Το «διεθνές» δίκαιο ως μη δίκαιο και η θέση της Ελλάδας

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κομνηνός, Φοιτητής Πολιτικών Επιστημών & Δημόσιας Διοίκησης

Κεντρικό στοιχείο των μεταπολιτευτικών χρόνων στην Ελλάδα όσον αφορά την εξωτερική πολιτική έναντι των κρατών που μας περιέβαλλαν υπήρξε η επίκληση του διεθνούς «δικαίου» και των εκκλήσεων προς την διεθνή κοινότητα. Ωστόσο, ειδικά τον τελευταίο καιρό φαίνεται η αδυναμία του διεθνούς «δικαίου» να αναπτύξει το στοιχείο της αναγκαστικότητας, ώστε να καταστεί δίκαιο.

Η πιο τρανή απόδειξη για την ανυπαρξία του διεθνούς «δικαίου» είναι το τουρκολυβικό μνημόνιο για την ΑΟΖ, το οποίο παραβιάζει κατάφορα το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και παραβιάζει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στην Ν περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ήδη, ο αναπληρωτής σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας κ. Θάνος Ντόκος δήλωσε πως «το τουρκολυβικό μνημόνιο μας προβληματίζει πάρα πολύ, αλλά δυστυχώς προβληματίζει μόνο εμάς» και πρόσθεσε «πως θα ζήσουμε με αυτό ένα διάστημα».

Στην ουσία με αυτήν του την δήλωση παραδέχτηκε την αδυναμία εφαρμογής των κανόνων του διεθνούς «δικαίου», όταν δεν υπάρχει η στρατιωτική ισχύς του θιγόμενου ή κάποια υπερδύναμη για να το επιβάλλει. Μετά από πολλούς αιώνες φαίνεται ότι ο Thomas Hobbes όταν έγραφε ότι στις διεθνείς σχέσεις ισχύει ότι ισχύει και στην φυσική κατάσταση του ανθρώπου, δηλαδή «bellum omnium contra omnes» τουτέστιν «πόλεμος όλων εναντίον όλων» είχε απόλυτα δίκαιο.

Την άποψη ότι το διεθνές «δίκαιο» δεν είναι τέτοιο εξέφρασε στην νεώτερη Ελλάδα ο Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Δημήτριος Βεζανής, στο βιβλίο του με τίτλο «Θεωρία του Κράτους». Χαρακτηριστικά έγραφε:

«Το διεθνές «δίκαιον» δεν αποτελεί δίκαιον, διότι δεν αποτελεί επιβαλλομένην βούλησιν κυριάρχου προσώπου. Δεν αποτελεί όμως και έθιμον stricto sensu (εν στενή έννοια), διότι, αν έστω εις κανών επεβάλλετο αναμφισβητήτως, τούτο θα εσήμαινε εγκατάστασιν κράτους και άρα δικαιοποίησιν του εθίμου. Εάν ουδέ τον τίτλον του εθίμου δύνανται να λάβουν οι επί του χάρτου κυρίως ευρισκόμενοι κανόνες του διεθνούς δικαίου είναι αφ’ ετέρου αναμφισβήτητον ότι εις τας μεταξύ των κρατών σχέσεις, παρουσιάζονται ωρισμέναι κατά προσέγγισιν ομοιομορφίαι και κανονικότητες. Δε ισχύει βεβαίως εις κανών απολύτως, αλλ’ ισχύει δι’ ωρισμένον αριθμόν περιπτώσεων. Τους κανόνας αυτούς δυνάμεθα να ονομάσωμεν έθιμα lato sensu(εν ευρεία έννοια)».

Και σε μία διάλεξη του είχε αναφέρει ότι για να υπάρξει διεθνές «δίκαιον» πρέπει να έχει χαρακτήρα «εξαναγκαστικού κανόνος, ο οποίος εκπορεύεται από μίαν υπερέχουσαν δύναμιν».

Τα όσα παρέθεσα σε συνδυασμό με την απόσυρση των Η.Π.Α. από την θέση του διεθνούς «χωροφύλακα» και την ανάδυση ενός πολυπολικού κόσμου καθίστανται πιο επίκαιρα από ποτέ και αν τα κατανοήσουμε έχουμε ελπίδες να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τις αναθεωρητικές περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Τουρκία, βασιζόμενοι στην ανάπτυξη της δέουσας ισχύος σε όλα τα επίπεδα.