεων, της επιμονής των εθνοτικών δυνάμεων απέναντι στην ομογενοποίηση και την καταδυνάστευση. Το κοινά πολιτισμικά, γλωσσικά και θρησκευτικά στοιχεία που υπερισχύουν της επιβαλλόμενης συγκολλητικής ασάφειας.

Τέτοιες μέρες κάθε χρόνο επιλέγουμε να αμφισβητούμε τα αυταπόδεικτα. Την ορμέμφυτη ανθρώπινη ανάγκη για διακριτή ταυτότητα, για βαθιές, στέρεες οντολογικές ρίζες. Ηδονιζόμαστε να κατακρεουργούμε οτιδήποτε με εθνική αναφορά εξοβελίζοντας το στο πυρ το εξώτερο του ακραίου εθνικισμού μέχρι και του φασισμού.

Εσκεμμένα συγχέουμε ασύμβατες μεταξύ τους έννοιες για να στιγματίσουμε την σαφήνεια της εθνικής συνείδησης με φυλετικές υπερβολές και κηρύγματα μίσους. Καταδικάζουμε το υπαρκτό για να παρερμηνεύσουμε το ιδεατό. Παρερμηνεύουμε μέχρι και τον τότε ρόλο των ξένων δυνάμεων για να σκιάσουμε το εθνοκεντρικό κίνητρο και τον σκοπό της Εξέγερσης.

Τώρα πια αδυνατώντας να καθορίσουμε με επιμέλεια και διορατικότητα ένα ευέλικτο κι αποτελεσματικό μοντέλο σχετικά με το εύρος της εθνικής πολιτικής και οικονομικής επιρροής και το όφελος λειτουργίας των υπερεθνικών οργανισμών, ξεκινούμε έναν ανούσιο κι επικίνδυνο πόλεμο χαρακωμάτων.

Μοναδικός νικητής η μισαλλοδοξία και όσοι εκμεταλλευόμενοι το κλίμα ανασφάλειας καπηλεύονται τον πατριωτισμό “πουλώντας” εύκολες λύσεις, πλήρους αυτονόμησης και υποκριτικής, ανύπαρκτης επανόδου σε προστατευτικά, περίκλειστα οικονομικά μοντέλα και τριτοκοσμικούς διπλωματικούς προσανατολισμούς.

Η εθνική συνείδηση του 21ου αιώνα δεν στηρίζεται σε μια στείρα αναπαραγωγή ρητορικών θυμικών ακροβασιών. Ούτε, από την άλλη, νοείται απρόσκοπτη κι όσο το δυνατόν ειρηνική πορεία των χωρών δίχως τον προσήκοντα σεβασμό στην εθνική κουλτούρα καθεμιάς. Όσοι υποτίμησαν αυτά τα δεδομένα το πλήρωσαν ακριβά και με πολλαπλό τρόπο. Όσοι πείστηκαν ότι αρκεί μια τεχνική ενοποίηση των πολιτών βρέθηκαν προ εκπλήξεων, έως και αιματηρών συνεπειών.

Το στοίχημα της εποχής μας είναι η επαρκής απάντηση στο συγκεκριμένο δίλημμα με μια προσέγγιση που θα κατανοεί τα εκατέρωθεν θετικά στοιχεία και θα αναζητεί την χρυσή τομή που θα προσφέρει περιθώριο ανάδειξης της εθνικής μοναδικότητας με το υπερεθνικό πεδίο περαιτέρω εκδημοκρατισμένο σε ενισχυτικό ρόλο για μια σειρά οικονομικών και κοινωνικών ζητημάτων.