Ιστορική ευκαιρία ο νέος νόμος για ψήφο Ελλήνων της Διασποράς

Γράφει ο Μιχάλης Αράπης

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης επί των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης (στις 08/07) ο Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε μνεία στο καίριο ζήτημα της ψήφισης νέου νόμου για την απρόσκοπτη διευκόλυνση των Ελληνίδων και Ελλήνων που ζουν στο εξωτερικό να ψηφίζουν στις Εθνικές Εκλογές από τον τόπο κατοικίας τους. 

Αρχικά πρέπει πάντα να τονίζεται ότι το νομικό πλαίσιο υφίσταται ήδη από την Συνταγματική Αναθεώρηση που έγινε με το Ψήφισμα της 6ης Απριλίου 2001 (της Ζ’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων).

Ο λόγος που δεν έχει λυθεί το θέμα αυτό εδώ και πολλά χρόνια εδράζεται στο ότι σύμφωνα με το Άρθρο 51.4, «…νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια.» Επομένως απαιτείται η ψήφος των 2/3 των Βουλευτών, δηλαδή 200 ψήφοι, για να περάσει σχετικός νόμος. 

Επιπλέον, βάσει του ίδιου άρθρου σημειώνεται ότι: «ως προς τους εκλογείς αυτούς η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο…». Επομένως είναι δεδομένο ότι η δυνατότητα εφαρμογής επιστολικής αλλά και ηλεκτρονικής ψήφου (εμπίπτει στην κατηγορία «άλλο πρόσφορο μέσο») αποτελούν αμφότερα Συνταγματικώς κατοχυρωμένα δικαιώματα.

 

Το ιστορικό των ψηφοφοριών

 

Το 2019 η Κυβέρνηση έφερε πρόταση για την απρόσκοπτη διευκόλυνση των Αποδήμων Ελλήνων να ψηφίζουν στις Εθνικές Εκλογές από τον τόπο κατοικίας τους. Δυστυχώς τα δυο κόμματα που στήριζαν την πρόταση μαζί με την συμπολίτευση συγκέντρωναν 190 ψήφους (Νέα Δημοκρατία 158, ΠΑ.ΣΟ.Κ (τότε ΚΙΝ.ΑΛ./Κίνημα Αλλαγής) 22, Ελληνική Λύση 10). Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α που είχε 86 βουλευτές δεν στήριζε για προσχηματικούς λόγους. Σημειώνεται ότι ούτε το Μέρα 25 στήριξε την πρόταση. Ωστόσο, αφού είχε μόνο 9 βουλευτές, τυχόν στήριξη μολονότι θα είχε πολιτικό χαρακτήρα πάλι δεν θα επαρκούσε για να περάσει η πρόταση. Επομένως, η λύση δόθηκε όταν συμφώνησε να ψηφίσει το Κ.Κ.Ε. που είχε 15 βουλευτές. Το τίμημα όμως για να δεχτεί ήταν η θέσπιση όλων των κριτηρίων που ουσιαστικά αποκλείουν από τη δυνατότητα εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού την πλειονότητα των συμπατριωτών μας.

Εν τέλει, αφού το νομοσχέδιο θα περνούσε έτσι και αλλιώς με την ψήφο του Κ.Κ.Ε., ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α., που δεν επιθυμούσε να γίνει πρόδηλη η αντίθεση του προς την πρόταση, άλλαξε τη θέση του και υπερψήφισε. Τελικά μόνο το Μέρα 25 επέμεινε στη θέση του και καταψήφισε. Έτσι με 288 ψήφους (επί 296 παρόντων) πέρασε στις 12/12/2019 ο ιστορικός νόμος 4648/2019.

Τον Μάιο του 2021 η Νέα Δημοκρατία έφερε νομοσχέδιο για την απάλειψη των προαναφερθέντων αυστηρών κριτηρίων που όμως δεν ψηφίστηκε. Έτσι (στις 26/05/2021) η πρόταση στηρίχθηκε πάλι μόνο από Νέα Δημοκρατία (158), ΚΙΝ.ΑΛ (22), Ελληνική Λύση (10) αλλά με 190 ψήφους δεν πέρασε. Στην ψηφοφορία ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. απείχε ενώ το Κ.Κ.Ε. και το Μέρα 25 καταψήφισαν.

 

Η σημερινή συγκυρία

Μετά την εκλογική αναμέτρηση στις 25/06/2023 οι συσχετισμοί έχουν αλλάξει και επιτρέπουν αισιοδοξία για την πραγματική διευκόλυνση των Ελλήνων της Διασποράς. Συγκεκριμένα τα τρία κόμματα που ήθελαν να ψηφίσουν την πρόταση το 2019 και το 2021 τώρα πλέον συγκεντρώνουν 202 έδρες (Νέα Δημοκρατία 158, ΠΑ.ΣΟ.Κ 32, Ελληνική Λύση 12) και μπορούν να το περάσουν.

Ωστόσο πρέπει να αναφερθεί ότι το νομοσχέδιο αναμένεται να στηρίξουν και τα τρία νεοφώτιστα κόμματα της Βουλής. Αρχικά έχει ήδη εκφράσει την πρόθεση να υπερψηφίσει η Πλεύση Ελευθερίας που έχει 8 βουλευτές. Επίσης βάσει των δηλώσεων τους τεκμαίρεται ότι θα στηρίξουν και τα άλλα δυο κόμματα, οι Σπαρτιάτες (που έχουν 12 βουλευτές) και η Νίκη (που έχει 10 βουλευτές). Άρα, εκτός αν υπάρξει κάποια εντελώς απρόσμενη δυσάρεστη έκπληξη (που δεν διαφαίνεται από πουθενά) το νομοσχέδιο αναμένεται να περάσει.

Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή τα άλλα δυο κόμματα που δεν ψήφισαν το 2021 (ΣΥ.ΡΙΖ.Α και Κ.Κ.Ε.) δεν έχουν εκφράσει ακόμα συγκεκριμένη θέση επί του θέματος. Παρόλα αυτά η μόνη πιθανή, πρακτική και κυνικά αναμενόμενη εξέλιξη, παίρνοντας ως δεδομένο ότι το νομοσχέδιο θα ψηφιστεί, είναι ότι όλα τα κόμματα θα προστρέξουν να το υπερψηφίσουν ώστε αφενός να αποφύγουν τις αρνητικές πολιτικές συνέπειες και αφετέρου να βρεθούν μαζί με τα τρία κόμματα (που στήριξαν την πρόταση το 2021) στην σωστή πλευρά της ιστορίας.

Εν κατακλείδι, είναι μοναδική ευκαιρία για όλα τα κόμματα να συναινέσουν και να περάσουν ένα νέο νόμο που να διορθώνει όλα τα προβλήματα του ισχύοντος νόμου, που αποτελεί προϊόν συμβιβασμού. Ενός νόμου που θα λειτουργεί ως οδοδείκτης για την Ελλάδα του μέλλοντος και μέσω της δυνατότητας εφαρμογής επιστολικής αλλά και ηλεκτρονικής ψήφου θα εξασφαλίζει πλήρως την απρόσκοπτη διευκόλυνση ψήφου στους Έλληνες της Διασποράς. 

 

*LLB, LLM, MA

 Πρόεδρος – Ε.Κ.Ο. Επιστημόνων Η​.​Β​.​

*Νομικός με μεταπτυχιακά στο «Διεθνές​ ​Εμπορικό Δίκαιο» και στον τομέα του «Κυβερνοεγκλήματος και της Τρομοκρατίας».